اتفاقی بی‌بدیل در تاریخ علم؛ چشم بشر به جمال سیاهچاله روشن شد‎

اين تصاوير همزمان در شش نقطه جهان و در کنفرانس‌هايي با حضور دانشمندان و کيهان شناسان دست اندر کار اين پروژه در حال برگزاري است. يکي از حاضران در نشست اروپايي اين پروژه پيش از اينکه نخستين تصاوير سياه چاله‌ها به نمايش گذاشته شود گفت: «امروز سياست بايد از علم بياموزد. براي اين پروژه دانشمندان زيادي در سراسر جهان با همکاري و همراهي کنار هم بودند تا اين مهم محقق شود.» اتحاديه اروپا ۴۴ ميليون يورو در اين پروژه سرمايه‌گذاري کرده است. اما سياهچاله چيست؟

سياهچاله منطقه اي در فضا است که نيروي جاذبه اش به قدري قوي است که هيچ چيز نمي تواند از آن فرار کند. سياهچاله غيرقابل مشاهده است. زيرا حتي نور را هم به تله مي اندازد. اساس توصيف اصولي سياهچاله بر معادلات نظريه نسبيت عام (general relativity) بنا شده که به وسيله آلبرت اينشتين فيزيکدان متولد آلمان ارايه شد. اين نظريه در سال 1916 منتشر شد. روي جاذبه نزديک سياهچاله قوي است. زيرا همه مواد سياهچاله در مرکز يک نقطه متمرکز شده اند. فيزيکدانان اين نقطه را يک تکينگي (سينگولاريتي singularity) مي نامند. عقيده بر اين است که اين نقطه خيلي کوچک تر از هسته يک اتم است. سطح سياهچاله به عنوان افق حادثه (horizon event) شناخته مي شود. سطح سياهچاله يک سطح معمولي نيست که شما بتوانيد آن را ببينيد يا لمسش کنيد. در افق حادثه، کشش جاذبه اي بي نهايت قوي است. بنابراين يک شيء مي تواند در آنجا براي تنها يک لحظه وجود داشته باشد و با سرعت نور در داخل آن شيرجه مي زند و فرو مي رود. افق رويداد يک سياهچاله، مرزي شگفت انگيز در فضا

ستاره شناسان شعاع افق حادثه را براي تعيين اندازه سياهچاله به کار مي برند. شعاع يک سياهچاله به کيلومتر مساوي است با سه برابر تعداد جرم هاي خورشيدي در سياهچاله. يک جرم خورشيدي، جرم (مقدار ماده) خورشيد است. هيچ کس هنوز به طور مشخص يک سياهچاله را کشف نکرده. دانشمندان براي اثبات اين که يک شيء متراکم و به هم فشرده يک سياهچاله است، بايد اثراتي را که تنها يک سياهچاله مي تواند به جا بگذارد را اندازه گيري کنند. دو تا از چنين تأثيراتي عبارتند از يک-خم شدن شديد يک شعاع نور و ديگري کند شدن بسيار شديد زمان. ستاره شناسان اشياي متراکمي را پيدا کرده اند که تقريباً مسلم است سياهچاله هستند. ستاره شناسان اين اشياء را سياهچاله مي نامند با وجودي که اندکي در مورد آن شک دارند. مرگ يک ستاره غول پيکر طبق قانون نسبيت، سياهچاله ممکن است موقعي شکل بگيرد که يک جرم سنگين، سوخت هسته ايش را از دست بدهد و در اثر نيروي جاذبه خودش در خودش فرو بريزد. هنگامي که يک ستاره سوخت مي سوزاند، فشاري رو به خارج به وجود مي آيد که در مقابل کشش رو به داخل جاذبه ايستادگي مي کند. موقعي که هيچ سوختي باقي نمي ماند، ستاره نمي تواند بيش از اين از وزنش محافظت کند. در نتيجه، هسته ستاره در خودش فرو مي ريزد. اگر جرم هسته سه يا بيشتر از سه برابر جرم خورشيد باشد، هسته در کسري از ثانيه به داخل يک تکينگي سقوط مي کند. بيشتر ستاره شناسان باور دارند که کهکشان راه شيري -کهکشاني که منظومه شمسي ما در آن واقع شده- حاوي ميليون ها سياه چاله است. دانشمندان شماري از سياهچاله ها را در منظومه شمسي ما پيدا کرده اند. اين اشياء در بين ستارگان دوتايي اي يافت مي شوند که اشعه ايکس خارج مي کنند. منابع www.eso.org مجله نجوم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد

---

بازار

---