تاثیر افزایش دی اکسید کربن هوا بر رشد گیاه گندم

ايسنا/ نتايج يک تحقيق نشان مي دهد که مقدار و نوع تاثير افزايش غلظت دي اکسيد کربن اتمسفر بر رشد گياه گندم، به وضعيت رطوبت خاک و نوع رقم وابسته است. شيبا سميع عادل دانشجوي کارشناسي ارشد، دانشکده مهندسي کشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان در پايان نامه خود به بررسي " پاسخ ژنوتيپ‌هاي گندم به کمبود آب در شرايط معمول و غني شده دي‌اکسيدکربن" پرداخت. در حال حاضر تلاش‌هاي جهاني حتي در کشورهاي در حال توسعه، در جهت کاهش تاثيرات منفي تغييرات آب و هوايي متمرکز شده است. در اين ميان بروز تنش خشکي همزمان با افزايش غلظت دي اکسيد کربن جو يکي از چالش هاي پيش رو در توليد محصولات زراعي از جمله گياه گندم است. در نتيجه شناسايي ميزان و سازوکار پاسخ ارقام گندم به شرايط محيطي پيشرو امري ضروري است. به گزارش ايسنا، در اين تحقيق، به‌منظور ارزيابي واکنش‌هاي فيزيولوژيک، بيوشيميايي و رشد ۲۳ رقم گندم تحت دو رژيم آبياري (۴۰ و ۷۵ درصد حداکثر تخليه مجاز رطوبت قابل استفاده در خاک به‌عنوان سطوح شاهد و تنش رطوبتي) به‌صورت فاکتوريل در قالب طرح کاملا تصادفي با سه تکرار در دو محيط متفاوت از نظر غلظت ‌دي‌اکسيدکربن (۳۹۰ و ۷۰۰ ميکرومول بر مول) در گلخانه‌هاي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. نتايج اين تحقيق نشان داد که با افزايش غلظت دي اکسيدکربن در مقايسه با شرايط معمول، ميانگين وزن دانه در بوته ارقام گندم در شرايط آبياري نرمال و تنش کم آبي به ترتيب ۹ و ۱۳ درصد افزايش يافت. افزايش غلظت دي‌اکسيدکربن در شرايط آبياري نرمال بر وزن دانه ارقام الموت، کرج، مرودشت، شيراز، تجن و ياواروس تاثير مثبت چشمگيري داشت، اما در ساير ارقام اثر معني‌داري مشاهده نشد. اين در حالي است که تحت شرايط تنش کم‌آبي به جز ارقام ارگ، روشن، سپاهان، شهريار، شعله، سرخ‌تخم، ياواروس و هيدهاب در ساير ارقام تاثير مثبت و معني دار غني شدن غلظت دي‌اکسيدکربن مشاهده شد. با افزايش غلظت دي اکسيدکربن، ميانگين وزن خشک اندام هوايي ارقام گندم در شرايط آبياري نرمال و تنش کم آبي به ترتيب ۴۹ و ۳۴ درصد افزايش يافت. بيشترين و کمترين ميزان افزايش وزن خشک اندام هوايي در شرايط آبياري نرمال به ترتيب برابر ۱۰۲ درصد در رقم شعله و ۹ درصد در رقم کرج و در شرايط تنش کم آبي به ترتيب برابر ۹۴ درصد در رقم شعله و ۴ درصد در رقم کوير مشاهده شد. در شرايط آبياري نرمال نيز با افزايش دي‌اکسيدکربن وزن خشک ريشه (۷۸ درصد)، غلظت قندهاي محلول (۳۱ درصد)، سرعت فتوسنتز خالص (۵۴ درصد)، غلظت دي‌اکسيدکربن زير روزنه‌اي (۲۱درصد)، هدايت روزنه‌اي (۲۰درصد)، و سطح برگ (۱۶درصد) افزايش يافت، اما غلظت مالون‌دي‌آلدئيد (۳۰درصد)، و پرولين (۲۸درص)، فعاليت آنزيم کاتالاز (۲۱درصد)، آنزيم آسکوربات پراکسيداز (۱۸درصد)، آنزيم گاياکول پراکسيداز (۲۰درصد)، تعرق (۲۰درصد)، غلظت کاروتنوئيد (۲۷درصد) و ارتفاع بوته (۳درصد) کاهش يافت. اين در حالي است که تحت شرايط کم‌آبي با افزايش دي‌اکسيدکربن درصد کاهش متفاوت پيدا کرد. به طور کلي نتايج آزمايش نشان داد که مقدار و نوع تاثير افزايش غلظت دي اکسيد کربن اتمسفر بر رشد گياه گندم، به وضعيت رطوبت خاک و نوع رقم وابسته است. همچنين در بين ارقام مورد مطالعه تنوع قابل ملاحظه اي از نظر ويژگي هاي مورد ارزيابي مشاهده شد که اين تنوع مي تواند در راستاي بهبود بهره وري توليد در شرايط تغيير اقليم مورد استفاده قرار گيرد. اين پايان نامه با راهنمايي دکتر حميدرضا عشقي‌زاده در دانشگاه صنعتي اصفهان دفاع شد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد