چگونه درختان می‌توانند هزاران سال عمر کنند؟

مجله ايلياد/ همه‌ي ما روزي پير مي‌شويم، ولي عقربه‌هاي ساعت‌ زندگي برخي کندتر از بقيه حرکت مي‌کند. به‌عنوان مثال درختان خاصي وجود دارند که مي‌توانند هزاران سال عمر کنند. به همين خاطر اين سوال براي زيست‌شناسان ايجاد مي‌شود که در سطح سلولي اين درختان چه چيزي وجود دارد که اين امکان براي آن‌ها فراهم مي‌شود. مطالعه‌ي سلول‌هاي يکي از گونه‌هاي گياهي که طول عمر بسيار زيادي دارد توانسته پاسخي براي اين پرسش دانشمندان فراهم کند. البته کساني که بخواهند از اين موضوع براي طولاني کردن عمر انسان بهره ببرند، بايد در تفکر خود تجديد نظر کنند. درختان «گينکو بيلوبا» قديمي‌ترين گونه‌ي روي زمين نيستند، ولي مي‌توان آن‌ها را جزو دسته‌ي مسن‌ترين‌هاي زمين به حساب آورد. به هر حال اين درختان توانسته‌اند رکورد دو هزاره‌ي زندگي را براي خود ثبت کنند. پروفسور «ريچارد ديکسون» از دانشگاه تگزاس شمالي با جمع‌آوري نمونه‌هايي از اين درختان با سن ۱۵ تا ۶۶۷ سال، به مطالعه‌ي آن‌ها پرداخته است. سابقه‌ي وجود اين درختان بر روي زمين به ۲۷۰ ميليون سال پيش مي‌رسد، بنابراين حتماً اين درخت درون سلول‌هاي خود بايد چيز خاصي داشته باشد. قسمت جالب اين مطالعه براي ديکسون، نحوه‌ي تغييرات اين درختان از قرن اول تا قرن هفتم زندگي بوده است. نواحي توليد برگ، بازده‌ي فوتوسنتز و برخي ديگر از مشخصات اين درختان در طول زمان ثابت باقي مي‌ماند. تحقيقات نشان داده است که حلقه‌هاي ساخته شده توسط درختان جوان، عريض هستند و در طول دو قرن اول زندگي، اين حلقه‌ها به سرعت باريک مي‌شوند. کم شدن عرض حلقه‌ها نشان دهنده‌ي کم شدن لايه‌هاي سلولي است که هر ساله به درخت اضافه مي‌شود. پس از قرن دوم، اين کاهشِ عرض ادامه پيدا مي‌کند، ولي سرعت آن بسيار کمتر مي‌شود. علاوه بر اينها، زماني که حلقه‌هاي جديد در اطراف يک هسته‌ي عريض‌تر تشکيل مي‌شود، در واقع با افزايش ارتفاع درخت، قطر ساقه نيز بيشتر مي‌شود. به عبارت ديگر در اين درخت، تقسيم سلولي و گسترش سلولي با افزايش عمر کمتر مي‌شود، ولي هرگز متوقف نمي‌شود. ديکسون کشف کرد که در اين درخت چيزي به‌نام پيري به معني زوال عملکردها با افزايش سن وجود ندارد. اين درختان تظاهر ژني مرتبط با مقاومت در برابر تهديدات را حفظ مي‌کنند. اين تظاهر ژني، مشابه سيستم ايمني بدن انسان است. درختان گينکو غني از اين سيستم‌هاي محافظتي هستند. نتايج اين مطالعه در کنفرانس آکادمي ملي علوم آمريکا ارائه شده است و با مشاهدات گذشته در مورد درختان مُسن سازگاري دارد. درختان پير افزايش اندازه‌ي خود را ديرتر از ديگر درختان در بهار شروع مي‌کنند و کار خود را زودتر از ديگر درختان در پاييز خاتمه مي‌دهند، ولي با اين حال هر ساله رشد خود را دارند. بايد درختان مسن ديگر نيز مورد مطالعه قرار گيرند، شايد مکانيسم زنده ماندن طولاني آن‌ها متفاوت باشد. ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد