"پروکسیما-بی" ممکن است بیشتر از تصور ما شبیه زمین باشد

ايسنا/ محققان در مطالعه اخيرشان اظهار کرده‌اند سياره فراخورشيدي "پروکسيما قنطورس بي" که "پروکسيما بي"(Proxima b) نيز ناميده مي‌شود و به عنوان نزديک‌ترين سياره فراخورشيدي شناخته مي‌شود، ممکن است حتي بيشتر از آنچه قبلا تصور مي‌کرديم شبيه کره زمين باشد. محققان طي اين مطالعه با استفاده از ابزاري موسوم به "اسپرسو"(ESPRESSO) که بر روي تلسکوپ بسيار بزرگ رصدخانه جنوبي اروپا(VLT) نصب شده است، توانستند جرم اين سياره را با دقت بيش از يک دهم جرم زمين اندازه گيري کنند. پروکسيما قنطورس بي يک سياره فراخورشيدي در مدار ستاره کوتوله سرخ پروکسيما قنطورس نزديکترين ستاره به خورشيد است. اين سياره در صورت فلکي قنطورس قرار دارد. در اوت سال ۲۰۱۶ رصدخانه جنوبي اروپا کشف پروکسيما بي را اعلام کرد. مشاهدات جديد حاکي از آن است که نزديکترين سياره فراخورشيدي به منظومه شمسي ما حتي بيشتر از آنچه دانشمندان پيشتر تصور مي‌کردند شبيه زمين است. طي اين مطالعه جديد، يک تيم بين‌المللي از محققان دريافتند پروکسيما بي که ۴.۲ سال نوري از زمين فاصله دارد، جرم آن تنها ۱۷ درصد از سياره ما بيشتر است. پيش از اين دانشمندان تصور مي‌کردند که اين سياره فراخورشيدي که در منطقه قابل سکونت ستاره خود قرار دارد جرم آن حدود ۱.۳ برابر جرم زمين است اما اندازه گيري‌هاي جديد نشان مي‌دهد که پروکسيما بي حداقل در اندازه بسيار به زمين شباهت دارد. محققان اين مطالعه پروکسيما بي را با استفاده از ابزاري موسوم به "اسپرسو"(ESPRESSO) مورد مطالعه قرار دادند. "اسپرسو" يک طيف نگار سوئيسي است که هم اکنون بر روي تلسکوپ بسيار بزرگ رصدخانه جنوبي اروپا(VLT) نصب شده است. طيف سنج‌ها اجرام را مشاهده مي‌کنند و نور حاصل از آن اجرام را به طول موج‌هايي که آن را تشکيل مي‌دهند تقسيم مي‌کنند تا محققان بتوانند اين اجرام را با جزئيات بيشتري مطالعه کنند. پروکسيما بي براي اولين بار چهار سال پيش توسط طيف سنج قديمي‌تر "هارپس" (HARPS ) کشف شد. "فرانسسکو پپه"(Francesco Pepe) نويسنده اين مطالعه و استاد نجوم دانشگاه ژنو گفت: ما قبلاً از عملکرد هارپس که مسئوليت کشف صدها سياره فراخورشيدي را در طول ۱۷ سال گذشته بر عهده داشت، بسيار راضي بوديم. اکنون نيز بسيار خوشحاليم که اسپرسو مي‌تواند اندازه گيري‌هاي بهتري انجام دهد و اين نتيجه و حاصل کار تيمي است که تقريباً ۱۰ سال به طول انجاميد. "ميشل ماير"(Michel Mayor)، اخترفيزيکدان سوئيسي که در سال ۲۰۱۹ برنده جايزه نوبل فيزيک شد و در توسعه نوع جديدي از طيف سنج به نام "الودي"(Elodie) نقش مهمي ايفا کرد، گرچه در اين مطالعه نقشي نداشت اما طي بيانيه‌اي اظهار کرد: اسپرسو براي محققان امکان اندازه گيري جرم اين سياره فراخورشيدي را با دقت بيش از يک دهم جرم زمين فراهم کرده است و اين چيزي است که تاکنون وجود نداشته و بسيار هيجان انگيز است. "آلخاندرو سوآرز ماسکارنو"(Alejandro Suarez Mascareño) نويسنده اصلي اين مطالعه گفت: پروکسيما بي يکي از جالب ترين سيارات فراخورشيدي شناخته شده در همسايگي خورشيد است. اين سياره عجيب و غريب به دور ستاره‌اش پروکسيما قنطورس مي‌چرخد که پروکسيما قنطورس نيز نزديکترين ستاره به خورشيد است. پروکسيما قنطورس( Proxima Centauri) يک ستاره کوتوله قرمز با فاصله ۴٫۲ سال نوري و نزديک‌ترين ستاره به خورشيد است و در صورت فلکي قنطورس است. اين ستاره در سال ۱۹۱۵ توسط "رابرت اينز" کشف شد. از آنجا که اين سياره درست در مرکز منطقه قابل سکونت ستاره خود مي‌چرخد، ممکن است آب مايع و حتي احتمالا حيات در آنجا وجود داشته باشد. دانشمندان معتقدند که به دليل وجود جرم همانند زمين، نه تنها آب مايع مي‌تواند در پروکسيما بي وجود داشته باشد بلکه مي‌تواند سياره اي سنگي و سياره زمين‌سان باشد. سياره زمين‌سان يا سياره سنگي يا سياره زميني سياره‌اي است که بيش‌تر از سنگ‌هاي سيليکاتي يا فلزها ساخته شده‌ است. اين سياره‌ها ساختار صخره‌اي مانند زمين دارند. سياره‌هاي زمين‌سان داراي سطحي جامد هستند که در برابر غول‌هاي گازي قرار دارند که بخش بيش‌تر آن‌ها از هيدروژن، هليوم و آب ساخته شده‌ است که در حالت‌هاي فيزيکي گوناگوني قرار دارند. اما پروکسيما بي دور ستاره‌اي مي‌چرخد که گرچه نزديک به منظومه شمسي ما است اما بسيار کم نور و جرم آن بسيار کمتر از خورشيد است. محققان تصور مي‌کنند که اين سياره فراخورشيدي مرتباً قفل کشندي( Tidal locking) يا قفل گرانشي را تجربه مي‌کند و در حال چرخش هماهنگ به دور ستاره‌اش است. قفل کشندي(Tidal locking) يا قفل گرانشي(gravitational locking) زماني پيش مي‌آيد که در اثر شيب نيروي کشندي، يک کره يا جرم آسماني هميشه به سوي کره يا جرم آسماني ديگري رو کرده باشد. آشناترين نمونهٔ اين پديده همبستگي جزر و مدي کنوني ماه نسبت به زمين است. چنين گردشي را گردش هماهنگ(synchronous rotation) مي‌گويند. علاوه بر اين، مشخص نيست که آيا پروکسيما بي داراي جو است يا خير. اين سياره در فاصله بسيار نزديکي نسبت به ستاره خود قرار دارد و هر بار چرخش اين سياره ۱۱ روز زميني به طول مي‌انجامد بنابراين، برخي از محققان نيز تصور مي‌کنند که پرتوي ناشي از پروکسيما قنطورس ممکن است هواي پروکسيما بي را از بين ببرد و اين امر اين سياره را به سياره‌اي که قابليت نگه داشتن آب مايع را ندارد، تبديل کند. يافته‌هاي اين مطالعه در مجله "Astronomy & Astrophysics "منتشر شد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar