کشف یک سیاره فراخورشیدی عجیب در "بیابان داغ نپتون"

ايسنا/ اخترشناسان مرکز سيارات فراخورشيدي و قابل سکونت در جديدترين مطالعه خود از راز يک سياره فراخورشيدي منحصر به فرد پرده برداشته‌اند. در سال ۲۰۱۸ دانشمندان ناظر بر ماهواره "تس"(TESS)؛ ماهواره‌اي که براي بررسي گذر سياره‌هاي فراخورشيدي از مقابل ستاره‌هاي ميزبان خود طراحي شده است، يک سياره فراخورشيدي غول پيکر موسوم به "TOI-۸۴۹b" را در مدار نزديک ستاره "TOI-۸۴۹" که تقريباً ۷۳۵ سال نوري از ما فاصله دارد، کشف کردند. مجله نيچر اخيراً مقاله‌اي را از دانشمندان مرکز سيارات فراخورشيدي و قابل سکونت منتشر کرده است که به تفصيل اين سياره را شرح مي‌دهد. سياره "TOI-۸۴۹b" تقريباً ۴۰ برابر زمين جرم دارد که اين جرم معمولاً نشانگر يک غول گازي است و اين سياره نيز جرمي بين زحل و نپتون دارد. با اين حال، شعاع مدار آن نسبت به نپتون کوچک‌تر است، اگرچه بيش از دو برابر نپتون است. از آنجا که ديدن چنين چيزي در يک دنياي گازي عجيب است، دانشمندان مي‌گويند که اين سياره ممکن است روزي يک غول گازي بوده است و اکنون تقريباً به هسته جامد خود رسيده است. فرضيه ديگر اين است که ممکن است اين سياره به شکلي بسيار غيرمعمول شکل گرفته باشد که به آن اجازه دهد در وهله اول از تجمع زياد گاز جلوگيري کند. ستاره ميزبان سياره "TOI-۸۴۹b" يک کوتوله زرد است که کمي دماي کمتري از خورشيد ما دارد، تقريباً دو ميليارد سال از آن مسن‌تر است و تقريباً ۹ دهم آن جرم و شعاع دارد. سياره "TOI-۸۴۹b" به ستاره ميزبان خود بسيار نزديک است و دوره مداري آن کمي بيشتر از ۱۸ ساعت است. اين بدان معناست که دورترين فاصله آن از ستاره خود تنها ۰.۰۲ واحد نجومي(فاصله معمول بين زمين و خورشيد) است. به عنوان مثال و مرجع، سياره عطارد تقريباً ۲۰ برابر اين سياره يعني تقريباً در فاصله ۰.۴ واحد نجومي به دور خورشيد مي‌چرخد. شعاع، جرم و دوره مداري سياره "TOI-۸۴۹b" آن را در منطقه‌اي قرار داده است که "بيابان داغ نپتون" ناميده مي‌شود. "بيابان داغ نپتون" يک منطقه مداري است که شرايط فيزيکي در آن به گونه‌اي است که به نظر مي‌رسد سياره‌هاي بزرگ به ندرت در آن شکل مي‌گيرند. نادر بودن اين سيارات با جرم زياد و دوره مداري نزديک احتمالاً به دليل ترکيبي از دو فرآيند متاثر از ستاره ميزبان است: "فوتوتبخير"(photoevaporation) و اختلال در جزر و مد. "فوتوتبخير" يونيزاسيون گازها و ذرات ناشي از تابش شديد است و باعث پراکندگي آنها مي‌شود و نيروي جزر و مدي نيز تفاوت بين نيروي گرانشي در طرف‌هاي نزديک و دور يک جرم است که باعث ايجاد اثر کششي مي‌شود. عواملي که به گم شدن گازهاي "TOI-۸۴۹b" منجر مي‌شوند، مي‌توانند شامل هر موردي باشند که انرژي کافي براي از هم پاشيدن و پراکنده کردن جو آن را به فضا ايجاد کند. اين بدان معني است که هرگونه عاملي از برخورد سياره‌اي، اختلال جزر و مدي و فوتوتبخير مي‌توانسته در اين امر دخيل باشد. از طرف ديگر، اين سياره مي‌تواند در زماني شکل گرفته باشد که گاز بسيار کمي در آن محيز وجود داشته است و شايد به دليل شکل گيري نسبتاً دير هنگام نسبت به عمر ستاره ميزبان خود يا شکل‌گيري در شکاف موجود در "قرص پيش سياره‌اي" که تا حد زيادي عاري از گازها است، باشد. "قرص‌هاي پيش سياره‌اي"(protoplanetary disk) توده‌هايي از گرد و غبار و گاز هستند و گونه‌اي قرص پيرا-ستاره‌اي به شمار مي‌روند که اغلب حول ستارگان جوان مي‌چرخند. اگرچه ما هنوز جزئيات شکل‌گيري و تاريخ غيرمعمول "TOI-۸۴۹b" را نمي‌دانيم، اما کشف آن سرنخ‌هاي اخترفيزيکي را در مورد مکانيک شکل‌گيري سياره‌اي و بينش‌هاي جديد درباره ترکيب احتمالي هسته‌هاي غول هاي گازي ارائه مي‌دهد.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد

instagram.com/akharinkhabar