پشه‌ها چگونه طعمه خود را انتخاب می‌کنند؟

يورو نيوز

بروزرسانی 1399/05/13 - 19:12

پشه‌ها چگونه طعمه خود را انتخاب می‌کنند؟

يورو نيوز/ تنها خود پوست نيست که پشه را جذب مي‌کند، بلکه نوع غذايي که فرد مي‌خورد و سوخت و ساز بدن او در اين ميان تعيين کننده است.
تنها پشه‌هاي ماده آن هم در هنگام تخمگذاري نيش مي‌زنند و رؤياي نيمه شب تابستان را بر ما حرام مي‌کنند، اما مي‌توانيد پشه‌هاي نر را هم لعنت کنيد، چون به هر حال آن‌ها هستند که پشه‌هاي ماده را بارور مي‌کنند.
پشه‌هاي ماده خون‌آشام نيستند. يعني خون انسان يا حيوانات ديگر را براي تغذيه نمي‌خورند، بلکه از برخي پروتئين‌هاي موجود در خون براي رشد و پرورش تخم‌هاي خودشان استفاده مي‌کنند.
اين را هم بدانيد که بعضي انواع پشه‌ها مثل پشه مصري يا پشه ببري هر چهار روز يک بار و هر بار تنها يک بار نيش مي‌زنند؛ بنابراين اگر پشه‌اي که شما را نيش زده شناسايي کرديد، کشتنش سودي ندارد، چون او آن شب ديگر نيش نخواهد زد. مگر آن که بخواهيد انتقام بگيريد يا مانع تخمگذاري پشه بشويد.
از قديم گفته‌اند پشه‌ها «گوشت شيرين» دوست دارند، اما گوشت چه کسي شيرين است؟ پشه‌ها چگونه طعمه خود را انتخاب مي‌کنند؟

پوست، پشه‌پسند است؟
واقعا نمي‌توان گفت که گزيده شدن فرد تماما به پوست او ربط دارد. در واقع دليل گزيده شدن بيشتر با نيش پشه به مجموعه‌اي از سازوکار‌هاي فيزيولوژيکي بستگي دارد.
اما چيزي که در اين ميان بيش از همه تعيين کننده است، ميزان دي‌اکسيد کربني است که از پوست انسان متصاعد مي‌شود، زيرا پشه بيش از هر چيز از طريق بوي دي‌اکسيد کربن طعمه خود را پيدا مي‌کند؛ بنابراين تنها خود پوست نيست که پشه را جذب مي‌کند، بلکه نوع غذايي که فرد مي‌خورد و سوخت و ساز بدن او در اين ميان تعيين کننده است.

پشه ورزشکاران را دوست دارد
خبر بد براي ورزشکاران اين است که پشه‌ها بدن آن‌ها را بيشتر نيش مي‌زنند. بوي عرق بدن و به خصوص برخي مواد تشکيل دهنده آن مانند اسيد لاکتيک، اسيد اوريک و آمونياک، پشه‌ها را به سوي خود جذب مي‌کند. از سوي ديگر حرارت بدن نيز پشه‌ها را به سوي خود مي‌کشد؛ بنابراين بعد از ورزش کردن در تابستان، به خصوص اگر دوش هم نگرفته باشيد، از يورش لشکر پشه‌گان تعجب نکنيد.

دي‌اکسيد کربن، راهنماي شکار براي پشه‌ها
پشه‌ها طعمه خود را عمدتا از روي بو و حرارت ساطع شده از پوست او تشخيص مي‌دهند. آن‌ها ابتدا با دي‌اکسيد کربني که هنگام تنفس از دهان ما خارج مي‌شود ما را شناسايي مي‌کنند و به ما نزديک مي‌شوند تا اين که در نهايت به پوست ما مي‌رسند و روي آن مي‌نشينند.
پشه‌ها بوي دي‌اکسيد کربن را از فاصله ۳۰ متري تشخيص مي‌دهند.

ترکيبات مورد علاقه پشه‌ها
پشه‌ها پس از آن که از طريق شناسايي بو به بدن انسان نزديک شدند، جذب برخي ترکيباتي مي‌شوند که روي پوست قرار دارد. اين ترکيبات شامل اوکتانول، اسيد لاکتيک و ديگر اسيد‌هاي چرب با زنجيره مولکولي کوتاه است که شکل و مقدار آن‌ها بسته به هر بدن فرد، فعاليت‌ها، تغذيه و سطح پوستش متفاوت است.

بدن‌هاي ضد پشه
دانشمندان دريافته‌اند که بدن برخي افراد در برابر نيش پشه ايمن است. ظاهرا حدود ده ماده شيميايي که در بدن توليد مي‌شود و پشه‌ها را فراري مي‌دهد در بدن اين افراد روئين‌تن بيشتر از بقيه ترشح مي‌شود. اين مواد حتي مانع از شناسايي فرد نزد پشه‌ها مي‌شوند؛ بنابراين دانشمندان نتيجه گرفته‌اند که افرادي پشه‌پسند، از اين گونه ترکيبات در بدن خود کم دارند.

افراد چاق، بيماران و زنان باردار
زنان باردار، افراد چاق يا بيمار جاذب پشه‌اند. دليل اين امر آن است که سوخت و سوز بدن اين افراد بالاتر از بقيه است و بنابراين آن‌ها دي‌اکسيد کربن بيشتري آزاد مي‌کنند. علاوه بر اين، بدن افراد بيمار يا چاق نيز، چون معمولا حرارت بيشتري دارد، توجه پشه‌ها را به خود جلب مي‌کند.

آيا پشه به گروه خوني ما مي‌خورد؟
دانشمندان مي‌گويند وجود برخي بو‌ها در افراد منشأ ژنتيکي دارد، بنا براين گروه خوني افراد بر برخي از بو‌هايي که از آن‌ها متصاعد مي‌شود تأثير دارد. آن‌ها مي‌گويند افرادي که داراي گروه خوني O. هستند، دو برابر بيشتر از افرادي گروه خوني A. دارند، قرباني نيش پشه‌ها مي‌شوند.

البته در اين بين ۸۵ درصد افراد، ماده‌اي را از پوست خود ترشح مي‌کنند که نشان دهنده گروه خوني آن‌ها است، اما بدن ۱۵ درصد افراد، اين ماده را ترشح نمي‌کنند و اگر اين افراد به‌طور مثال گروه خوني O. هم داشته باشند کمتر طعمه پشه‌ها مي‌شوند.
در هر حال، پشه‌ها براي نيش زدن قادر به تشخيص طعمه خود از طريق گروه خوني نيستند. گروه خوني افراد تنها در صورتي براي قرباني پشه شدن تأثير دارد که عاملي در تغيير بوي بدن فرد باشد.

پشه و قند خون
پشه‌ها قادر به تشخيص قند خون بدن انسان نيستند؛ بنابراين قند خون نمي‌تواند مؤلفه تعيين‌کننده‌اي براي طعمه‌يابي پشه‌ها باشد.

پشه پير و جوان نمي‌شناسد
انسان‌ها در خردسالي و کهنسالي بيشتر از بقيه قرباني نيش پشه‌ها مي‌شوند، تنها به اين دليل ساده که افراد در اين سنين قدرت تحرک کمتري نسبت به انسان‌ها در سنين ديگر دارند و کمتر از بقيه مي‌توانند پشه‌ها را با حرکت دست يا بدن از خود دور کنند. مطالعات دانشمندان نشان مي‌دهد که پشه‌ها قدرت تشخيص سن انسان‌ها را ندارند.

حافظه پشه‌اي
حافظه ضعيف انساني را به حافظه ميگو يا پشه تشبيه مي‌کنيد؟ پس بدانيد که دانشمندان در پژوهش‌هاي خود دريافته‌اند که پشه به ويژه پشه ببري، از گونه‌اي حافظه جالب برخوردار است. پشه‌ها عموما بوي بدن انساني را که حالت دفاعي يا تهاجمي داشته و آن‌ها را از خود رانده، به ذهن مي‌سپارند و حتي‌الامکان به طرفش نمي‌روند.
يعني اگر شما پشه‌اي را از خود دور کنيد، احتمالا ديگر پيش‌تان برنمي‌گردد. آن که شما مي‌گوييد سمج است و دست بردار نيست، در واقع پشه ديگري است.