دانشمندان نشانه‌های بیولوژیکی موارد شدید کووید ۱۹ را کشف کردند

زوميت

بروزرسانی 1399/05/18 - 16:45

دانشمندان نشانه‌های بیولوژیکی موارد شدید کووید ۱۹ را کشف کردند

زوميت/ مطالعه‌ي بيماران مبتلا به موارد شديد کوويد ۱۹ نشان مي‌دهد که در اين دسته از افراد، سيستم ايمني فاقد پاسخ هماهنگ‌شده‌ي معمول خود است.

يکي از اسرار پيچيده‌ي بيولوژيکي ويروس کرونا اين است که چرا برخي افراد به‌شدت بيمار مي‌شوند؛ درحالي‌که افراد ديگر به‌سرعت بهبود مي‌يابند؟ براساس پژوهش‌ها، به‌نظر مي‌رسد ويروس در برخي بيماران موجب آشفتگي سيستم ايمني شود. بدن‌هاي آلوده که نمي‌توانند سلول‌ها و مولکول‌هاي مناسب را براي مبارزه با مهاجم سازمان‌دهي کنند، ارتشي کامل از مبارزان را راه‌اندازي مي‌کنند. اين فرايند درنهايت مي‌تواند موجب ويراني بافت‌هاي سالم شود.

پژوهشگراني که اين پاسخ‌هاي غيرعادي را مطالعه مي‌کنند، در حال يافتن الگوهايي هستند که بيماران حاضر در مسير بهبودي را از کساني متمايز مي‌کند که وضعيت آن‌ها درحال بدترشدن است. دانش حاصل از اين داده‌ها ممکن است به طراحي درمان‌هاي تخصصي يا تخفيف علائم يا شايد حتي غلبه‌بر ويروس قبل از آن کمک کند که فرصت منحرف‌کردن سيستم ايمني را پيدا کند.

وقتي عفونت تنفسي آشناتري مانند ويروس آنفولانزا مي‌کوشد پايگاهي درون بدن بيابد، پاسخ سيستم ايمني به شکل دو اقدام هماهنگ تدارک ديده مي‌شود: لشکري از مبارزان پرسرعت که به محل عفونت روانه مي‌شوند و سعي مي‌کنند مهاجم را احاطه کنند و زماني براي ساير سيستم ايمني مهيا کنند تا حمله‌ي هدفمندتري را سازمان‌دهي کند.

بخش عمده‌ي پاسخ اوليه به مولکول‌هاي سيگنال‌دهنده‌اي به‌نام سيتوکين‌ها وابسته است که در پاسخ به ويروس توليد مي‌شوند. سيتوکين‌ها مي‌توانند نيروهاي کمکي را از نقاط ديگر بدن بسيج کنند و باعث آغاز التهاب مي‌شوند. سرانجام اين سلول‌ها و مولکول‌ها موجب مي‌شوند که حمله‌ي اوليه متوقف مي‌شود و راه را براي عمل آنتي‌بادي‌ها و سلول‌هاي T باز مي‌کنند.

به‌نظر مي‌رسد اين انتقال هماهنگ در افراد مبتلا به موارد شديد کوويد ۱۹ دچار اختلال شود. سيتوکين‌ها که اولين موج را به‌حرکت درمي‌آورند، حتي پس از اينکه سلول‌هاي T به‌صحنه مي‌رسند، عمل خود را متوقف نمي‌کنند. اين بدان معنا است که پاسخ التهابي ممکن است هرگز خاموش نشود. کاترين بليش ايمونولوژيست دانشگاه آکسفورد گفت: «ايجاد التهاب در جريان عفونت ويروسي طبيعي است. مشکل زماني پيش مي‌آيد که نمي‌توانيد آن را برطرف کنيد.»

دکتر آکيکو ايوازاکي، ايمونولوژيست دانشگاه ييل گفت: «اين سيگنال‌دهي پيوسته ممکن است تا حدودي ناشي ‌از ناتواني بدن براي کنترل ويروس باشد. به‌نظر مي‌رسد بسياري از افرادي که به‌سختي از بيماري بهبودي مي‌يابند، درمقايسه‌با بيماراني که ويروس را از بدن خود پاک مي‌کنند، تا مدت‌ها ويروس را در بدن خود داشته باشند که ممکن است موجب شود سيستم ايمني اين محاصره‌ي التهابي خارج از کنترل خود را طولاني‌تر کند.»

تعداد زيادي از ويروس‌هاي ديگر ازجمله ويروس‌هاي عامل ايدز و تب‌خال ترفندهايي براي فرار از سيستم ايمني تکامل داده‌اند. ويروس کروناي جديد نيز ممکن است راهي براي به‌تأخيرانداختن يا سرکوب اينترفرون‌ها داشته باشد. اينترفرون‌ها يکي از اولين دفاع‌هاي سيتوکيني هستند. شکست اين اولين خط دفاعي ممکن است موجب شود سيستم ايمني هشدار خود را بلندتر به‌صدا درآورد و پاسخ را به‌سمت فرايندي مخرب پيش ببرد. اوري اوت، ايمونولوژيست دانشگاه کرنل گفت: «اين معما است. شما اين پاسخ ايمني وحشيانه را داريد؛ اما تکثير ويروس ادامه پيدا مي‌کند.»

کيفيت سيتوکين‌ها ممکن است به‌اندازه‌ي کميت آن‌ها اهميت داشته باشد. در مقاله‌اي که اخيرا منتشر شد، پژوهشگران نشان دادند ظاهرا بيماران مبتلا به موارد شديد کوويد ۱۹ سيگنال‌هايي آزاد مي‌کنند که بيشتر مناسب توقف پاتوژن‌هايي است که از نوع ويروس نيستند. پاسخ سيستم ايمني به پاتوژن‌ها را مي‌توان به‌طور تقريبي به سه گروه تقسيم کرد:

نوع اول که عليه ويروس‌ها و باکتري‌هاي خاصي هدايت مي‌شود که به سلول‌ها نفوذ مي‌کنند؛
نوع دوم که با انگل‌هايي مانند کرم‌ها مبارزه مي‌کنند که به سلول‌ها حمله نمي‌کنند؛
نوع سوم که به‌دنبال قارچ‌ها و باکتري‌هايي هستند که مي‌توانند خارج از سلول زنده بمانند.
هريک از اين دسته‌ها، از سيتوکين‌هاي متفاوتي براي به حرکت واداشتن زيرمجموعه‌هاي متفاوتي از مبارزان مولکولي استفاده مي‌کنند. پژوهشگران دريافتند افراد مبتلا به موارد متوسط کوويد ۱۹ رويکرد معقول‌تري دنبال مي‌کنند و روي پاسخ نوع يک متمرکز هستند. درمقابل، بيماراني که ازنظر بهبودي دچار مشکل هستند، بيشتر روي پاسخ‌هاي نوع دوم و سوم متمرکز هستند که غيرمنطقي است. تا جايي که مي‌دانيم، انگلي در کار نيست.

جان وري، ايمونولوژيست دانشگاه پنسيلوانيا، گفت مثل اين است که سيستم ايمني در انتخاب خط دفاعي دچار مشکل مي‌شود. ظاهرا اين بي‌نظمي تا حدودي به قلمرو سلول‌هاي B و T نيز کشيده شود. اين دو نوع سلول ايمني معمولا براي هماهنگي حملات خود بايد باهم در تعامل باشند. براي مثال، انواع خاصي از سلول‌هاي T براي هدايت سلول‌هاي T به‌سمت ساخت آنتي‌بادي‌هاي مبارزه‌کننده با بيماري حياتي هستند.

ماه گذشته، دکتر وري و همکارانش مقاله‌اي منتشر کردند که نشان مي‌داد در بسياري از بيماران مبتلا به موارد شديد کوويد ۱۹ ويروس به‌نوعي بين اين دو جامعه‌ي سلولي فاصله مي‌اندازد و به طريقي مانع از ارتباط ميان سلول‌هاي B و T مي‌شود. براين‌اساس، درمان موارد شديد کوويد ۱۹ ممکن است نيازمند داروهايي باشد که به تنظيم مجدد سيستم ايمني کمک مي‌کنند. چنين داروهايي بايد ازنظر تئوري بتوانند اين تعادل را به بدن بازگردانده و خطوط ارتباطي ميان سلول‌هاي مذکور را احيا کنند.

دکتر بليش گفت چنين روش‌هاي درماني حتي مي‌تواند روي زيرمجموعه‌هاي خاصي از بيماران تمرکز کند که بدن آن‌ها به‌طور غيرعادي دربرابر ويروس پاسخ مي‌دهد؛ کساني که از آغاز سيتوکين‌هاي آشفته‌اي دارند. بااين‌حال، گفتن اين حرف ساده‌تر از انجام آن است. دکتر اوت گفت: «مسئله‌اي که در اينجا وجود دارد، تلاش براي کندکردن پاسخ بدون سرکوب کامل آن و رسيدن به انواع مناسب از پاسخ‌ها است. تنظيم چنين چيزي دشوار است.»

زمان‌بندي نيز بسيار مهم است. اگر دارويي را خيلي زود به بيمار بدهيم که سيگنال‌دهي ايمني را آرام کند، ممکن است پاسخ ايمني او به‌اندازه‌ي کافي قوي نباشد و اگر دارو خيلي دير داده شود، ممکن است از قبل آسيب زيادي وارد شده باشد. دکتر بليش گفت همين مورد درمان‌هايي که هدف آن‌ها تقويت پاسح ايمني آغازين دربرابر ويروس کرونا است، مانند درمان‌هاي مبتني‌بر اينترفرون مصداق دارد. اگر دارو اندکي پس از عفونت داده شود، مي‌تواند پاتوژن را سرکوب کند و اگر خيلي دير داده شود، روي بدن اثر ندارد.

دونا فاربر، ايمونولوژيست دانشگاه کلمبيا، گفت تاکنون، درمان‌هايي که در يک زمان اثرهاي سيتوکين را مهار مي‌کنند، نتايج نامشخصي حاصل کرده است، شايد به اين دليل که پژوهشگران هنوز ترکيب مناسب سيگنال‌ها را شناسايي نکرده‌‌اند که بيماري را پيش مي‌رانند. البته استروئيدهايي نظير دگزامتازون مي‌توانند به‌يک‌باره فعاليت چندين سيتوکين را مهار کنند. کارآزمايي‌هاي باليني اوليه حاکي‌ از مزاياي دگزامتازون دربرابر موارد شديد ويروس کرونا بوده است. چنين درمان‌هاي گسترده‌اي معايب خود را دارند؛ اما به‌نظر مي‌رسد تا زماني‌که دانش بيشتري کسب کنيم، استراتژي مناسبي باشند.