آیا ویتامین دی خطر ابتلا به افسردگی را کاهش میدهد؟

ايرنا/ نتايج يک مطالعه بزرگ نشان ميدهد مصرف مکملهاي ويتامين دي در کاهش احتمال ابتلا به افسردگي در افراد ميانسال و سالمندان تاثيري ندارد.
محققان بسياري در سراسر دنيا ادعا کردند که مصرف ويتامين دي و مکملهاي آن در کنترل و پيشگيري از افسردگي در بزرگسالان موثر است. همين امر منجر به استفاده بيرويه از داروهاي مکمل شد.
محققان بيمارستان عمومي ماساچوست تحقيقات گستردهاي را در اين زمينه آغاز کردند که از نظر وسعت و تعداد نمونههاي بررسي شده در نوع خود بينظير است. اين مطالعات با بررسي بيش از ۱۸ هزار زن و مرد با ميانگين سني ۵۰ سال به بالا که به طور متوسط به مدت ۵ سال از مکملهاي ويتامين دي استفاده کردند، نشان ميدهد اين داروها هيچ تاثيري در بهبود خلق و خو و کاهش خطر ابتلا به افسردگي ندارد.
افسردگي يک اختلال خلقي است که با احساس غم و اندوه و بي انگيزگي همراه است. افسردگي بر نحوه تفکر، احساسات و رفتار تاثير گذار است و در موارد شديد بر سلامت فيزيکي بيمار نيز تاثير ميگذارد. برخي افراد به غلط بر اين باورند که افسردگي تلقين ذهني شخص است، بايد گفت اين حالت روحي کاملا جدي بوده و ميتواند تمام جنبههاي زندگي را تحت تاثير قرار دهد.
علاوه بر سلامت روحي و جسمي بيمار، روابط عاطفي و شغلي نيز در معرض خطر قرار دارند و به همين دليل آشنايي با علائم افسردگي و پيشگيري از بروز آن براي تمام افراد حائز اهميت است.
بر اساس آمار سازمان جهاني بهداشت، بيش از ۳۵۰ ميليون نفر در سراسر جهان به افسردگي مبتلا هستند و اين اختلال مهمترين عامل ناتواني در سراسر جهان محسوب مي شود. زنان بيشتر از مردان در معرض افسردگي هستند. تغييرات هورموني، ساختار مغز و عوامل محيطي و اجتماعي ميتواند در اين امر دخيل باشد.
افسردگي در مراحل اوليه قابل شناسايي و درمان است، ولي در برخي جوامع به دليل ترس از ننگ اجتماعي، از مراجعه به روانپزشک و روانشناس و پيگيري علائم اجتناب ميشود.
مهمترين علائم افسردگي عبارتند از:
-احساس غم، اندوه، پريشاني و نااميدي به صورت مستمر
-تحريکپذيري عصبي حتي در مواجهه با مسائل کم اهميت
-بي علاقگي و عدم تمايل نسبت به انجام امور عادي، شرکت در جمع دوستان و خانواده، تفريح، ورزش و کارهاي گروهي
-اختلال خواب شامل کمخوابي يا پرخوابي
-احساس خستگي مزمن و کمبود انرژي
-کاهش يا افزايش اشتها
-کاهش يا افزايش وزن
-احساس سردرگمي، بي ارزشبودن، بي حوصلگي و احساس گناه
-بروز دردهاي ناگهاني و مشکلات جسمي جديد از قبيل درد پشت و سردرد
-عدم تمرکز
-اضطراب
-اختلال در قدرت تصميمگيري و حافظه
-تکرار افکار مرگ و خودکشي
بروز علايم روحي معمولا عادي است و در زندگي روزمره رخ ميدهد. اين علايم زماني بايد جدي گرفته شود که بهصورت روزانه و مکرر باشد و فرد را از انجام امور عادي بازدارد. به محض بروز اين علائم مراجعه به روانشناس باليني ضروري است.
بروز افسردگي دلايل متفاوتي دارد. تغيير ترکيبات مغز، اختلالات هورموني و عوامل ژنتيکي از مهمترين دلايل محسوب ميشود. گاهي افسردگي ناشي از ابتلا به بيماري خاص، مشکلات کاري و خانوادگي، عوامل قهري مانند زلزله و سيل، مشکلات رواني مانند اختلال دوقطبي يا يک بيماري مزمن است که پس از مراجعه به متخصص به راحتي قابل شناسايي و علل يابي است.
علاوه بر عوامل محيطي، رژيم غذايي و تغذيه نقش انکارناپذيري بر سلامت رواني دارد.
نقش تغذيه در پيشگيري از افسردگي
مطالعات محققان نشان ميدهد رژيم غذايي مديترانهاي يک انتخاب موثر در پيشگيري از افسردگي است. رژيم غذايي مديترانهاي فاقد مواد خوراکي فرآوريشده و حاوي روغنهاي اشباع شده و قند است و به جاي آن از مواد خوراکي حاوي امگا ۳، فيبر، انواع ويتامين، منيزيم و پلي فنلها استفاده ميشود.
رژيم غذايي از طريق اثرگذاري بر مغز ميتواند بر سلامت روان تاثير بگذارد. استرس اکسيداتيو که نوعي فرآيند شيميايي است، مقاومت در برابر انسولين، تغييرات فشار خون و التهاب تنها بخشي از آسيبهاي ناشي از رژيم غذايي نامناسب هستند که موجب آسيب ديدن مغز و در نتيجه اختلالات رواني ميشود؛ اما رژيم غذايي حاوي مواد ضد التهاب و آنتياکسيدان که معمولا در ميوه ها، سبزيجات و آجيل يافت ميشود از مغز در برابر فشار اکسيداتيو محافظت ميکند. همچنين بر اساس تحقيقاتي که اخيرا صورت گرفته است، رژيم غذايي بر شکلگيري نورونهاي مغزي به ويژه در هيپوکامپ که مسئوليت تنظيم حالت را برعهده دارد، اثرگذار است.
مصرف ماهي احتمال افسردگي را ۱۷ درصد کاهش ميدهد
اسيدهاي چرب امگا ۳ موجود در ماهي ساختار غشاي مغز و ميزان دوپامين و سروتونين را تغيير ميدهد. دوپامين و سروتونين از مهمترين انتقال دهندههاي عصبي محسوب ميشود که نقش مهمي در افسردگي ايفا ميکنند.
علاوه بر اين، پروتئين، ويتامين و مواد معدني موجود در ماهي نيز در برابر افسردگي اثر محافظتي دارد. اسيدهاي چرب امگا ۳ از زوال شناختي جلوگيري ميکند و براي سلامت مغز مفيد است.
منابع:
پايگاه خبري سازمان جهاني بهداشت
پايگاه خبري ساينسديلي
پايگاه خبري مديکال اکسپرس