برخی حقایق عجیب درباره ویروس‌ها و کووید-۱۹

به طور کلي ويروس‌ها فقط دو عملکرد دارند: آنها به سلول‌هاي افراد حمله مي‌کنند و سپس ماشين‌هاي سلول‌هاي افراد را قرض مي‌گيرند تا خودشان را کپي کنند. به زبان ساده ويروس‌ها ارگانيسم‌هايي هستند که انسان را آلوده مي‌کنند اما در واقعيت آنها تقريبا همه موجودات زنده از باکتري گرفته تا گياهان وحيوانات را آلوده مي‌کنند. پس از ايجاد نسخه‌هاي بسيار از بين مي‌روند و معمولاً سلول مورد نظر خود را نيز از بين مي‌برند و دوباره آن کار را انجام مي‌دهند.

حال طي اين بخش به شرح يک مورد عجيب در مورد ويروس‌ها مي‌پردازيم. تمام موجودات زنده در اين سياره از دستورالعمل‌هاي رمزگذاري شده در دي.ان.اي ساخته شده‌اند. برخي ويروس‌ها همچنين از دي.ان.اي ساخته شده‌اند اما بسياري از آنها به جاي آن از آر.ان.اي ساخته شده‌اند. آر.ان.اي بسيار شبيه دي.ان.اي است اما آن ساختار مارپيچ معروف دو رشته‌اي را ندارد و در عوض تک رشته‌اي است با اين حال مي‌توانيد در نظر بگيريد که چقدر کوچک هستند. ويروس کوويد-۱۹ که کروناويروس سندرم حاد تنفسي ۲ نام دارد، فقط ۲۹ ژن دارد که تحت ۳۰ هزار حرف آر.ان.اي رمزگذاري مي‌شوند. ويروس‌هاي ديگر مي‌توانند حتي کوچکتر باشند: ويروس آنفلوانزا تنها ۱۰ ژن دارد که با ۱۳ هزار و ۵۸۸ حرف آر.ان.اي رمزگذاري شده است. در مقابل، ژنوم انسان حدود ۳ ميليارد حرف دي.ان.اي و بيش از ۲۰ هزار ژن دارد. به عبارت ديگر ژنوم ما ۱۰۰ هزار برابر اطلاعات بيشتري که در آن رمزگذاري شده نسبت به ويروس کوويد-۱۹ دارد.

 با اين حال اين ساختارهاي ساده با تعداد انگشت شماري از ژن‌ها مي‌توانند ما را نابود کنند. ويروس‌ها از نظر فيزيکي نيز کوچک هستند. در واقع آنقدر کوچک که در زير ميکروسکوپ معمولي ديده نمي‌شوند. باکتري‌ها در مقايسه با ويروس‌ها بسيار بزرگتر هستند. در حقيقت، باکتري‌ها نيز مانند انسان دچار عفونت ويروسي مي‌شوند.

فناوري جديد هيجان انگيز معروف به کريسپر در واقع مکانيسمي است که توسط باکتري‌ها براي مقابله با عفونت‌هاي ويروسي ايجاد شده است. يکي از نتايج کوچک بودن ويروس اين است که وقتي  آنفولانزاي ۱۹۱۸ در جهان شيوع پيدا کرد، هيچ کس نمي‌دانست که اين بيماري توسط يک ويروس ايجاد شده است. دانشمندان در آن زمان فناوري لازم براي ديدن ويروس را نداشتند. ويروس آنفلوانزا ۱۵ سال بعد و در سال ۱۹۳۳ کشف شد.

باکتري به نام هموفيلوس آنفلوآنزا به اين دليل نامگذاري شده که دانشمندان در آن زمان تصور مي‌کردند باعث ايجاد آنفلوانزا مي‌شود که اينطور نبود. اين باکتري مي‌تواند باعث عفونت گوش و  گاهي اوقات مننژيت کشنده شود و به همين دليل واکسن هموفيلوس آنفلوانزا که از عفونت جلوگيري مي‌کند يکي از واکسن‌هاي مهم است که در دوران کودکي افراد دريافت مي‌کنند.

واقعيت عجيب ديگر درباره ويروس‌ها اين است که آنها سلول نيستند. آنها ديواره سلولي مناسبي ندارند، به همين ترتيب فقط يک پوسته هستند که از چند پروتئين ساخته شده است. اين پوسته‌ها کد ژنتيکي ريز ويروس را در پوشش کپسول خود قرار مي‌دهند. ما آنها را به دليل نداشتن يک کلمه بهتر ، "ذرات" مي‌ناميم.

ويروس‌ها در همه جا وجود دارند و به مراتب بيشتر از باکتري‌ها هستند. باکتري‌ها به نوبه خود بسيار بيشتر از گياهان و حيوانات هستند. ويروس‌ها همچنين در آنچه انجام مي‌دهند ويران کننده هستند (آلوده کردن سلول‌هاي زنده و ربودن آن سلول‌ها براي ايجاد ويروس هاي بيشتر) ، به همين دليل ما هرگز نمي‌توانيم از شر آنها خلاص شويم. در حالي که ما نمي‌توانيم از شر آنها خلاص شويم ، مي‌توانيم با ويروس‌هايي که باعث بيماري‌هاي انساني مانند کوويد-۱۹ مي شوند، مبارزه کنيم. بهترين راه براي انجام اين کار جلوگيري از حمله ويروس‌ها به سلول‌هاي ما است اما چطور؟ تنها يک راه خوب وجود دارد که اطلاعاتي از آن در دست داريم و آن اينست که از سيستم ايمني بدن انسان براي مقابله با آنها در سطح مولکولي استفاده کنيم. در حالي که ويروس‌ها ساده هستند، سيستم ايمني بدن بسيار پيچيده است. اين جايي است که واکسيناسيون وارد مي‌شود. وقتي ويروس به ما حمله مي‌کند، سيستم ايمني بدن ما سلول‌هاي طراحي شده اي ايجاد مي‌کند که ويروس را تشخيص داده و از بين مي‌برد. سپس اين دو وارد مرحله نهايي مي‌شوند که همانند يک مسابقه است. که اگر سيستم ايمني برنده شود، تمام ذرات ويروسي را از بين مي‌برد و اگر ويروس، بدن ميزبان را تحت الشعاع قرار دهد، نتيجه مي‌تواند کشنده و خطرناک باشد.

در مورد بيماري کوويد-۱۹ سيستم ايمني بدن بسياري از افراد به اندازه کافي سريع پاسخ مي‌دهند تا از بيمار شدن جدي فرد جلوگيري کنند. با اين حال در برخي موارد که سيستم ايمني برخي افراد اين کار را انجام نمي‌دهند، نتايج تغيير کرده و بيماري فرد بسيار جدي مي‌شود. يکي از راهکارهاي مورد استفاده توسط بسياري از واکسن‌هاي در دست تهيه کوويد-۱۹ اين است که تنها يکي از پروتئين‌هاي کروناويروس سندرم حاد تنفسي ۲ را تهيه کنند. پس از آن واکسن سيستم ايمني بدن را آماده مي‌کند تا ويروس کوويد-۱۹ را پيش از ايجاد عفونت شناسايي کند. سپس اگر آن شخص واقعاً آلوده باشد، سيستم ايمني بدن به سرعت عمل مي‌کند و قبل از ايجاد عفونت با کوويد-۱۹ مي‌جنگد. کوويد-۱۹ توسط يک دستگاه بيولوژيکي خيلي کوچک با ۲۹ ژن ايجاد مي‌شود. اين ويروس مي‌تواند بي رحمانه سيستم ايمني را تحت تاثير قرار دهد، اما سيستم ايمني بدن ما اگر قوي باشد و سرنخ‌هاي مهم را شناسايي کند، مي‌تواند آن را از بين ببرد.