پای ترافیک به فضا هم باز شد!

باشگاه خبرنگاران/ آيا تاکنون فکر کرده‌ايد که چند ماهواره در مدار زمين قرار دارند؟ به گفته دانشمندان تا تاريخ ۱ آوريل ۲۰۲۰ (فروردين و ارديبهشت ماه سال جاري)، در کل ۲۶۶۶ ماهواره در فضا وجود داشته است که از اين تعداد ۱۹۱۸ مورد در مدار پايين زمين يعني سطح LEO بودند؛ و اين تنها تا آوريل است. از آن زمان تاکنون پرتاب‌هاي بيشتري انجام شده است که غالب آن‌ها متعلق به شرکت اسپس ايکس بوده است. بالاترين تعداد پرتاب ماهواره مربوط به ماهواره‌هاي اينترنتي استارلينک است که طبق آخرين آمار تاکنون بيش از ۶۰۰ پرواز به مدار خود داشته‌اند.

شرکت آمازون نيز اعلام کرده است برنامه‌هايي براي راه اندازي ۳۰۰۰ ماهواره به منظور ارائه اينترنت در سطح جهاني در دستور کار خود قرار داده است. بر اساس تحليل کارشناسان دهه بيست از قرن بيست و يکم مي‌تواند سال‌هاي پرتاب ماهواره‌هاي کوچک يعني به طور متوسط چيزي معادل با ۱۰۰۰ پرتاب کوچک در سال باشد.

با کوچکتر شدن ماهواره‌ها، ساخت و راه‌اندازي آن‌ها نيز آسان‌تر مي‌شود که اين امر بيش از گذشته کارشناسان را نگران مي‌کند. فضا ممکن است بي‌کران به نظر برسد، اما با اين حجم ماهواره تقريبا ديگر جايي براي قرار دادن ايمن يک شيء در مدار زمين وجود ندارد. خطر برخورد بين اشياء در فضا بسيار واقعي بوده و درگيري‌هاي بزرگي را منجر شود. 

---

بازار

---

يک تصادف مي‌تواند حتي زمينه‌اي براي زباله‌هاي خطرناک ايجاد کرده و طيف وسيعي از قابليت‌هاي مهمي که به آن وابسته‌ايم از جمله ارتباطات و ناوبري جهاني را فلج کند و فضانوردان مستقر در ايستگاه فضايي بين‌المللي را نيز به خطر بيندازد؛ علاوه بر اين، پيامد‌هاي مالي اين اتفاق مي‌تواند از اهميت ويژه‌اي برخوردار باشد؛ از اين رو مديريت ترافيک فضايي يک مسئله بسيار مهم براي دولت‌ها محسوب مي‌شود.

خسارات باورنکردني تصادفات فضايي 
در حال حاضر ۲۶۶۶ ماهواره فعال در مدار زمين قرار وجود دارد که به گفته کارشناسان تعداد آن‌ها بيش از دو برابر است که يا مسير را گم کرده‌اند و يا از بين رفته‌اند. روي ديگر مساله اشيائي هستند که در فضاي اطراف زمين سرگردانند. دانشمندان اين حوزه تعداد کل اشياء فضايي در مدار زمين را در حدود ۲۹ هزار به اندازه بزرگتر از ۱۰ سانتي متر، ۶۷۰ هزار مورد بزرگتر از ۱ سانتي متر و بيش از ۱۷۰ ميليون با اندازه‌اي بزرگتر از ۱ ميلي متر تخمين زده‌اند.

هر يک از اين اشياء مي‌تواند باعث خسارت به يک فضاپيماي عملياتي شود. به عنوان مثال برخورد با يک شيء ۱۰ سانتي متري منجر به قطعه قطعه شدن يک ماهواره معمولي مي‌شود، يک شيء ۱ سانتي متري به احتمال زياد يک فضاپيما را غيرفعال کرده و حتي به سپر‌هاي ISS ( ايستگاه فضايي بين‌المللي) نفوذ مي‌کند و يک شيء ۱ ميلي متري مي‌تواند سيستم‌هاي فرعي موجود در فضاپيما را از بين ببرد.

آخرين برخورد ماهواره‌اي در سال ۲۰۰۹ اتفاق افتاد که طي آن يک ماهواره کاسموس غيرفعال روسي ۲۲۵۱ در سيبري سقوط کرد و قطعات آن در مدار زمين پراکنده شد.

هزينه هر برخورد فضايي چقدر است؟ 
سازمان همکاري و توسعه اقتصادي آمريکا در گزارش اخير خود هشدار داد خطرات فضايي آسيب‌هاي اقتصادي و اجتماعي بسياري را در پي خواهد داشت. بنا بر گزارش اين سازمان در مورد ماهواره‌هاي مدار زميني، خسارات ناشي از برخورد ماهواره‌اي مي‌تواند چيزي حدود ۵ تا ۱۰ درصد از کل هزينه يک ماموريت را شامل شود که مي‌تواند معادل صد‌ها ميليون دلار باشد که اين ميزان در سطح پايين دستي مدار مي‌تواند به مراتب بيشتر باشد.

با اين حال سازمان همکاري و توسعه اقتصادي هشدار مي‌دهد هزينه عدم فعاليت بسيار بيشتر خواهد بود. ضايعات کافي در مدار در نهايت مي‌تواند منجر به "سندرم کسلر" شود، سناريوي نظري که در آن چگالي اشياء موجود در LEO به دليل آلودگي فضا به حدي زياد است که برخورد بين اشياء مي‌تواند باعث ايجاد آبشار و زباله‌هاي بيشتر شود؛ اين امر مي‌تواند يک نقطه اوج زيست محيطي باشد که ممکن است باعث شود برخي مدار‌ها غير قابل استفاده شوند؛ موضوعي که تأثير بسزايي بر پيش بيني هوا، نظارت بر آب و هوا، علوم زمين و ارتباطات مبتني بر فضا داشته باشد.

امنيت مدار زمين بايد تضمين شود 
برداشتن آوار و اجتناب از برخورد براي فعاليت‌هاي ايمن فضايي بسيار حياتي است، اما از آنجا که به نظر مي‌رسد آسمان زمين شلوغ است، اکنون زمان تشکيل يک سازمان جهاني مستقل با مشارکت دولت‌ها، دانشمندان و ساير ذينفعان مربوطه، تدوين برخي دستورالعمل‌ها و هنجار‌ها براي اطمينان از فعاليت‌هاي ايمن فضايي است. 

 

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar