چرا کرونا مانند آنفلوآنزا یک ویروس فصلی نیست؟

ايسنا

بروزرسانی 1399/06/26 - 09:00

چرا کرونا مانند آنفلوآنزا یک ویروس فصلی نیست؟

ايسنا/ دانشمندان پيش‌بيني مي‌کنند که بيماري کوويد-۱۹ که حاصل از ابتلا به کروناويروس جديد است به يک ويروس فصلي تبديل خواهد شد، اما هنوز براي چنين چيزي زود است، چرا که تا وقتي ايمني جمعي يا گله‌اي حاصل نشود، اين اتفاق رخ نخواهد داد.

آبريزش بيني، سرفه و سرماخوردگي ارمغان نحس ماه‌هاي سرد سال هستند که به زودي فرا مي‌رسند و همه ما با الگوي فصلي برخي ويروس‌هاي تنفسي آشنا هستيم.

اکنون يک بررسي جديد منتشر شده در مجله Frontiers in Public Health نشان مي‌دهد که کوويد-۱۹ که بيماري ناشي از عفونت ويروس "SARS-CoV-۲" يا کروناويروس جديد است، به احتمال زياد در کشورهاي داراي آب و هواي معتدل، تضغيف و فصلي خواهد شد، اما تنها در صورت رسيدن به ايمني جمعي اين اتفاق رخ خواهد داد و تا آن زمان، کوويد-۱۹ به گردش و شيوع در طول فصول مختلف ادامه خواهد داد.

اين نتيجه گيري، اهميت مطلق اقدامات بهداشتي عمومي را که اکنون براي کنترل ويروس لازم است، برجسته مي‌کند.

ايمني جمعي که همچنين به آن اثر گله، مصونيت جامعه، ايمني جمعيت يا ايمني اجتماعي گفته مي‌شود) نوعي محافظت غيرمستقيم از بيماري‌هاي عفوني است که زماني اتفاق مي‌افتد که درصد زيادي از جمعيت در اثر عفونت، از طريق عفونت‌هاي قبلي يا واکسيناسيون مصون شوند. از اين طريق مي‌توان از افرادي که مصون نيستند، در مقابل بيماري حفاظت کرد.

در جمعيتي که بخش اعظمي از افراد از مصونيت برخوردار هستند، چنين افرادي در انتشار بيماري سهمي ندارند و زنجيره‌هاي انتشار عفونت مختل مي‌شوند که اين امر سبب توقف يا کند شدن شيوع بيماري مي‌شود. هرچه نسبت افراد مصون در يک جامعه بيشتر باشد، احتمال تماس افراد غير ايمن با فرد عفوني کمتر مي‌شود و به محافظت افراد غير مصون از عفونت کمک مي‌کند.

افراد مي‌توانند با بهبودي از عفونت قبلي يا از طريق واکسيناسيون، مصون شوند. برخي از افراد به دلايل پزشکي مانند نقص ايمني يا سرکوب سيستم ايمني بدن نمي‌توانند ايمن شوند و براي اين گروه ايمني جمعي يک روش مهم محافظت است. پس از رسيدن آستانه مشخص، ايمني جمعي به تدريج يک بيماري را از بين مي‌برد. اين حذف در صورت دستيابي به سراسر جهان ممکن است منجر به کاهش دائمي تعداد عفونت‌ها به صفر شود که در نهايت سبب ريشه‌کن شدن بيماري مي‌شود. ايمني جمعي ايجاد شده از طريق واکسيناسيون به ريشه کن کردن نهايي آبله در ۱۹۷۷ و به کاهش فراواني ساير بيماري‌ها کمک کرده‌ است. ايمني جمعي در مورد همه بيماري‌ها عمل نمي‌کند و فقط در مورد بيماري‌هاي مسري که در آنها انتقال از يک فرد به فرد ديگر است عمل مي‌کند. به عنوان مثال کزاز، يک بيماري عفوني است اما مسري نيست، بنابراين ايمني جمعي در مورد آن عمل نمي‌کند.

ايمني جمعي به عنوان يک پديده طبيعي در دهه ۱۹۳۰ شناخته شد که مشاهده شد بعد از اينکه تعداد قابل توجهي از کودکان از سرخک مصون شدند، تعداد عفونت‌هاي جديد به‌طور موقت، حتي در بين کودکان مستعد کاهش يافت. واکسيناسيون دسته جمعي براي القاي ايمني جمعي از زمان رايج و در جلوگيري از شيوع بسياري از بيماري هاي عفوني موفقيت‌آميز بوده‌ است. مخالفت با واکسيناسيون، ايمني جمعي را به چالش کشيده‌ است و امکان دارد بيماري هاي قابل پيشگيري در جوامعي که ميزان واکسيناسيون ناکافي دارند همچنان ادامه داشته يا به آن بازگردند.

دکتر "حسن زراکت" نويسنده ارشد اين مطالعه از دانشگاه آمريکايي بيروت در لبنان هشدار داد: کوويد-۱۹ براي ماندن آمده است و موجب شيوع در طول سال تا رسيدن به ايمني جمعي خواهد شد. بنابراين عموم مردم بايد ياد بگيرند که با آن زندگي کنند و بهترين اقدامات پيشگيرانه از جمله استفاده از ماسک، حفظ فاصله فيزيکي، بهداشت دست و جلوگيري از اجتماعات را ادامه دهند.

دکتر "هادي ياسين" از دانشگاه قطر در دوحه نويسنده همکار دکتر "زراکت" اين اظهارات را تأييد کرده و مي‌گويد که ممکن است چندين موج شيوع ديگر قبل از رسيدن به ايمني جمعي وجود داشته باشد.

ما مي‌دانيم که بسياري از ويروس‌هاي تنفسي به ويژه در مناطق معتدل از الگوي فصلي پيروي مي‌کنند. به عنوان مثال، آنفلوانزا و انواع مختلف کروناويروس‌ها که باعث سرماخوردگي مي‌شوند در زمستان در مناطق معتدل به اوج خود مي‌رسند، اما در مناطق گرمسيري در تمام طول سال گردش مي‌کنند.

محققان اين ويروس‌هاي فصلي را بررسي کردند و عوامل ويروسي و ميزبان کنترل کننده فصلي بودن آنها و همچنين آخرين دانش در مورد پايداري و انتقال "SARS-CoV-۲" را بررسي کردند.

محققان توضيح مي‌دهند که بقاي ويروس در هوا و روي سطوح، حساسيت افراد به عفونت‌ها و رفتارهاي انساني مانند ازدحام در محيط‌هاي سرپوشيده در فصول مختلف به دليل تغيير دما و رطوبت متفاوت است. اين عوامل در انتقال ويروس‌هاي تنفسي در زمان‌هاي مختلف سال نيز تأثير مي‌گذارند.

با اين حال کوويد-۱۹ در مقايسه با ويروس‌هاي تنفسي ديگر مانند آنفلوانزا داراي سرعت انتقال بيشتري است. اين بدان معناست که برخلاف آنفلوانزا و ويروس‌هاي تنفسي ديگر، عوامل حاکم بر فصلي بودن ويروس‌ها هنوز نمي‌توانند گسترش کوويد-۱۹ را در ماه‌هاي تابستان متوقف کنند. اما به محض دستيابي به ايمني گله‌اي از طريق عفونت‌هاي طبيعي و واکسيناسيون، سرعت انتقال(R۰) نيز بايد به ميزان قابل توجهي کاهش يابد و ويروس را در معرض عوامل فصلي قرار دهد.

اين ويژگي‌هاي فصلي براي کروناويروس‌هاي ديگر نيز گزارش شده است که از همان الگوي گردش آنفلوانزا پيروي مي‌کنند.

دکتر "زراکت" مي‌گويد: اين يک ويروس جديد است و به رغم رشد سريع علم و شناخت در مورد آن هنوز مواردي وجود دارد که ناشناخته مانده است. اينکه پيش بيني‌هاي ما صحت دارند يا خير، بايد در آينده ببينيم. اما با توجه به آنچه ما تاکنون مي‌دانيم، کوويد-۱۹ مانند ساير کروناويروس‌ها در نهايت فصلي خواهد شد.