رصد اتمسفر ستارهی قلب عقرب
مجله ايلياد/ ستارههاي سرخ غولپيکر از قبيل قلب عقرب و خويشاوند مشهورش «ابطالجوزا» به ستارههاي عظيمالجثه و نسبتاً سرد گفته ميشود. اين ستارهها با پايان سوخت و فروپاشي روبهرو هستند و سرانجام به ابرنواختر تبديل ميشوند. اين اجرام به خاطر بادهاي ستارهاي عظيمي که دارند، عناصر سنگين را وارد فضا ميکنند؛ بنابراين نقش بسيار مهمي در فراهم آوردنِ اجزاي ضروري حيات در کيهان ايفا ميکنند؛ اما اين موضوع کماکان در هالهاي از ابهام قرار دارد که اين بادهاي قدرتمند و عظيم چگونه به راه ميافتند. دانشمندان با مطالعهي جامع اتمسفر قلب عقرب که نزديکترين ستارهي غولپيکر به زمين است، يک گام ديگر به جواب نزديکتر شدهاند.
نقشهي تلسکوپ آلما و آرايهي بسيار بزرگ «VLA» از ستارهي قلب عقرب، بهعنوان جامعترين نقشهي راديويي شناخته شده که تاکنون از يک ستاره تهيه شده است. تلسکوپ آلما ستارهي قلب عقرب را در نزديکي سطح آن و با طولموج کوتاهتر رصد کرد. طولموجهاي بلندتري که تلسکوپ VLA به تصوير کشيد، جزئيات بيشتري از اتمسفر اين ستاره فراهم کرد. قطر ستارهي قلب عقرب تقريباً ۷۰۰ برابر بزرگتر از خورشيد است.
اما وقتي تلسکوپهاي آلما و VLA موفق شدند اتمسفر اين ستاره را در قالب طيف راديويي نمايان کنند، مشخص شد که اين ستاره بسيار بزرگتر از تصورات پيشين است. «ايمون اوگورمن» محققي از مرکز مطالعات پيشرفتهي دوبلين ايرلند و نويسندهي اصلي مقاله، ميگويد: «اندازهي ستاره ميتواند بسته به اينکه با چه طولموجي مشاهده ميشود، به طرز قابل ملاحظهاي متغير باشد. طولموجهاي بلندتر VLA توانست اتمسفر اين ستاره غولپيکر را تقريباً ۱۲ برابرِ شعاع آن نشان دهد.» اين مقاله در مجله «Astronomy & Astrophysics» منتشر شده است.
رصد اتمسفر ستارهي قلب عقرب
تلسکوپهاي راديويي دماي قسمت عمدهي گاز و پلاسمايِ موجود در اتمسفر قلب عقرب را اندازه گرفتند. نکته جالبتوجه، دما در کروموسفر بود. اين منطقه در بالاي سطح ستاره قرار دارد و ميدانهاي مغناطيسي و موجهاي تکانهاي باعث افزايش دماي آن ميشوند. اين امواج در اثر جريانهاي همرفتي قوي در سطح ستاره، ايجاد ميشوند. محققان براي نخستين بار موفق به شناسايي اين منطقه در قالب امواج راديويي شدهاند.
به لطف مشاهدات تلسکوپ آلما و آرايهي بسيار بزرگ، دانشمندان دريافتند که کروموسفر اين ستاره ۲.۵ برابر بزرگتر از شعاع آن است. کروموسفر خورشيد تنها يک دويستم شعاعش است. محققان همچنين دريافتند که دماي کروموسفر کمتر از چيزي است که مشاهدات فرابنفش و نوري قبلي نشان داده بود. دما در ۳،۵۰۰ درجهي سلسيوس به اوج خود ميرسد و سپس روند کاهشي به خود ميگيرد. اگر بخواهيم مقايسه کنيم، کروموسفر خورشيد ميتواند به دماي تقريباً ۲۰،۰۰۰ درجهي سلسيوس نيز برسد.