سوراخ لایه ازون به بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین حد خود رسید

تشکيل حفره يا سوراخ لايه ازون که براي اولين بار در حدود دهه ۱۹۷۰ مشاهده شد، پديده‌اي است که در اثر "کاهش ازون" در اثر تغيير اقليم ايجاد مي‌شود. اين پديده ساليانه بر فراز قطب جنوب رخ مي‌دهد و در ماه‌هاي سپتامبر و اکتبر، پس از پايان زمستان در نيم کره جنوبي ظاهر مي‌شود.

کاهش ازون يا تخليه ازون به توصيف دو پديده گفته مي‌شود که طي آنها از دهه ۱۹۷۰ ميلادي، حجم مولکول ازون در لايه استراتوسفر (لايه ازون) زمين در حدود چهار درصد در هر دهه کاهش يافته است. مهم‌تر از آن، کاهش استراتوسفر ازون در طول سرزمين‌هاي قطبي بود. جزئيات اين دو پديده داراي تفاوت‌هاي کمي هستند. اما کاتاليزور هر دو پديده تخريب ازون توسط اتم‌هاي هالوژني است که منبع اصلي اين اتم‌هاي هالوژني دست‌ساخته‌هاي بشري هستند.

محققان هر ساله اندازه آن را به دقت بررسي مي‌کنند و مي‌گويند که اندازه سوراخ لايه ازون اکنون به وسعت دو برابر ايالات متحده آمريکا رسيده است.

از آنجا که سال ۲۰۱۹ نسبت به سال ۲۰۲۰ گرمتر بود، سوراخ ازون در سال گذشته به طور قابل توجهي کوچک‌تر از سال ۲۰۲۰ بود. شرايط آب و هوايي و رويدادهاي خاص جوي نقش مهمي در رشد سوراخ لايه ازون دارند. همچنين تصور مي‌شود که سوراخ لايه ازون امسال تحت تأثير "گردباد قطبي"(Polar Vortex) قرار گرفته باشد، جايي که درجه حرارت در حدود منفي ۱۱۲ درجه فارنهايت (منفي ۸۰ درجه سانتي گراد) است.

گردباد قطبي يا تاوه قطبي بسته‌اي بسيار بزرگ از هواي خيلي سرد است که در طول زمستان بر منطقه قطبي سوار است. دو نوع گردباد قطبي در سياره زمين وجود دارد، يکي در اطراف قطب شمال و ديگري در اطراف قطب جنوب. قطب جنوب سياره زحل تنها جاي منظومه خورشيدي ماست که در آن يک گردباد قطبي گرم روي مي‌دهد.

تاوه قطبي گردش چرخندي با مقياس سياره‌اي، معمولاً متمرکز در منطقه قطبي است که در گستره‌اي از تروپوسفر مياني تا استراتوسفر قرار مي‌گيرد.

به گفته کارشناسان، سوراخ لايه ازون در شرايط انجماد گردباد قطبي همراه با کلر و برم غيرفعال ايجاد مي شود. اين مواد، هنگامي که خورشيد پس از زمستاني طولاني طلوع مي‌کند، در اثر برخورد با نور خورشيد از نظر شيميايي فعال مي‌شوند و لايه ازون را تخليه مي‌کند.

"وينسنت-هنري پيوچ" مدير "CAMS" به دنبال انتشار اين گزارش هشدار دهنده گفت: تنوع زيادي در وسعت حفره ازون در هر سال وجود دارد. سوراخ لايه ازون در سال ۲۰۲۰ يادآور سوراخ لايه ازون در سال ۲۰۱۸ است که يک سوراخ کاملا بزرگ بود و در پانزده سال گذشته يا بيشتر، بزرگترين بود.

وي افزود: ما قطعا بايد به اجراي "پروتکل مونترال" مبني بر ممنوعيت انتشار مواد شيميايي تخريب کننده لايه ازون ادامه دهيم.

لايه ازون يک لايه محافظ زمين متشکل از ازون است که زمين را در برابر اشعه ماوراء بنفش و تابش کيهاني درست در خارج از استراتوسفر پوشانده است و محافظت مي‌کند. اين لايه به جذب حدود ۹۷ تا ۹۹ درصد از اشعه ماوراء بنفش و تابش کيهاني و عدم رسيدن آن به سطح زمين کمک مي‌کند.

بدون لايه ازون، نور ماوراء بنفش و تابش کيهاني، سياره ما را سوزانده و به حيات بر روي زمين آسيب مي رساند.