نقش بافت چربی در یک اختلال هورمونی

سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS؛ از شایع‌ترین اختلالات هورمونی در زنان در سنین تولید مثل است. این بیماری با علائمی مثل اختلالات قاعدگی،‌ ناباروری، سطح بالای آندروژن، سندرم متابولیک و ... بروز پیدا می‌کند.

«آروماز»؛ یک آنزیم کلیدی است که مسئولیت یک مرحله از ساخت هورمون استروژن را در تخمدان‌ها و در بافت‌های محیطی بر عهده دارد و هورمون‌های آندروژن را به هورمون استروژن تبدیل می‌کند. با کاهش این آنزیم، روند تبدیل آندروژن یا هورمون‌های مردانه به استروژن، دچار اختلال می‌شود، میزان آندروژن‌ها افزایش می‌یابد. به نظر می‌رسد که در سندرم تخمدان پلی‌کیستیک نیز نقش کلیدی داشته باشد.

در سال‌های اخیر بافت چربی به عنوان یک بخش اندوکرین شناخته شده و گزارش شده که این بافت محل مناسبی برای تولید استروئیدهای جنسی و عوامل التهابی است. آنزیم آروماتاز در بافت‌های تولید مثلی و دیگر اندام‌ها مثل بافت چربی تولید می‌شود و نقش آن در بافت‌های تولید مثلی مشخص شده ولی بیان و نقش آن در بافت چربی، نیاز به مطالعات بیشتری دارد.

با توجه به نکات مطرح شده؛ پژوهشگران دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات و پژوهشگاه رویان، در یک مطالعه مشترک بیان پروتئین آروماتاز در بافت چربی زیر جلدی زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک و زنان باردار غیر مبتلا بررسی کردند. در این مطالعه؛ ندا امامی و علیرضا علیزاده، مریم شاه‌حسینی و پریچهره یغمایی، مشارکت داشتند.

برای انجام این مطالعه؛ نمونه‌های چربی زیر جلدی از ۱۱ زن باردار مبتلا به PCOS‌ و ۱۱ زن غیر مبتلا در حین جراحی سزارین، از بیمارستان‌های آرش، خاتم‌الانبیا (ص) و آتیه جمع‌آوری شد. نمونه‌ها پس از انتقال به آزمایشگاه، با استفاده از روش «وسترن بلات» از نظر بیان پروتئین‌ها، مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌های این مطالعه؛ کاهش چشم‌گیر پروتئین آروماتاز را در بافت چربی زیر جلدی زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک را نشان می‌داد. به طوری که این پروتئین در زنان باردار مبتلا،‌ حدود یک‌سوم، کمتر بیان شده بود.

به گفته پژوهشگران این مطالعه؛ با توجه به یافته‌های به دست‌ آمده، می‌توان نقش عامل ژنتیکی را در به‌ وجود آمدن سندرم تخمدان پلی‌کیستیک بسیار قوی‌تر از سایر عوامل مثل شرایط محیطی دانست.

همچنین این محققان می‌گویند: یافته‌های این پژوهش نه تنها می‌تواند منشأ ژنتیکی بروز PCOS‌را تایید کند، بلکه بر نقش کلیدی بافت چربی در بروز این سندرم و به ویژه اختلال در بیان پروتئین آروماتاز در بافت مورد نظر نیز تاکید دارد.

این نتایج برگرفته از پایان‌نامه دکتری، طرح مشترک دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و پژوهشگاه رویان است. یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «بیان پروتئین آروماتاز در بافت چربی زیر جلدی شکمی زنان باردار مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک» در مجله دانشکده پزشکی اصفهان، منتشر شده است.