رابطهی جالب آلودگی هوا و تعداد رعدوبرقها
مجله ايلياد/محققين مکانيسمي را شناسايي کردهاند که طي آن ذرات ريز موجود در اتمسفر باعث بروز رعدوبرقهاي بيشتر ميشوند. رصدهاي انجام شده از اتمسفر زمين نشان ميدهد که رعدوبرق در حضور غلظتهاي بالاي ذرات آئروسل قويتر است.
بهعنوان مثال، شواهدي وجود دارد که نشان ميدهد رعدوبرق در مسيرهايي که کشتيها حرکت ميکنند، بيشتر رخ ميدهد. شديدترين رعدوبرقها بر روي خشکيها نيز در جاهايي رخ ميدهد که به خاطر عوامل طبيعي و انساني غلظت آئروسلها بالاتر است. دههها است رابطهي شدت رعدوبرق و وجود ذرات ريز در هوا مشاهده ميشود، ولي دليل آن تا کنون کشف نشده بود.
دانشمندان دانشگاه MIT، مکانيسم جديدي را کشف کردهاند که ميتواند مسئول رصدهاي انجام شده باشد. شبيهسازي ديناميک ابرها نشان داده است که وجود ذرات ريز در هوا باعث بالا رفتن رطوبت در هواي اطراف ابرها ميشود.
دکتر «تيم کرونين» از دانشگاه MIT، ميگويد: «اين احتمال وجود دارد که بتوان با از بين بردن آلودگي موجود در هوا از شدت رعدوبرق کاست. اين شواهد نيز نشان دهندهي تاثير انسان در وضعيت آب و هوايي است.» تيم کرونين و همکارانش نتيجهي اين تحقيقات را در مجلهي Science منتشر کردهاند.
آئروسلها در نتيجهي سوختن جرمهاي زيستي و احتراق رخ داده در کشتيها، کارخانهها و ديگر وسايل حمل و نقل توليد ميشوند. پديدههاي طبيعي مانند آتشفشانها و طوفانهاي گرد و خاک نيز ميتوانند توليدکنندهي آئروسلها باشند. آئروسلها در اتمسفر ميتوانند بهعنوان بذر براي شکلگيري ابرها عمل کنند. اين ذرات معلق ميتوانند بهعنوان سطوحي که بخارات موجود در هوا بر روي آن ميعان ميکنند، عمل کنند. اين ذرات در مرحلهي بعد تبديل به قطرهي آب ميشوند و تجمع اين قطرات در کنار يکديگر توليد ابر ميکند.
قطرات آب موجود در چنين ابرهايي ميتوانند با يکديگر ترکيب شده و قطرات بزرگتري بسازند و در نهايت به شکل باران بر روي زمين ببارند. زماني که غلظت ذرات معلق در هوا خيلي زياد باشد، قطرات آب تشکيل شده به راحتي با يکديگر ادغام نميشوند. در چنين وضعيتي دانشمندان با انجام شبيهسازي ابرها، احتمالات متعددي را بررسي کردهاند.
اگر هواي اطراف ابرها خشک باشد، تبخير بخشي از قطرات آب موجود در ابر و پخش آن درون هواي خشک اطراف، باعث کم شدن دماي دروني ابر ميشود؛ ولي اگر هواي اطراف ابر مرطوب باشد، دماي ابر گرمتر بوده و سريعتر به سمت بالا حرکت ميکند و چرخشهاي حين حرکت به سمت بالا، باعث بروز رعدوبرق ميشود. تيم کرونين و همکارانش با انجام شبيهسازي ديناميک ابرها نشان دادند که اين مکانيسم در اتمسفر غني از آئروسل صادق است و به کمک آن ميتوان بروز رعدوبرقها را با دقت بيشتري پيشبيني کرد.