بزرگترین کوه یخی جهان متلاشی شد

در يک عکس ماهواره‌اي که در تاريخ ۱۱ فوريه ۲۰۲۱ گرفته شده، خطوط ناهموار ۱۱ کوه يخ شکسته در اطراف يک جزيره دور افتاده و پر از پنگوئن به نام "جورجياي جنوبي"(South Georgia) واقع در حدود ۱۵۰۰ کيلومتري شمال شرقي شبه جزيره جنوبگان قرار دارد.

جنوبگان(Antarctica) قاره‌اي در قطب جنوب زمين است. اين قاره سردترين جاي زمين است و کمابيش همه سطح آن با يخ پوشيده شده ‌است.

هر قطعه يخي در اين عکس، قطعه‌اي از کوه يخ بزرگ "A-۶۸a" است که بيش از سه سال عنوان بزرگترين کوه يخي جهان را در اختيار داشت تا اينکه چند هفته پيش به ۱۲ قطعه شکسته شد. اکنون هر قطعه شکسته از اين پازل نام خود را دارد که با "A-۶۸b" شروع مي‌شود و آخرين قطعه "A-۶۸M" نام دارد. (چندين کوه يخ در اين عکس قابل مشاهده نيستند.)

کوه يخ يا يخ‌کوه(iceberg) "A-۶۸a" در ابتدا در تاريخ ۱۲ جولاي ۲۰۱۷ از "يخ‌تاق"(ice shelf) موسوم به "لارسن سي"(Larsen C) جنوبگان جدا شد. در آن زمان، اندازه آن بيش از ۶۰۰۰ کيلومتر مربع بود. اما برخلاف وسعت چشمگير آن، فوق العاده نازک بود و از آوريل سال ۲۰۲۰ شروع به از دست دادن قطعات بزرگ از خود کرد.

"يخ‌تاق"که در فارسي سکوي يخي، يخ‌رف، يخ‌سکو، يخ‌پشته و تاقچه يخي نيز ناميده مي‌شود، بستري ضخيم و شناور از يخ است و جايي‌ که يخچال‌هاي طبيعي يا يخسارها به سوي کناره‌ها يا سطحِ اقيانوس جريان يابند، شکل مي‌گيرد. به بيان ديگر يخ‌تاق‌ها، لايه‌هاي افقي بزرگي از يخ هستند که از يک سو با يخچال‌هاي روي خشکي پيوند داشته و از سويي ديگر به دريا راه دارند. يخ‌تاق‌ها تنها در جنوبگان، گرينلند و کانادا يافت مي‌شوند.

در اواخر سال ۲۰۲۰ به نظر مي‌رسيد که اين يخ‌کوه در مسير برخورد با جزيره "جورجياي جنوبي" است. محققان نگران بودند که اين يخ‌کوه در نزديکي اين جزيره ساکن شود و مسيرهاي تغذيه هزاران فُک و پنگوئن و ساير ساکنان اين جزيره را قطع کند و احتمالاً منجر به قحطي گسترده شود.

اما خوشبختانه اين کوه يخ مسير خود را تغيير داد و حتي قبل از اينکه امروز به چندين قطعه خرد شود، شروع به رانش در اطراف اين جزيره کرد و اکنون اين تهديد براي حيوانات ساکن اين جزيره پايان يافته است.

محققان انگليسي اکنون مشتاق مطالعه تأثير احتمالي اين يخ‌کوه شکسته شده بر آب درياي اطراف جزيره جورجياي جنوبي هستند. قبلا گزارش شده بود که قرار است دو ربات غواص براي مدت چند ماه درجه حرارت آب، شوري و شفافيت بقاياي يخ‌کوه "A-۶۸a" (و حالا همه قطعات جدا شده از آن) را مطالعه کنند.