هابل با ردگیری چند اف‌آربی، نظریه مگنتارها را برای این رویدادها تقویت کرد

آخرين خبر/رديابي چهار فوران راديويي زودگذر تا بازوان مارپيچيِ چهار کهکشان دوردست توسط تلسکوپ فضايي هابل. اين فوران‌ها به نام‌هاي اف‌آربي ۱۹۰۷۱۴ (بالا چپ)، اف‌آربي ۱۹۱۰۰۱ (بالا راست)، اف‌آربي ۱۸۰۹۲۴ (پايين چپ) و اف‌آربي ۱۹۰۶۰۸ (پايين راست) ناميده شده‌اند.
 
داده‌هاي رصدي تازه‌ي تلسکوپ فضايي هابل اعتبار بيشتري به يک نظريه براي توضيحِ فوران‌هاي راديويي زودگذر (اف‌آربي) بخشيده است.

اين رصدخانه‌ي کهنه‌کار رد پنج اف‌آربي را تا رسيدن به بازوهاي مارپيچي پنج کهکشان دوردست گرفته است. ردگيري اف‌آربي‌ها بي‌اندازه دشوار است زيرا درخش‌هاي نوري هستند که به سرعت ناپديد مي‌شوند و [اگرچه] اخترشناسان تاکنون تنها ۱۰۰۰ نمونه‌ي آنها را يافته‌اند، نظريه‌هاي گوناگوني درباره‌ي ريشه و داستان پيدايش آنها ارايه شده است.

---

بازار

---

گروه پژوهشگران با نتيجه‌گيري از اين يافته‌ها، فرضيه‌هاي قديمي‌ترِ مربوط به اف‌آربي‌ها را کنار گذاشتند. از آنجايي که اين چند فورانِ نويافته از مناطقِ سرشار از ستارگان پرجرم نمي‌آيند، پس به احتمال بسيار نمي‌توانند ربطي به انفجارهاي ستاره‌اي- مانند ستارگاني که انفجارهاي ابرنواختري پديد مي‌آورند داشته باشند.

اين دانشمندان همچنين دريافتند که اين اف‌آربي‌ها از برخورد و ادغام هسته‌هاي پير کوچک و بي‌اندازه چگال ستارگان (همان ستارگان نوتروني) هم نيامده‌اند زيرا چنين برخوردهايي کميابند و بيشتر در جاهايي بسيار بيرون از بازوهاي کهکشان‌ها رخ مي‌دهند. به جاي آن، رصدهاي هابل در ۲۰۰۹، ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نشان مي‌داد که اف‌آربي‌ها احتمالا از مگنتارها (مغناخترها) مي‌آيند- گونه‌اي از ستارگان نوتروني با ميدان مغناطيسي بي‌اندازه نيرومند.

به گفته‌ي مقام‌هاي هابل، يک مگنتار معمولي ميدان مغناطيسي‌اي ۱۰ تريليون برابر نيرومندتر از يک آهنرباي روي درِ يخچال دارد. چيز ديگري که فرضيه‌ي اف‌آربيِ مگنتار را بالا مي‌برد يک پژوهش درباره‌ي راه شيري است که در سال ۲۰۲۰ انجام شده و سرچشمه‌ي يک اف‌آربي را به منطقه‌اي که در آن يک مگنتارِ شناخته شده جاي دارد مي‌رساند [اينجا خوانيد].

هابل اين فوران‌ها را با بهره‌گيري از نور فرابنفش و فروسرخ-نزديکي که به کمک دوربين ميدان‌گسترده‌ي شماره ۳ي خود گرد آورده بود رصد کرد. گفتني‌ست اين دوربين را فضانوران در آخرين ماموريت بروزرساني هابل در سال ۲۰۰۹ روي اين تلسکوپ کار گذاشته بودند. آميزه‌ي اين دو طول موج به اخترشناسان اجازه داد تا جرم اين کهکشان‌ها را برآورد کنند (با بهره از فروسرخ)، ستارگان جوان را پيدا کنند (با بهره از فرابنفش) و به جستجوي ستارگان پيرتر بپردازند (دوباره با بهره از فروسرخ).


 خط‌هاي نقطه‌چين در اين تصويرهاي تلکوپ فضايي هابل جايگاه دو فوران راديويي زودگذر به نام‌هاي اف‌آربي ۱۹۰۷۱۴ (رديف بالا) و اف‌آربي ۱۸۰۹۲۴ (رديف پايين) را نشان مي‌دهد.
 

الکساندرا منينگز، نويسنده‌ي اصلي اين پژوهش از دانشگاه کاليفرنيا، سانتا کروز مي‌گويد: «تصويربرداري [هابل] به ما امکان داد تا شناخت بهتري از ويژگي‌هاي کلي کهکشان ميزبان، مانند جرم آن و نرخ ستاره‌زايي‌اش پيدا کنيم و همچنين، آنچه درست در اف‌آربي رخ مي‌دهد را بکاويم.»

اين پژوهش تازه به اخترشناسان امکان داد تا يک نظريه‌ي ديگر درباره‌ي ريشه‌ي اف‌آربي‌ها را هم پايين برده و کنار بگذارند. برخي از پژوهش‌هاي گذشته که به کمک تلسکوپ‌هاي روي زمين انجام شده بود مي‌گفتند که اين فوران‌ها شايد از کهکشان‌هاي کوتوله آمده باشند، زيرا آن تلسکوپ‌ها بازوهاي مارپيچي يا زيرساختارهاي کهکشاني چشمگيري را نديده بودند. پردازش‌هاي پيشرفته و بررسي داده‌هاي هابل به دانشمندان اجازه داد تا آن توضيح را هم براي اين دسته از اف‌آربي‌ها رد کنند.

ون-فاي فونگ، اخترفيزيکدان دانشگاه نورث‌وسترن مي‌گويد: «ما نمي‌دانيم چه چيزي اف‌آربي‌ها را پديد مي‌آورد، بنابراين اگر زمينه‌اي باشد بسيار مهم است که از آن بهره بگيريم.» ترفند تصويربرداري که گروه وي به کار برد به شناسايي گونه‌هاي ديگري از رويدادهاي "گذرا"ي آسمان هم کمک کرده، رويدادهايي مانند ابرنواخترها و گونه‌ي ديگري از انفجارهاي بسيار پرانرژي به نام انفجارهاي پرتوگاما.

پژوهشنامه‌اي بر پايه‌ي اين يافته‌ها در شماره‌ي آينده‌ي آستروفيزيکال جورنال منتشر خواهد شد. نگارش پيش‌چاپ آن در نشريه‌ي  Arxiv در دسترس است.

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar