کاوشی در عجیبترین اجرام کیهان

بيگ بنگ/ هيچ شکي وجود ندارد که سيارۀ ما بسيار عجيب است. اگر به اطرافتان نگاه کنيد، گياهان و جانوران خودتکثيرشوندهاي را ميبينيد که بر روي يک توپ معلق در فضا زندگي ميکنند. با اين حال، سيارۀ ما کسر کوچکي از اين عجايب است که در سراسر کيهان وجود دارند. اخترشناسان هر روز با شگفتيهاي جديدي روبرو ميشوند، در اين مقاله به برخي از عجيبترين اجرام کيهاني پرداختيم.
سيگنالهاي راديويي اسرارآميزاز سال 2007 به بعد، محققان سيگنالهاي مافوق صوت و فوقالعاده درخشاني را کشف کردند که فقط براي چند ميليثانيه باقي ميمانند. اين فلشهاي مبهم «انفجار راديويي سريع» نام دارند و به نظر از ميلياردها سال نوري دورتر ميآيند (آنها مربوط به بيگانگان فضايي نيستند). اخيرأ، دانشمندان يک انفجار راديويي سريع دريافت کردند که شش بار در يک طول موج تکرار شد. يک تئوري اين است که آنها مشابه انفجارهاي پرتو گاما(GRB)، يعني قويترين انفجارهاي کيهان هستند. اما نظريه ديگر آنها را بيشتر شبيه به تپاخترهاي راديويي ميداند که از چرخش ستارههاي نوتروني متصاعد ميشوند و پالسهاي راديويي منسجم و روشني را منتشر ميکنند.
پاستاي هستهايقويترين ماده در جهان از پسماندههاي يک ستارۀ در حال مرگ تشکيل ميشود. بر اساس شبيهسازيها، پروتونها و نوترونها در پوستهي چروکيدۀ يک ستاره ميتواند در معرض فشار گرانشي ديوانهکنندهاي قرار گيرند که آنها را له ميکند تا حدي که شکسته ميشوند؛ اما فقط در صورتي که 10 برابرِ نيروي لازم براي شکستن فولاد را به آنها اعمال کنيد.
“هائوميا” حلقه داردسياره کوتوله هائوميا که در کمربند کويپر در فراي مدار نپتون در حال گردش است هميشه عجيب و غريب بوده است. اين سنگ شکل کشيدۀ عجيبي دارد و داراي دو قمر است و هر يک روز در آن 4 ساعت طول ميکشد که باعث ميشود سريعترين جرم بزرگِ در حال چرخش در منظومه شمسي باشد. اما در سال 2017، وقتي هائوميا از جلوي يک ستاره عبور کرد، محققان بيشتر متعجب شدند؛ آنها مشاهده کردند که حلقههاي به شدت باريکي به دور اين سيارۀ کوتوله ميچرخند. اين حلقهها احتمالأ در اثر يک برخورد در گذشتهي دور به وجود آمدهاند.
يک قمر با يک قمرچه چيزي بهتر از يک قمر است؟ قمري که به دور يک قمر ديگر گردش ميکند! اين قمرقمر هنوز يک پديدۀ نظري است، اما محاسبات دانشمندان نشان ميدهد که هيچ چيزي دربارۀ تشکيل آنها غيرممکن نيست. شايد اخترشناسان روزي يکي از آنها را کشف نمايند.
کهکشان بدون ماده تاريک؟!ماده تاريک بسيار عجيب و غريب است. اين مادۀ ناشناخته 85 درصد از جرم تمام مواد در کيهان را تشکيل ميدهد. اما محققان حداقل از يک چيز اطمينان دارند: “ماده تاريک” در همه جا وجود دارد. در سال ۲۰۱۸، گروهي از اخترشناسان آمريکايي و کانادايي دريافتند که يک کهکشان تقريبا هيچ ماده تاريکي در خود ندارد. اينکه اين کهکشان چرا فاقد ماده تاريک است و چرا ماده تاريک خود را از دست داده، هنوز پرسشي است که دانشمندان به دنبال پاسخ آن هستند.
“هايپريون” به شدت الکتريکي استعنوان عجيبترين قمر در منظومه شمسي ميتواند براي بسياري از اجرام آسماني اطلاق شود: از آيو قمر آتشفشاني مشتري گرفته تا تريتون قمر يخي نپتون. اما يکي از عجيبترين اجرام آسماني “هايپريون” قمر زحل نام دارد، اين سنگ نامنظم شبيه سنگ پا، داراي دهانههاي بيشماري است. فضاپيماي کاسيني ناسا که بين سالهاي 2004 و 2017 در منظومهي زحل به کاوش ميپرداخت، کشف کرد که “هايپريون” داراي يک «پرتو ذرهاي» از الکتريسيتهي ساکن است که به سمت فضا جريان دارد.
يک نوترينوي راهنمانوترينوي پرانرژي که در 22 سپتامبر سال 2017 با زمين برخورد کرد به خودي خود آنقدر خارقالعاده نبود. فيزيکدانان در رصدخانهي نوترينو آيس کيوب در قطب جنوب نوترينوهايي با سطوح انرژي مشابه را حداقل يکبار در ماه رصد ميکنند. اما اين مورد بسيار خاص بود، زيرا اولين نوترينويي بود که اطلاعات کافي دربارۀ منشأ خودش را براي اخترشناسان آورده بود. آنها متوجه شدند که اين نوترينو 4 ميليارد سال پيش توسط يک بلازار شعلهور (يک سياهچالهي پرجرم در مرکز يک کهکشان که مادۀ پيرامونش را مصرف ميکند) بر روي زمين سقوط کرده است.
کهکشان فسيل زندهاين کهکشان(DGSAT 1) يک کهکشان فوقپراکنده است، يعني به اندازۀ کهکشاني مثل کهکشان راه شيري بزرگ است، اما ستارگان آن بصورت باريک گسترده شدهاند، به گونهاي که تقريبأ قابل رويت نميباشد. اما وقتي دانشمندان اين کهکشان را در سال 2016 مشاهده کردند، متوجه شدند که تنها بود، برخلاف کهکشانهاي فوقپراکندۀ ديگر که معمولأ بصورت خوشهاي يافت ميشوند. خصوصيات آن نشان ميدهد که شي کمنوري است که در عصرهاي مختلفي در جهان تشکيل شده، و يک ميليارد سال پس از بيگ بنگ اين کهکشان کوچک به يک فسيل زنده تبديل شده است.
اختروش عجيباجرام غولپيکر نور را منحرف ميکنند به اندازهاي که ميتوانند تصوير اجرام پشت خود را تحريف کنند. وقتي محققان از تلسکوپ فضايي هابل براي مشاهدۀ يک اختروش در جهان اوليه استفاده کردند، سرعت انبساط جهان را برآورده کرده و دريافتند: جهان امروزه خيلي سريعتر در حال انبساط است. اکنون فيزيکدانان بايد کشف کنند که آيا نظرياتشان اشتباه است يا اتفاق عجيب ديگري در حال وقوع است.
جريان فروسرخ از فضا
ستارگان نوتروني اجرام به شدت متراکمي هستند که پس از مرگ يک ستارۀ معمولي شکل ميگيرند. به طور طبيعي، آنها امواج راديويي يا تابش پرانرژيتر مثل پرتو ايکس ساطع ميکنند، اما در سپتامبر 2018، اخترشناسان يک جريان طويل از نور فروسرخ را کشف کردند که از يک ستارۀ نوتروني در فاصلۀ 800 سال نوري از زمين منتشر ميشود. اين محققان فکر ميکنند که يک ديسک غبارآلود در اطراف يک ستارۀ نوتروني ميتواند چنين سيگنالي ايجاد کرده باشد، اما توضيح نهايي هنوز ارائه نشده است.
سياره سرگردان با شفقهاي قطبي
با سفر در کهکشان، سيارات سرگرداني را مشاهده ميکنيم که در اثر نيروهاي گرانشي از ستارۀ مادري خود دور شدهاند. يک جرم عجيب در اين گروه SIMP J01365663+0933473 نام دارد که به اندازۀ يک سياره است و 200 سال نوري از زمين فاصله دارد. ميدان مغناطيسي اين سياره، 200 برابر قويتر از ميدان مغناطيسي سيارۀ مشتري است.
اين سياره به اندازهاي قدرت دارد که شفقهاي قطبي نوراني را در جوش توليد ميکند؛ اين شفقهاي قطبي با تلسکوپهاي راديويي قابل رويت هستند.
منبع: livescience.com