وضعیت نوبت‌دهی در مطب پزشکان

با توجه به اهميت اين موضوع و نقش زمان انتظار در رضايت بيماران، پژوهشگران با انجام يک مطالعه وضعيت نوبت‌دهي و مديريت زمان انتظار بيماران سرپايي را در مطب‌هاي پزشکي شهر تهران را بررسي کردند.

اين مطالعه در سال ۱۳۹۸ انجام شد و طي آن ۲۰۸ پرسش‌نامه در مطب‌هاي علاقه‌مند به شرکت در تحقيق، توزيع شد و عملکرد مطب‌هاي پزشکي از نظر نوبت‌دهي و مديريت زمان انتظار بيماران، مورد بررسي قرار گرفت. داده‌هاي به‌دست آمده از اين پرسش‌نامه‌ها با روش‌هاي آماري تحليل شدند.

بيشتر از نيمي از مطب‌هاي مورد بررسي، مطب پزشکان متخصص بود. ميانگين سني اين پزشکان ۵۰.۳ سال بود. اين پزشکان حداقل ۳۲ سال و حداکثر ۹۰ سال داشتند. ميانگين سابقه طبابت پزشکان ۱۷.۴ سال، حداقل سابقه سه سال و حداکثر ۶۰ سال بود.

ارزيابي شيوه پذيرش بيماران در مطب‌ها نشان داد که معمولاً ۶۹.۸ درصد از مطب‌ها، از ترکيبي از دو شيوه پذيرش شامل دادن نوبت قبلي و پذيرش بيماران بدون نوبت استفاده مي‌کنند؛ ولي با اين حال برخي از مطب‌ها، صرفاً بيماران را بر اساس وقت قبلي پذيرش مي‌کردند (۲۱.۴ درصد).

حدود ۶۸.۸ درصد از مطب‌ها در زمان نوبت‌دهي، ساعت و دقيقه اختصاصي براي حضور بيمار مشخص مي‌کردند که ۵۳ درصد آن‌ها در ساعت و دقيقه ثبت‌شده، صرفا نام يک بيمار را ثبت مي‌کردند و ۴۷ درصد از مطب‌ها براي کاهش و حذف تاثير منفي عدم مراجعه افراد، در هر بازه زماني به چند بيمار همزمان نوبت مي‌دادند. همچنين در اکثر مطب‌ها به دو بيمار، نوبت همزمان داده مي‌شد.

فاصله زماني بين دو نوبت متوالي در اکثر مطب‌ها داراي سيستم نوبت‌دهي، ۱۵ دقيقه در نظر گرفته شده بود. با اين حال؛ در کل مطب‌ها اين شاخص کم‌تر از ۱۵ دقيقه بود.

در ۵۹.۳ درصد از مطب‌ها، اولويت ويزيت با بيماراني بود که نوبت قبلي داشتند و بيماران بدون نوبت در انتهاي زمان کاري ويزيت مي‌شدند. با اين‌حال در ۱۴.۸ درصد مطب‌ها ضمن اولويت دادن به بيماران داراي وقت قبلي، بيماران بدون نوبت مابين ساير بيماران ويزيت مي‌شدند.

بررسي‌هاي اين تحقيق نشان داد که سهم قابل توجهي از مطب‌ها به نوعي از سيستم‌هاي نوبت‌دهي استفاده مي‌کنند و فقط هشت درصد مطب‌ها به شکل سنتي و فقط بر اساس مراجعات روزانه فعاليت مي‌کنند. اين اطلاعات نشان داد که سيستم نوبت‌دهي مورد پذيرش اکثر مطب‌ها قرار دارد و نيازي به فرهنگ‌سازي اوليه وجود ندارد. اولين اقدام مي‌تواند در ارتقاي سيستم‌هاي نوبت‌دهي موجود باشد.

با توجه به نتايج به‌دست آمده مي‌توان گفت که پزشکان جوان‌تر با سابقه کاري کم‌تر، بيشتر تمايل به استفاده از روش‌هاي نوين در مديريت پذيرش و نوبت‌دهي به بيماران دارند. به نظر مي‌رسد که ساده و کاربر پسند بودن روش‌ها و نرم‌افزارها مي‌تواند تمايل پزشکان با سابقه‌تر را به استفاده از روش‌هاي نوين در اين زمينه افزايش دهد.

به گفته پژوهشگران اين مطالعه انجام اين مطالعه و مطالعات مشابه در سطوح مختلف، اطلاعات مناسبي براي طراحي و توسعه سيستم‌هاي نوبت‌دهي بيماران سرپايي خواهد داشت. اطلاعات منتشر شده در اين زمينه حتي مي‌تواند بازوي کمکي طراحان نرم‌افزارهاي مديريت مطب باشد تا با اطلاع از ويژگي‌ها و شرايط سيستم ارائه خدمات سلامت بتوانند نرم‌افزارهايي کاربر پسند و مناسب نياز سيستم سلامت طراحي کنند.

در انجام اين تحقيق، افسون آيين‌پرست، فرانک فرزدي و علي اصغر حائري مهريزي؛ پژوهشگران مرکز تحقيقات سنجش سلامت پژوهشکده علوم بهداشتي جهاد دانشگاهي، مشارکت داشتند.

يافته‌هاي اين مطالعه مرداد ماه سال جاري به صورت مقاله علمي با عنوان «وضعيت نوبت‌دهي در مطب‌هاي پزشکي شهر تهران و عوامل موثر بر آن» در نشريه پايش؛ مجله علمي پژوهشي علوم بهداشتي جهاددانشگاهي منتشر شده است.