جمعیت نقره‌ای در انتظار تصمیم‌های رنگی

ایرنا/ تهران- ایرنا- آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۳۰، یک سوم جمعیت کشور بالای ۶۰ سال خواهند بود؛ نمودار پرشتابی که در پی کاهش ازدواج، رشد طلاق، تمایل کم به فرزندآوری و حتی افزایش امید به زندگی، سرعت گرفته؛ اما مسئله این است که چگونه می‌توان سونامی جمعیت نقره‌ای از بیماری گرفته تا هزینه‌های نگهداری را مدیریت کرد.

گروه جامعه ایرنا- ایران در آستانه ورود به مهمترین تحولات جمعیتی قرار دارد. چنانکه طبق گزارش‌های منتشر شده از سوی سازمان بهزیستی کشور و شورای ملی سالمندی، اکنون جمعیت سالمند کشور حدود ۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر است که تقریبا ۱۰ درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهد اما این میزان در سال ۱۴۲۰ یعنی ۱۶ سال دیگر به ۲۰ درصد می‌رسد.

---

بازار

---

مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی نیز به تازگی اعلام کرده است که در دنیا ۹۰ تا ۱۰۰ سال طول می‌کشد تا جمعیت سالمند ۲ برابر شود مثلا در فرانسه ۱۲۰ سال و در آلمان ۸۰ سال زمان برد تا جمعیت سالمندی ۲ برابر شود اما در ایران به عنوان پرشتاب ترین کشور در حوزه سالمندی این اتفاق در کمتر از ۱۶ سال رخ می‌دهد.

شتاب قطار سالمندی و کندی ریل‌گذاری سیاست‌ها

به گفته مسئولان ذیربط، موج جمعیت نقره ای یا همان جمعیت سالمندی با سرعت در حال فراگرفتن ایران است و از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دهند بخشی از سالمندان آینده به دلیل مواجهه با عواملی چون آلودگی هوا، گرانی خدمات درمانی، سوءتغذیه، استرس و اضطراب و کم‌تحرکی در معرض ابتلا به بیماری‌های متعدد و مزمن قرار خواهند گرفت. متاسفانه در این بین به نظر می‌رسد ریل‌گذاری سیاست‌ها کندتر از قطار سالمندان، چیده می‌شود.

ارتقای سلامت پیشگیرانه، اصلاح نظام بازنشستگی، بهره‌گیری از تجربه سالمندان، اشتغال پاره‌وقت و کار داوطلبانه برای سالمندان، توسعه خدمات دوستدار سالمند مانند شهرهای دوستدار سالمند و تقویت همبستگی اجتماعی، قدر مسلم منجر به بهبود کیفیت زندگی سالمندان و ایجاد فرصت‌های بیشتر برای جامعه خواهد شد.

بر اساس آمار رسمی، اکنون حدود ٩میلیون و ٨٠٠ هزار سالمند در کشور وجود دارد که این رقم در سال‌های آتی با روند افزایشی قابل توجهی روبرو خواهد بود.

هرچند طی چند سال اخیر توجه به سیاست‌های سالمندی به طرز چشمگیری افزایش یافته و شاهد جلسات مستمر و بی سابقه شورای ملی سالمندان هستیم و برنامه‌های کلان و راهبردی مانند سند اقتصاد سالمندی برای برنامه‌ریزی و بهبود وضعیت سالمندان تصویب شده اما باز هم به سرعت‌گیری بیشتری در سیاست‌ها و از آن مهمتر جامه عمل پوشاندن به آنها نیاز است تا شاهد سالمندیِ پویا در جامعه باشیم.

چالش‌های سالمندان کدامند؟

افزایش هزینه‌های درمان و مراقبت، کمبود مراقبان و متخصصان طب سالمندی، فشار بر نظام بازنشستگی و تامین اجتماعی، کاهش نیروی کار جوان، افزایش نیاز به خدمات مراقبتی و اجتماعی و انزوای اجتماعی و روانی سالمندان فقط بخشی از چالش‌های سالمندیِ جمعیت به شمار می‌رود.

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس آمار رسمی، اکنون حدود ٩میلیون و ٨٠٠ هزار سالمند در کشور وجود دارد که این رقم در سال‌های آتی با روند افزایشی قابل توجهی روبرو خواهد بود.

مژگان رضا زاده افزود: سالمندی در ایران به دلیل افزایش سریع جمعیت سالمند و تغییرات سبک زندگی، چالش‌هایی از جمله آلودگی هوا، هزینه‌های بالای درمان، سوء تغذیه، استرس و کم‌تحرکی به همراه دارد که می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی سالمندان تأثیرگذار باشد.

وی خاطرنشان کرد: در شورای ملی سالمندان و دستگاه‌های مرتبط، سیاست‌گذاری‌های متعددی برای مقابله با این چالش‌ها در حال انجام است. از جمله توسعه برنامه‌های پیشگیرانه، ارتقای خدمات بهداشتی و توانبخشی، ترویج فعالیت بدنی و تغذیه سالم همچنین آموزش مراقبین و خانواده‌ها. این اقدامات با هدف کاهش بار بیماری‌ها و افزایش کیفیت زندگی سالمندان دنبال می‌شود.

سیاست‌گذاری‌های جامع زندگی سالمندان را سرشار از سلامت می‌سازد

سالمندی در ایران با کشورهای دیگر دنیا متفاوت است و ایران پرشتاب ترین کشور در حوزه سالمندی است. در این بین همواره این دغدغه وجود دارد که آیا متناسب با شتاب جمعیت به سوی سالمندی برای رفاه و آسایش و مراقبت و نگهداری بهینه از سالمندان برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است؟

رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به روند رو به رشد جمعیت سالمندان در کشورمان، طبیعی است که برخی چالش‌ها و دغدغه‌هایی نیز در مسیر ارتقای کیفیت زندگی این عزیزان وجود داشته باشد. سالمندی یک مرحله طبیعی از زندگی است که همراه با فرصت‌ها و مسئولیت‌هایی برای جامعه و دولت است.

رضازاده افزود: در ایران، مانند بسیاری از کشورهای جهان، با افزایش سریع جمعیت سالمند، نیازمند توجه ویژه‌ای به توسعه زیرساخت‌ها، خدمات بهداشتی، مراقبتی و اجتماعی هستیم. برخی از دغدغه‌ها و چالش‌های موجود ناشی از تغییرات جمعیتی سریع، تحول سبک زندگی و ساختار خانواده‌ها و همچنین توسعه نیافتگی کامل برخی خدمات تخصصی است.

وی تاکید کرد: با وجود همه این دغدغه ها و چالش ها در دبیرخانه شورای ملی سالمندان و دیگر دستگاه‌های مرتبط، با همکاری مستمر دانشگاه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و بخش‌های دولتی، تلاش می‌شود تا با سیاست‌گذاری‌های علمی و جامع، برنامه‌های هدفمند و پایدار را طراحی و اجرا کنیم که ضمن حمایت همه‌جانبه از سالمندان، این مرحله از زندگی را برای آنان سرشار از سلامت، نشاط و مشارکت اجتماعی کنیم.

ضرورت توجه به شاخص‌های هشداردهنده برای تبدیل بحران سالمندی به فرصت

جمعیت نقره‌ای یا همان جمعیت سالمند سه برابر بیشتر از سایر گروه‌های سنی از خدمات بهداشتی و درمانی استفاده می‌کنند و برخی آمارها حکایت از آن دارد که حدود ۷۰ درصد تخت‌های بیمارستانی در سال‌های آینده را سالمندان اشغال خواهند کرد؛ این فقط نمونه‌هایی از چالش‌های سالمندی است که می‌توانست با سیاست سلامت پیشگیرانه در هزینه‌های نظام سلامت صرفه‌جویی کند.

بیشتر بخوانید
طول بستری سالمندان در بیمارستان دو برابر بیش از سایر گروه‌های سنی است
۷۰ درصد تخت‌های بیمارستانی کشور ۳۰ سال آینده به سالمندان اختصاص می‌یابد

لزوم اجرای غربالگری سلامت روان برای سالمندان پس از جنگ ۱۲ روزه

باوجود اینکه هنوز جمعیت کشور به مرحله سونامی سالمندی نرسیده است اما شاخص‌های هشدار دهنده مانند وضعیت سلامت جسمی و روان سالمندان مانند مشاهده اختلالات اضطرابی در حدود ۱۶ تا ۱۸ درصد سالمندان و جذب سالانه فقط چهار نفر در رشته تخصص سالمندی، به اندازه کافی روشن هستند.

نبود برنامه‌ریزی جامع، کمبود مراکز تخصصی برای نگهداری و توانبخشی سالمندان، کم‌توجهی به نیازهای روانی و اجتماعی این قشر و نابرابری منطقه‌ای در دسترسی به خدمات پزشکی و حمایتی، همگی زمینه‌ساز چالش‌هایی هستند که در صورت بی‌توجهی در سال‌های آینده ابعاد گسترده‌تری پیدا خواهند کرد. تاخیر در واکنش به این روند، نه‌تنها هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی را افزایش می‌دهد، بلکه فرصت مدیریت هدفمند و برنامه‌ریزی‌محور را نیز از میان خواهد برد.

نکته قابل تامل دیگر در مدیریت سالمندی آینده، کیفیت سیاست‌ها و زمان اجرا است. اگر حمایت‌های اجتماعی گسترش یابد، خدمات بهداشتی و درمانی مقرون به صرفه‌تر شود، برنامه‌های ارتقای سلامت مانند تغذیه سالم، ورزش همگانی و مدیریت استرس در جامعه نهادینه شود و زیرساخت‌های شهری متناسب با نیاز سالمندان طراحی شود، سالمندی می‌تواند دورانی فعال، پویا و ارزشمند باشد.

سالمندی آینده ایران در گروی تصمیم‌های امروز است. اگر سیاست‌ها درست، منسجم و به‌موقع باشند، سالمندی به جای تبدیل شدن به بحران می‌تواند فرصتی برای بهره‌برداری از دانش، تجربه و خرد نسل‌های گذشته باشد. بنابراین، سالمندی در ایران صرفا یک چالش نیست، بلکه فرصتی است برای رشد و توسعه جامعه به سمتی که همه نسل‌ها در کنار هم زندگی باکیفیت و با کرامتی داشته باشند.