۳۰ هزار طبیب خارج از طبابت!

خراسان/ در حالی که ماجرای افزایش ظرفیت رشته های پزشکی در دانشگاه ها همچنان محل اختلاف موافقان و مخالفان است، رئیس سازمان نظام پزشکی می گوید از ۱۴۰ هزار پزشک عمومی، ۳۰ هزار نفر طبابت نمی کنند.
با کلی زحمت، صرف زمان و هزینه، یک دانشجو پزشک می شود، اما آیا تمام پزشکان پس از اتمام تحصیل، به طبابت می پردازند؟ این پرسشی است که واکاوی آن از اعداد و ارقامی فاجعه آمیز همچون فعالیت نکردن ۳۰ هزار پزشک عمومی خارج از طبابت پرده بر می دارد.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی در این باره می گوید: بر اساس آخرین آمارهای سازمان نظام پزشکی، در حال حاضر ۱۰۴ هزار و ۳۴۵ پزشک عمومی در کشور داریم که بیش از ۳۰ هزار نفر از این افراد به کاری غیر از پزشکی مشغول هستند. یعنی نه در شبکه بهداشت مشغول شدهاند و نه در مطب کار میکنند. حال اگر تعداد این پزشکان عمومی افزایش پیدا کند، نه مشکل پزشکی خانواده و نظام ارجاع حل می شود و نه مشکل دسترسی به پزشک متخصص حل خواهد شد.
خالی ماندن رشته های تخصصی پزشکی
در همین حال که ۳۰ هزار پزشک عمومی به فعالیت هایی خارج از طبابت مشغول هستند، بخشی از ظرفیت رشته های تخصصی پزشکی در سال های اخیر خالی از متقاضی است. محمد رئیسزاده، رئیس کل سازمان نظام پزشکی می گوید: در حال حاضر تاکید فراوانی بر افزایش ظرفیت پزشکی عمومی میشود، در حالیکه بیش از ۱۰۴ هزار پزشک عمومی داریم که ۳۰ هزار نفر آن ها مشغول به کار پزشکی نیستند و توجهی به این نمیشود که مشکل اصلی کشور، کمبود پزشک متخصص و خالی ماندن ظرفیت رشتههایی مانند بیهوشی، اطفال، طب اورژانس و عفونی است. او که از منتقدان افزایش ظرفیت پزشکی در دانشگاه هاست، می گوید: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، قرار بود افزایش ظرفیت پزشکی از سال ۱۴۰۱ به مدت چهار سال انجام شود؛ بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، افزایش ظرفیت در سه سال ابتدایی این مصوبه انجام شد و قرار بود با نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی و دستور رئیس جمهوری، افزایش ظرفیت در چهارمین سال متوقف شود. در سال جاری نیز عمده موضوع در زمینه افزایش و توزیع سهمیه پزشکی در مناطق بومی بود. رئیسزاده ادامه داد: در این شرایط، این سوال پیش آمده که چرا تاکید فراوانی بر افزایش ظرفیت رشته پزشکی عمومی میشود اما توجهی به خالی ماندن ظرفیت رشتههای دستیاری مانند طب اورژانس، بیهوشی، اطفال و عفونی نمیشود؟
رئیس کل سازمان نظام پزشکی درباره خالی ماندن برخی رشتههای دستیاری اظهار کرد: آزمون دستیاری که در سال جاری برگزار شد، آمارهای نگران کنندهای را نشان میدهد. به طور مثال فقط ۱۰ درصد رشته طب اورژانس، ۳۲ درصد رشته بیهوشی، ۲۲ درصد رشته اطفال و ۱۵ درصد رشته عفونی تکمیل شده و بقیه این ظرفیتها خالی مانده است.
وی ادامه داد: وقتی گفته میشود ۹۰ درصد رشته طب اورژانس خالی مانده، یک ابر بحران است. باید این مشکلات برطرف شود؛ چرا خالی ماندن ظرفیت دستیاری جدی گرفته نمیشود؟ در آینده باید صدها برابر چیزی که اکنون میتوان هزینه کرد را بپردازیم تا کمبودها را جبران کنیم.
چرا باید ظرفیت رشته های پزشکی افزایش یابد؟
در مقابل دیدگاه رئیس زاده، بخشی از بدنه آموزش پزشکی معتقد به ضرورت افزایش ظرفیت رشته های پزشکی است. موافقان افزایش ظرفیت پزشکی عمدتاً شامل نمایندگان مجلس؛ از جمله برخی اعضای کمیسیون اصل ۹۰، برخی تشکلهای دانشجویی مثل بسیج دانشجویی و برخی گروههای مردمی هستند. این گروه بر چندین نکته از جمله کمبود پزشک و دندان پزشک در کشور، بحران سالمندی جمعیت و افزایش نیازهای درمانی و مقابله با انحصار تاکید دارند. یکی از استدلالهای موافقان این مصوبه این است که کشور با کمبود پزشک و دندان پزشک مواجه است. این افراد معتقدند که کمبود پزشک و دندان پزشک به ویژه در مناطق محروم و دورافتاده به یک معضل جدی تبدیل شده و عنوان میکنند که بیش از ۲۰۰ شهرستان با جمعیت بالای ۵۰ هزار نفر، حتی یک دندان پزشک هم ندارند.مراجعه بیماران شهرستانی به بیمارستانهای تهران نیز یکی از دلایلی است که گروه موافقان افزایش ظرفیت پزشکی به آن تاکید دارند و اظهار میکنند که برای گرفتن نوبت از پزشکان متخصص مردم گاهی باید تا سه ماه در نوبت بمانند.
بحران سالمندی جمعیت و افزایش نیازهای درمانی در آینده
ایران در آستانه موج سالمندی جمعیت قرار دارد و پیشبینی شده جمعیت ۶۰ سال و بالاتر در ایران از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۳۰ بیش از ۲.۵ برابر شده و از حدود ۹ میلیون نفر به ۲۶ میلیون نفر برسد. همین موضوع نیاز به خدمات درمانی و همچنین پزشک متخصص را به شدت افزایش خواهد داد. موافقان افزایش ظرفیت پزشکی عنوان میکنند که سالانه از ۵۰۰ هزار شرکتکننده گروه تجربی تنها ۳ درصد در رشتههای پزشکی و دندان پزشکی قبول میشوند و محدودیت ظرفیت پذیرش سببشده حدود ۴۰ هزار نفر از دانشآموزان ایرانی برای تحصیل در رشتههای پزشکی و دندان پزشکی به خارج از کشور مهاجرت کنند.
ماجرای انحصار و منافع صنفی
در همین حال که این دوگانگی وجوددارد، موافقان افازایش ظرفیت رشته های پزشکی می گویند: افزایش ظرفیت، حق مردم و دانشآموزان مناطق محروم است و به ارتقای عدالت در دسترسی به خدمات درمانی کمک میکند. برخی معتقدند که مخالفتها با افزایش ظرفیت، ناشی از تمایل برخی پزشکان به حفظ انحصار و منافع صنفی است.