روایت رسانه‌های جهان از پیامدهای ترور رهبر ارشد حماس در تهران

اعتماد/متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

همزمان با رسانه‌ای شدن شهادت اسماعیل هنیه در تهران، رسانه‌های بین‌المللی تلاش کردند تا به پیامدهای ترور شهید اسماعیل هنیه و همزمانی این رخداد خونین با حمله رژیم اسراییل به جنوب بیروت بپردازند. از منظر بسیاری از کارشناسان تحولات اخیر نه تنها رایزنی‌ها برای صلح در غزه را متوقف خواهد کرد، بلکه می‌تواند خاورمیانه را در آستانه جنگی تمام عیار قرار دهد. به ادعای گروهی دیگر ترور شهید هنیه، دولت چهاردهم را با چالش‌هایی در باب رایزنی با غرب برای برداشتن تحریم‌ها روبه‌رو کرده و موجب خواهد شد تا معادلات منطقه در اولویت سیاست خارجی دولت تازه نفس قرار بگیرد.

تریتا پارسی از اهداف نتانیاهو نوشت
به نظر می‌رسد دور جدید تنش‌ها با تجاوزات مکرر اسراییل و عبور این رژیم از خطوط قرمز در منطقه آغاز شده است. ناظران نتیجه این ماجراجویی‌های خطرناک اسراییل را حرکت به سمت جنگ تمام عیار و منطقه‌ای می‌دانند که در سکوت و بعضا حمایت بی‌دریغ ایالات متحده از اسراییل در حال وقوع است. پس از رخداد مرگبار مجدل شمس در جولان اشغالی، رژیم اسراییل با متهم کردن حزب‌الله در قبال آن، بهانه لازم برای آغاز دور جدیدی از ترورهای شخصیت‌های مقاومت را به دست آورده است. ابتدا در شامگاه سه‌شنبه با حمله به ضاحیه جنوبی بیروت و سپس ترور و شهادت اسماعیل هنیه و یکی از محافظانش، به نظر قصد دارد سطح تنش را در منطقه بالا ببرد. پیش از این حملات، برخی سران رژیم اسراییل خواستار اقدامات تلافی‌جویانه شدید علیه محور مقاومت بودند. به‌زعم برخی ناظران، تهدید به جنگ تلافی‌جویانه زمینی علیه لبنان باید بهانه لازم را داشته باشد و حادثه مجدل شمس به ادعای سران اسراییلی همان بهانه لازم و کافی است. از سوی دیگر، ناظران اهداف مهم‌تری را برای اسراییل متصور هستند.

تریتا پارسی، مدیر اجرایی موسسه کوئینسی در تحلیلی در شبکه اجتماعی ایکس مدعی است اهداف اسراییل از ترور و شهادت اسماعیل هنیه در تهران چندگانه است: اول اینکه با این ترور، نتانیاهو می‌تواند مذاکرات آتش‌بس با حماس را در نطفه خفه کند یا دست‌کم تا مدتی نامعلوم به تعویق بیندازد. دومین هدف نتانیاهو ممکن است بستن درهای دیپلماسی میان ایران و ایالات متحده در دوره ریاست‌جمهوری مسعود پزشکیان باشد که متعهد شده است مذاکرات هسته‌ای را با ایالات متحده از سر بگیرد. سوم اینکه نخست وزیر اسراییل بهانه لازم برای ادامه جنگ در غزه را به دست آورده تا جبهه جدیدی را در لبنان باز کند و چهارم اینکه پیامی روشن به نامزدهای ریاست‌جمهوری در ایالات متحده، به ویژه کامالا هریس مخابره کند مبنی بر اینکه اسراییل نباید از سوی ایالات متحده برای پایان جنگ در منطقه تحت فشار قرار گیرد.

ریسپانسیبل استیت کرفت: اسراییل به دنبال افزایش تنش در روابط تهران و واشنگتن است
محمد سهیمی نیز در وب‌سایت ریسپانسیبل استیت کرفت این ادعا را مطرح کرد که اسراییل از ترور اسماعیل هنیه در تهران دو هدف را دنبال می‌کند: یکی بر هم خوردن مذاکرات آتش‌بس و دیگری هدف قرار دادن دیپلماسی مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور جدید ایران در قبال غرب به ویژه ایالات متحده در زمینه مذاکرات هسته‌ای. به عقیده سهیمی، در روز تحلیف مسعود پزشکیان، رهبری خارجی و متحد نزدیک ایران در تهران ترور می‌شود. این مساله پزشکیان را در مقام رییس شورای عالی امنیت ملی با مساله‌ای امنیتی در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی مواجه می‌کند. به عقیده سهیمی، همه این سطوح، به ویژه سطح بین‌المللی آن با مذاکرات هسته‌ای ایران با ایالات متحده مرتبط است. بنابراین یکی از اهداف اسراییل از ترور رهبر حماس می‌تواند تضعیف دیپلماسی میان پزشکیان با رهبران ایالات متحده باشد. پیش از این نیز اسراییل با موارد مشابهی مانع از به نتیجه رسیدن مذاکرات ایران با غرب شده بود. به عقیده سهیمی، پزشکیان که با وعده عملگرایی به ریاست‌جمهوری ایران رسیده است، بارها اعلام کرد که برای رفع تحریم‌های اقتصادی، مذاکره با امریکا را دنبال خواهد کرد. همین مساله ممکن است نتانیاهو را بر آن داشته باشد تا با ایجاد مساله‌ای امنیتی و ترور یکی از رهبران مقاومت، عملا راه را برای دیپلماسی، دست‌‌کم تا انتخابات امریکا مسدود کند.

پالستاین کرونیکل: واشنگتن، تل‌آویو را جسورتر کرد
رمزی برعود، تحلیلگر جهان عرب نیز در وب‌سایت پالستاین کرونیکل نوشت: اسراییل مکان و زمان ترور اسماعیل هنیه را با دقت انتخاب کرد. رهبر فلسطینی اندکی پس از شرکت در مراسم تحلیف مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور جدید ایران، در پایتخت ایران به شهادت رسید. به باور برعود، این اقدام رژیم اسراییل، این پیام را به محور مقاومت که نمایندگان آنها جهت مراسم تحلیف رییس‌جمهور ایران در تهران گرد آمده بودند، مخابره می‌کند که تل‌آویو خواهان تشدید بیشتر تنش با حماس و محور مقاومت است و نسبت به مذاکرات آتش‌بس هیچ میل و رغبتی ندارد. از نظر زمانبندی نیز این جسارت اسراییل حایز اهمیت است: پس از سفر نتانیاهو به واشنگتن و گرفتن تضمین‌های حمایت از سوی ایالات متحده، به نظر می‌رسد تل‌آویو جسورتر از پیش به دنبال تشدید تنش باشد. بنابراین در ترور رهبران مقاومت با جسارت بیشتری عمل می‌کند. این در حالی است که مقامات امریکایی در روزهای اخیر بارها بر حمایت آهنین واشنگتن از تل‌آویو تاکید کرده‌اند.

الجزیره: اسراییل به مذاکرات صلح پایان داد
به عقیده برخی کارشناسان مسائل منطقه، با ترور رهبران و فرماندهان مقاومت در روزهای اخیر، به نظر اسراییل قصد دارد «دکترین ضاحیه» را بار دیگر در لبنان پیاده کند. پیش از این نیز طی جنگ 34 روزه اسراییل علیه لبنان در جولای و آگوست 2006 اسراییل با یورش همه‌جانبه علیه مردم لبنان، به معرفی و پیاده‌سازی دکترین ضاحیه اقدام کرد. در همان سال، روزنامه تایمز اسراییل از این دکترین ادعایی به عنوان یک «استراتژی نظامی حامی استفاده از نیروی نامتناسب علیه یک نهاد ستیزه‌جو با تخریب زیرساخت‌های غیرنظامی» یاد کرد. به عبارت دیگر، این دکترین هیچ احترامی برای حقوق بین‌الملل و تمامی مفاد کنوانسیون ژنو قائل نیست. این دکترین برای ضاحیه حومه جنوبی بیروت نامگذاری شد، منطقه‌ای که رسانه‌های غربی از آن به عنوان «سنگر حزب‌الله» تعریف می‌کنند. بلن فرناندز، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در تحلیلی در الجزیره نوشت که پس از جنگ 2006، خود او شاهد نتیجه «دکترین ضاحیه» و اقدامات ویرانگر اسراییل در لبنان بوده است. این تحلیلگر معتقد است که اسراییل دوباره به دنبال پیاده‌سازی این دکترین است: تنها می‌توان حدس زد که در هر درگیری آینده میان اسراییل و حزب‌الله، دکترین ضاحیه نام رمز تجاوز اسراییل و ایجاد رعب و وحشت به منظور بازدارندگی علیه خود خواهد بود. فرناندز افزود: علاوه بر تخریب زیرساخت‌های غیرنظامی در سال 2006، اسراییل همچنین متعهد شد که بخش‌هایی از لبنان را با میلیون‌ها بمب خوشه‌ای بمباران کند که بسیاری از آنها منفجر نشدند و حتی در نبود جنگی همه‌جانبه همچنان می‌تواند باعث وحشت، کشتار و معلولیت غیرنظامیان شود.

وادی سعید، استاد حقوق در دانشکده حقوق دانشگاه کلرادو در گفت‌وگو با الجزیره، حملات به ضاحیه جنوبی بیروت و مقر حزب‌الله و ترور و شهادت اسماعیل هنیه حماس در تهران را در یک راستا دانست و گفت: این اقدامات مجموعه‌ای از رویدادهای بسیار خطرناک هستند که منطقه را به سوی آتش سوق می‌دهند. او گفت: این تجاوزات و تکرار آنها از سوی اسراییل، ضعف ایالات متحده را در مهار این رژیم نشان می‌دهد و حاکی از آن است که واشنگتن نیز خواهان صلح و ثبات در منطقه نیست یا دست‌کم نسبت به تحقق آن الزام و توان ندارد. این تحلیلگر مسائل خاورمیانه در ادامه مدعی شد که ترور هنیه ممکن است به نفع موقعیت متزلزل نتانیاهو باشد، چراکه با این اقدام او می‌تواند به جنگ در غزه ادامه دهد و درها را به روی هر گونه آتش‌بس که می‌توانست به فروپاشی کابینه او منجر شود، ببندد. نور عوده، تحلیلگر منطقه از رام‌الله، کرانه باختری نیز در الجزیره نوشت که اسماعیل هنیه شخصیتی سیاسی و عملگرا داشت. از همین رو می‌توان انتظار داشت که پس از اسماعیل هنیه، روند تحولات در غزه و حتی کرانه باختری به شکل دیگری پیش رود و فضا را از آنچه هست، پیچیده‌تر کند. عوده گفت: روند مذاکرات آتش‌بس زیر نظر هنیه به شکل قابل قبولی در جریان بود، اما اکنون تندروها در اسراییل باید از این اتفاق خوشحال باشند. عوده در پایان نوشت: شاید تغییر چشمگیری در پویایی میدان غزه در مورد جنگ رخ ندهد، اما مطمئنا چشم‌انداز آتش‌بسی که به فوریت مورد نیاز است، دورتر از همیشه است.

نیویورک‌تایمز: اسراییل به دنبال گشایش جبهه تازه است؟
به باور جان لیونز، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با نیویورک‌تایمز، ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس در ایران، هشداری جدی به بازیگران کلیدی منطقه نسبت به بروز جنگ تمام عیار در منطقه است. تاکنون ایالات متحده با حمایت خود از جنگ اسراییل در غزه، چه در سطح بین‌المللی و چه در داخل امریکا، واکنش‌های منفی زیادی را علیه خود احساس کرده است. از سویی به نظر نمی‌رسد اسراییل خواهان جنگ تمام عیار باشد، زیرا به خوبی می‌داند که قدرت نظامی حزب‌الله به مراتب بیشتر از حماس است. این تحلیلگر می‌نویسد: در سال 2006 اسراییل با حزب‌الله وارد جنگ شد، جنگی که به هیچ روی مطلوب سران اسراییل پیش نرفت. بعدا در گزارش رسمی اسراییل، مشخص شد اسراییل در آن جنگ پیروز نشده است. به عقیده لیونز، چندین عامل کلیدی باعث عدم موفقیت اسراییل در مقابله با حزب‌الله خواهد شد: نخست اینکه زمین در جنوب لبنان برای رزم ارتش اسراییل بسیار سخت‌تر از منطقه مسطح و کوچک‌تر غزه است. دوم اینکه حزب‌الله نیروهای رزمی بسیار ورزیده‌ای دارد. سوم اینکه تشکیلات حزب‌الله بسیار منسجم‌تر و یکدست‌تر از حماس است و رهبری حزب‌الله بر تمامی سطوح این جنبش نظارت کامل دارد. بنابراین به نظر می‌رسد اسراییل با این ترورها تنها به دنبال حذف و تضعیف جنبش‌های مقاومت منطقه باشد و نه کشیده شدن به جنگی تمام عیار.

اسکای‌نیوز: پیامدهای ترور رهبر ارشد حماس برای تل‌آویو
نیکلول جانستون، کارشناس مسائل خاورمیانه در اسکای‌نیوز نوشت که اسماعیل هنیه فردی میانه‌رو و سیاستمداری کارکشته و واقع‌گرا بود که رهبری تلاش‌ها برای مذاکره درباره آتش‌بس در غزه را بر عهده داشت. او که در سال‌های اخیر عمدتا در قطر مستقر بود و بر سیاست‌های کلی جنبش حماس نظارت داشت، می‌توانست با پایبندی به آرمان‌های فلسطین، نسبت به صلح و ثبات در منطقه نیز فردی قابل اعتماد بازیگران منطقه باشد. جانستون هنیه را در میان جنبش‌های ملی فلسطین، حتی در میان کسانی که سرسختانه با ایدئولوژی آن مخالف بودند، شخصیتی محبوب می‌داند. به‌زعم جانستون، هنیه چهره علنی دیپلماسی حماس در پایتخت‌های عربی و اسلامی نیز بود. او تلاش‌ها را برای مذاکره برای آتش‌بس در غزه رهبری می‌کرد. او در سال‌های اخیر در قطر که میزبان شاخه سیاسی این گروه است، مستقر بوده، اما بین ترکیه، لبنان، ایران و مصر رفت و آمد داشت. به باور این کارشناس مسائل خاورمیانه، ترور هنیه، جدای از پیامدهای منطقه‌ای، در درون ساختار حماس، این امر مستلزم تغییر رهبری در راس آن است. به نظر می‌آید جایگزین او به سرعت انتخاب شود، چراکه ساختار پویای حماس امکان انتقال آرام قدرت را فراهم می‌کند.

فارن افرز: معادلات خاورمیانه پیچیده‌تر می‌شود
از سوی دیگر به عقیده مهند حاج علی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه، ترورهای اخیر رهبران مقاومت می‌تواند با پاسخ قاطع حزب‌الله و سایر نیروهای محور مقاومت از عراق گرفته تا یمن همراه باشد. همین امر ممکن است با اشتباهات محاسباتی همراه باشد و منطقه وارد جنگی تمام عیار شود. مهند حاج علی در فارن افرز نوشت: اما دو تحول جدید اکنون به طرز چشمگیری تنش‌های موجود را تشدید کرده‌اند و بدین معناست که منطق ممکن است با تعصب و هیجان از سوی هر دو طرف جایگزین شود. اولین مورد هدف قرار دادن فواد شکر، فرمانده نظامی حزب‌الله در بیروت است. اسراییل مدعی است که ترور او موفقیت‌آمیز بوده است، اما هنوز هیچ تایید رسمی در این باره وجود ندارد. شکر مشاور ارشد نظامی سید حسن نصرالله، رییس حزب‌الله بود. همین امر باعث می‌شود حزب‌الله احساس کند باید پاسخ قاطع و بازدارنده‌ای به اسراییل بدهد. اما اینکه این پاسخ به جنگ تمام عیار منجر شود، بسته به واکنش از سوی اسراییل دارد. اما به‌زعم مهند حاج علی، به نظر می‌رسد ترور اسماعیل هنیه در تهران معادلات را از اینکه هست پیچیده‌تر کند.

فارین پالسی: محور مقاومت دکترین اسراییل را خنثی می‌کند
بلال صعب، رییس بخش خاورمیانه ایالات متحده و مشاور در شورای علمی و آکادمیک تحقیقات و مشاوره ترندز در فارین پالسی نوشت: مساله تنش میان حزب‌الله و اسراییل از همان آغاز تنش میان حماس و اسراییل با هم گره خورده است. ساب می‌نویسد: اما رسیدن به توافق آتش‌بس در غزه ممکن است حتی تنش در مرز لبنان را بیشتر کند. این تحلیلگر مسائل خاورمیانه معتقد است حزب‌الله شاید پیش از ترورهای اخیر و حتی پیش از توافق آتش ‌س اسراییل با حماس، با میانجیگری دیپلماتیک مایل به توافق آتش‌بسی با رژیم اسراییل بوده باشد تا از تهاجم همه‌جانبه اسراییل اجتناب کند و در عین حال شرایط عادی را به لبنان بازگرداند. اما به‌زعم ساب، این انتخاب از همان ابتدا نیز آنچنان برای حزب‌الله ساده نبوده است. به باور ساب، توافق با اسراییل که سرنوشت فلسطینیان در غزه و کرانه باختری را نادیده می‌گیرد، ممکن است خشونت در مرز اسراییل و لبنان و حملات اسراییل در داخل لبنان را متوقف کند، اما مانع از ظهور مجدد آن در یک یا دو سال آینده نخواهد شد. به ادعای بلال ساب، پیوند در هم تنیده گروه‌های مقاومت به آنها این اجازه را می‌دهد که در هماهنگی با هم علیه اسراییل اقدام کنند. این تحلیلگر مسائل خاورمیانه افزود: اسراییل با ترورهای اخیر و حملات گاه و بی‌گاه به مواضع گروه‌ها می‌خواهد این اتحاد را میان این محور بشکند و راهبرد حذف فرماندهان و رهبران مقاومت هم در همین راستاست تا سازمان آنها را تضعیف و ارتباط ارگانیک آنها را خدشه‌دار کند. با ترور اسماعیل هنیه و در هم شکستن مذاکرات آتش‌بس با حماس، اسراییل تلاش دارد با ایجاد بحران عملا حمایت ایالات متحده را به دست آورد، کما اینکه حملات ایالات متحده به مقر حشدالشعبی نیز در همین راستا ارزیابی می‌شود.

سی‌ان‌ان: تشدید تنش با ترور رهبران مقاومت
در همین رابطه سرهنگ بازنشسته، سدریک لایتون، تحلیلگر نظامی و امنیتی امریکایی در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان مدعی شد ترور اسماعیل هنیه به‌طور بسیار جدی مذاکرات آتش‌بس و تبادل اسرای اسراییلی را با چالش مواجه خواهد کرد. این تحلیلگر امنیتی معتقد است که کشتار ضاحیه جنوبی بیروت و ترور اسماعیل هنیه می‌تواند پاسخ جدی محور مقاومت علیه اسراییل را در پی داشته باشد. همین امر به خودی خود تمامی تلاش‌ها برای رسیدن به توافق آتش‌بس را ناکام خواهد گذاشت. 

---

بازار

---

به پیج اینستاگرامی «آخرین خبر» بپیوندید
instagram.com/akharinkhabar