حمله به رئیس‌جمهور با چماق پوپولیسم

همشهري

بروزرسانی 1403/11/07 - 23:30

همشهری/متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

برخی حامیان دولت، حرکت اخیر رئیس‌جمهور را «پوپولیستی» خواندند

حسام رضایی| مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان چندی پیش در دومین روز سفرش به خوزستان و در جریان بازدیدی که از طرح احداث یک مدرسه در منطقه اهواز داشت، لباس کارگری پوشید و خشت اول یک مدرسه در پردیس اهواز را بنا گذاشت. اقدام نمادین رئیس‌جمهور اما خیلی زود به بستری برای تبادل نظر میان ناظران و تحلیلگران تبدیل شد. بسیاری ازجمله آنهایی که نوعا در جناح منتقد دولت حضور دارند، میان رفتار مردمی پزشکیان با خوی و خصال متفرعنانه برخی مدیران گذشته، تفاوت قائل شدند و این کار نمادین را ستودند. در عوض گروهی که ظاهرا حامی دولت هستند، اقدام رئیس‌جمهور را مورد تشکیک و تردید قرار دادند و آن را توصیف به «عوام‌فریبی» و «پوپولیسم» کردند.

ترجمه پوپولیسم
برای نمونه، روزنامه «هم‌میهن» در بخشی از یادداشت منتشره خود در شماره دیروز، تحت عنوان «احیای پوپولیسم» به قلم حسین نورانی‌نژاد، قائم‌مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت، با تأکید بر اینکه «بیل‌زنی پزشکیان چنانچه باید و شاید مورد استقبال قرار نگرفت» مدعی شد: «پزشکیان برخی گفتار پوپولیستی نگران‌کننده و قابل‌نقد هم داشته است. مثلا جایی که اختلافات را حاصل غلبه هوای نفس می‌داند، یعنی همان که برخی محققان را نگران تهدید تکثرگرایی و رقابت از ناحیه پوپولیسم می‌کند، اما او ویژگی‌های شخصی‌ای دارد که باعث می‌شود در ترجمه پوپولیسم، به 2واژه مردم‌گرا و توده‌زده و از آن بدتر، مردم‌فریب پناه ببریم».
در همین شماره از روزنامه هم‌میهن، یادداشتی با عنوان «آقای رئیس‌جمهور خودت نباش» منتشر شد که در آن، انتقاداتی به رفتارهای پزشکیان وارد آمد. این یادداشت با بی‌اخلاقی توصیف‌کردن اقدام رئیس‌جمهور تصریح کرد: «فرض بر این می‌گیرم که حاق واقع رئیس‌جمهور این است، کار کارگری دوست دارد و این خود واقعی‌اش است، با این پیش‌فرض باید بگوییم که آقای رئیس‌جمهور خودت نباش که این خود شما در این وضعیت نه فضیلتی بزرگ که یک بی‌اخلاقی بزرگ به مردم است». علاوه بر رسانه‌های رسمی وابسته به جریان حامی دولت، اقدام بحث‌انگیز رئیس‌جمهور در فضای مجازی به‌خصوص در «شبکه ایکس» هم بازتاب انتقادی گسترده پیدا کرد. ازجمله کاربری نوشت که «یک ساعت بیل دست گرفتن جبران 6‌ماه کلنگ‌زنی را نمیکنه» یا کاربر دیگری خطاب به رئیس‌جمهور تصریح کرد که «جناب پزشکیان! ما خاطره خوبی از کار پوپولیستی نداریم...کسی انتظار کارگری از شما ندارد».

تمجید از اقدام نمادین پزشکیان
البته در کنار نقد، برخی دیگر از رسانه‌های حامی دولت، از در حمایت وارد شدند و اقدام رئیس‌جمهور در کار جهادی را ستودند. برای نمونه، روزنامه «سازندگی» ارگان مطبوعاتی حزب کارگزاران سازندگی ایران در یادداشتی به قلم «اکبر منتجبی» سردبیر این جریده، تأکید کرد که «پزشکیان نه‌تنها پوپولیست نیست بلکه وجهی از پراگماتسیم را به‌عنوان تنها راه موجود نشان داد». یا روزنامه «ابتکار» متعلق به «محمدعلی وکیلی» نماینده اصلاح‌طلب مجلس دهم، در بخشی از گزارش خود و به نقل از توییت علی‌اصغر شفیعیان، فعال رسانه‌ای نزدیک به پزشکیان تصریح کرد: «مدیرانش امروز به‌خاطر او مجبور شدند گلی شوند؛ بعضی از آنها در عمرشان بیل را لمس نکرده بودند».

نگاه بدبینانه به‌کار یدی و مردم‌گرایی
جدا از اختلاف عقیده به‌وجود آمده میان نیروهای حامی دولت بر سر اقدام رئیس‌جمهور، نمی‌توان این واقعیت را نیز کتمان کرد که برخی نیروهای سیاسی همواره نگاهی بدبینانه نسبت به «کار یدی» یا در یک تصویر کلی‌تر، نسبت به «همرنگ مردم شدن»، داشته‌اند و اساسا حضور در میان توده مردم را با دگنک «پوپولیسم» از صحنه سیاست‌ورزی بیرون کرده‌اند و اجازه تنفس به اقسام گرایش‌های مردم‌گرایانه نمی‌دهند.
این در حالی است که یکی از سفارشات همیشگی رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئولان، تلاش برای حضور بیشتر در میان مردم و دیدن و شنیدن دغدغه‌های آنها از نزدیک بوده است. ایشان در نخستین دیدار هیأت دولت چهاردهم با معظم‌له، با اشاره به لزوم حضور مسئولان در میان مردم تأکید کردند: «اینکه اگر سفر استانی کردید، بگویند این پوپولیست است، عوام‌گرا و مانند اینهاست، این حرف‌ها را اعتنا نکنید. اطلاع از متن آنچه در زندگی مردم می‌گذرد، با کارتابل و گزارش کتبی امکان‌پذیر نیست؛ باید بروید ببینید و از خود مردم بشنوید».
البته برخی انتقادها به اقدام اخیر رئیس‌جمهور، می‌توانند در نوع خود منصفانه و در خور توجه باشند اما نباید این امر را بی‌توجه گذاشت که حرکت رئیس‌جمهور، صرفا نمادین و برای ارسال این پیام به مسئولان اتوکشیده‌ای بود که نسبتی با طرح «گفتمان کار بی‌وقفه» از سوی پزشکیان ندارند. ارسال این پیام قطعا برای مردم دلگرم‌کننده خواهد بود و می‌تواند سرمایه اجتماعی را افزایش دهد.