برگزیده

تهدید اتمی؟

روزنامه سازندگي

بروزرسانی 1404/05/12 - 19:10

روزنامه سازندگی/متن پیش رو در سازندگی منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

تهدید واشنگتن توسط مسکو و استقرار دو زیردریایی هسته‌ای آمریکا در نزدیکی آب‌های روسیه، تنش‌های میان دو ابرقدرت را افزایش داد و “ترامپ” اعلام کرد: آماده جنگ اتمی هستیم
آیا جنگ جهانی سوم در راه است؟

فرشاد گلزاری| تنش میان ایالات متحده و روسیه حالا نه تنها سیر صعودی را طی کرده بلکه حداقل از منظر شکلی به نقطه جوش خود رسیده است. اواخر هفته گذشته دونالد ترامپ در اظهارنظری جدید خطاب به ولادیمیر پوتین اعلام کرد چنانچه جنگ با اوکراین را پایان ندهد با تعرفه‌های جدید روبه‌رو می‌شود. او که پیش از این فرصت ۵۰ روزه به روسیه و پوتین برای حل و فصل بحران اوکراین و رسیدن به یک توافق آتش‌بس پایدار را داده بود، در نهایت اعلام کرد که این فرصت را به ۱۰ تا ۱۲ روز کاهش داده و به نوعی روسیه را زیر فشار جدید قرار داد. بسیاری از ناظران بین‌المللی و حتی تحلیلگران مشغول در اندیشکده‌های آمریکا بر این عقیده بودند که باید منتظر بود و دید رئیس‌جمهور ایالات متحده پس از پایان این ۱۰ الی ۱۲ روز قرار است چه واکنشی نسبت به کرملین و پوتین از خود نشان دهد؛ چراکه همه بر این عقیده بودند که طی این مدت نه تنها هیچ اتفاقی در پرونده جنگ اوکراین رخ نخواهد داد بلکه هر لحظه ممکن است، حملات روسیه به کی‌‌یف و سایر مناطق اوکراین وارد فاز جدید شود و اساساً روند معادلات میدانی را به سمت و سوی دیگر سوق دهد.

این تحلیل و گمانه‌زنی‌ها حالا با گذشت کمتر از ۵ روز کاملاً از دور خارج شد و دلیل آن دستور ترامپ برای اعزام و استقرار زیردریایی‌های هسته‌ای ایالات متحده به اطراف روسیه است. رویترز در این خصوص اعلام کرد که رئیس‌جمهور آمریکا (شامگاه جمعه) پس از تهدیدهای دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور پیشین و معاون فعلی رئیس شورای امنیت فدراسیون روسیه دستور داد تا دو زیردریایی هسته‌ای این کشور در مناطقی در نزدیکی روسیه مستقر شوند.
ترامپ در شبکه اجتماعی متعلق به خود (تروث سوشیال) در این خصوص اعلام کرد که «بر اساس اظهارات بسیار تحریک‌آمیز دیمیتری مدودف، دستور داده‌ام دو زیردریایی هسته‌ای در مناطق لازم مستقر شوند برای اینکه مبادا این اظهارات احمقانه و تحریک‌آمیز فقط حرف نباشند. کلمات بسیار مهم هستند و اغلب می‌توانند به عواقب ناخواسته منجر شوند، امیدوارم این اظهارات یکی از این موارد نباشد». ترامپ در جمع خبرنگاران گفت که این اقدام برای تضمین امنیت ملی ضروری بوده است. او همچنین گفت که نمی‌تواند هیچ سخنی درباره سلاح‌های هسته‌ای را ساده بگیرد و ایالات متحده باید همیشه کاملاً آماده برای هرگونه رویارویی احتمالی باشد.

تنش لفظی یا جنگ اتمی؟
استقرار زیردریایی‌های اتمی ایالات متحده در نزدیکی روسیه که به دستور ترامپ انجام شد، موضوعی است که شاید بسیاری از کارشناسان و حتی ناظران بین‌المللی آن را یک موضوع با ریشه‌های قبلی قلمداد کنند که تا حدی می‌تواند درست باشد اما باید توجه شود که به نظر می‌رسد، ترامپ در حال تحریک کردن روس‌ها بود و حتی به دنبال آن بود که از این طریق بتواند یک واکنش هیجانی را به یک سناریوی امنیت ملی تبدیل کند که حالا حداقل در سطح رسانه‌ای این اقدام از سوی مدودف میسر شده است.
پس از آنکه ترامپ مهلت ۵۰ روزه را برای دستیابی روسیه به توافق آتش‌بس با اوکراین تعیین و این کشور را تهدید به تعرفه در صورت شکست توافق کرد و بعد آن را به ۱۰ تا ۱۵ روز کاهش داد، مدودف اولتیماتوم ترامپ برای کرملین را به تمسخر گرفت. او در پیامی نوشت که اگر چند کلمه از یک رئیس‌جمهور سابق روسیه می‌‌تواند چنین واکنش خشمگینی را از سوی رئیس‌جمهور به اصطلاح قدرتمند ایالات متحده ایجاد کند، پس واضح است که مسکو در مورد همه چیز حق دارد و به راه خود ادامه خواهد داد.
همچنین مدودف پس از آنکه لیندسی گراهام، سناتور تندروی جمهوری‌خواه به او گفت که به میز مذاکره و صلح برگردد، در پست دیگری در شبکه ایکس او را پیرمرد خطاب کرد و صراحتاً خطاب به این سناتور آمریکایی گفت که به تو و یا ترامپ مربوط نیست که زمان حاضر شدن در پای میز مذاکره را دیکته کنید. مذاکرات زمانی پایان خواهد یافت که همه اهداف عملیات نظامی ما تحقق یابد.
او پیش‌تر در واکنش به توافق تجاری واشنگتن و بروکسل گفته بود که رئیس‌جمهوری آمریکا با این اقدام اروپایی‌ها را تحقیر کرد و از سوی دیگر به تشریح ابعاد تحمیل هزینه‌های گزاف و ضرر و زیان‌های متعدد آمریکا برای اروپایی‌ها پرداخت.
مجموع این اظهارات به نوعی باعث شد تا ترامپ آنها را مستمسکی برای اعزام زیردریایی‌های اتمی به نزدیکی روسیه قرار دهد؛ هر چند که باید توجه داشت، ترامپ پیش از این رفتار پوتین در مورد اوکراین را به نقد گرفت و گفته بود که او صبح حرف‌های خوبی می‌زند و بعدازظهر همه را بمباران می‌کند!

کدام زیردریایی‌ها؟ رویارویی تا کجا؟
اینکه تقابل سیاسی یا به عبارتی دیگر «تنش لفظی» میان واشنگتن و مسکو حالا تبدیل به یک رویارویی نظامی آن هم از نوع هسته‌ای خواهد شد یا خیر،‌ موضوعی است که از نظر بسیاری از تحلیلگران بعید به نظر می‌رسد اما در این میان سوال اصلی این است که آمریکا دقیقاً «کدام زیردریایی‌ها» را در «کجا» مستقر خواهد کرد؟
اینکه ترامپ می‌گوید، زیردریایی‌های اتمی در نقطه‌ای مناسب در نزدیکی روسیه مستقر خواهد شد دقیقاً مشخص نکرده که آیا در کشورهای هم‌مرز با روسیه در اسکاندیناوی مسمتقر خواهند شد یا خیر. در این خصوص ویکتور وودولاتسکی، معاون اول رئیس کمیته امور کشورهای مستقل مشترک‌المنافع کمی بعد از سخنان ترامپ علیه مسکو گفت که تعداد زیردریایی‌های هسته‌ای ما در اقیانوس‌های جهان به طور قابل توجهی بیشتر است و آنها قوی‌ترین و قدرتمندترین سلاح‌ها را دارند؛ به همین جهت مهم نیست که دو زیردریایی ترامپ تغییر مکان بدهند، آنها مدت زیادی است که تحت نظر هستند»!
در این راستا «برد لندون» خبرنگار ارشد میز امور نظامی جهان در سی.ان.ان در گزارش خود که شنبه دوم آگوست منتشر کرده، نوشته است که ترامپ مشخص نکرد که چه نوع زیردریایی‌هایی در حال جابه‌جایی هستند یا به کجا می‌روند و پنتاگون معمولاً اطلاعات کمی در مورد جابه‌جایی زیردریایی‌های خود فاش می‌کند اما نیروی دریایی ایالات متحده سه نوع زیردریایی دارد که همگی با انرژی هسته‌ای کار می‌کنند اما تنها یکی از آنها حامل سلاح‌های هسته‌ای است.
در این گزارش آمده است که نیروی دریایی ایالات متحده ۱۴ زیردریایی حامل موشک بالستیک اس.اس.بی.ان کلاس اوهایو دارد که اغلب به آنها «بومر» گفته می‌شود و این زیردریایی‌ها به طور خاص برای پنهان‌کاری و حمل دقیق کلاهک‌های هسته‌ای طراحی شده‌اند؛ به گونه‌ای که هر کدام می‌توانند ۲۰ موشک بالستیک Trident با چندین کلاهک هسته‌ای حمل کنند که بردی تا ۴۶۰۰ مایل (۷۴۰۰ کیلومتر) دارند به این معنی که برای ضربه زدن به روسیه، نیازی به نزدیک شدن به آن ندارند و در واقع آنها می‌توانند این کار را از اقیانوس‌های اطلس، آرام، هند یا قطب شمال انجام دهند.
در این گزارش آمده که طیف دوم، زیردریایی‌های دارای موشک هدایت‌شونده هستند. پنتاگون در ۱۹۹۰ تشخیص داد که نیروی دریایی به این تعداد زیردریایی کلاس اوهایو برای نقش بازدارنده هسته‌ای نیاز ندارد و چهار فروند از آنها را به زیردریایی‌های دارای موشک هدایت‌شونده اس.اس.جی.ان تبدیل کرد و به جای موشک‌های بالستیک Trident موشک‌های کروز Tomahawk حمل می‌کنند که هر کدام می‌توانند ۱۵۴ موشک Tomahawk با کلاهک انفجاری قوی تا ۱۰۰۰ پوند و برد حدود ۱۰۰۰ مایل را حمل کنند.
طیف سوم هم زیردریایی‌های تهاجمی سریع هستند. این زیردریایی‌ها بخش عمده‌ای از ناوگان زیردریایی نیروی دریایی ایالات متحده را تشکیل می‌دهند و برای شکار و نابودی زیردریایی‌ها و کشتی‌های سطحی دشمن با اژدر طراحی شده‌اند. آنها همچنین می‌توانند با موشک‌های تاماهاک به اهداف زمینی حمله کنند، اگرچه تعداد موشک‌های تاماهاک آنها بسیار کمتر از اس.اس.جی.ان‌ هاست. زیردریایی‌های تهاجمی سریع در سه سطح کلاس ویرجینیا، لس‌آنجلس و سی‌ولف ساخته شده‌اند.
کلاس ویرجینیا جدیدترین کلاس است که ۲۳ فروند از آنها تا اول ژوئیه به خدمت گرفته شده‌اند. کلاس لس‌آنجلس قدیمی‌ترین زیردریایی تهاجمی سریع نیروی دریایی است که ۲۳ فروند از آنها هنوز در خدمت هستند و در نهایت، کلاس سی‌ولف کوچک‌ترین زیردریایی در ناوگان ایالات متحده است.
دو فروند از این زیردریایی‌ها، یو‌اس‌اس سی‌ولف و یو‌اس‌اس کنتیکت (با طول ۳۵۳ فوت و وزن ۹۱۰۰ تن) بیشتر با قایق‌های تهاجمی استاندارد مطابقت دارند و اژدر و موشک کروز حمل می‌کنند. سومین زیردریایی از کلاس سی‌ولف (یو.‌اس.‌اس جیمی کارتر) یکی از تخصصی‌ترین شناورهای نیروی دریایی است که بدنه آن بلندتر از دو زیردریایی دیگر است.
حال سوال مهم این است که کدام زیردیایی‌ها، در کجا مستقر می‌شوند؟!