مذاکره با تهدید «تاماهاک»

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
زمانبندی در دیپلماسی حرف اول را میزند و به نظر میرسد کرملین آخرین تماس تلفنی طولانی خود را با کاخ سفید -هشتمین تماس در هشت ماه گذشته- بهطور بینقص زمانبندی کرده است. «متیو چنس» در گزارشی برای سیانان نوشت، درحالیکه دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، دیروز عصر با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، در واشنگتن دیدار کرد و آشکارا از خطرات تامین موشکهای کروز دوربرد تاماهاک برای کییف سخن میگفت، اما در عین حال، مقامات روسی تماس خود را «مثبت و سازنده» و «در فضایی از اعتماد» توصیف کردند.
دیروز کاخ سفید به مرکز دیپلماسی بین دو خصم تبدیل شده بود. از یکسو، زلنسکی در دیدار با ترامپ میکوشید اعتماد او را برای حمایت بیشتر و ارسال موشکهای تاماهاک به کییف بهدست آورد. از سوی دیگر، پوتین در تماس تلفنی میکوشید آخرین تیر را پرتاب کند و به قول معروف «رای» ترامپ را برای تاکین این موشک مرگبار به کییف «بزند».
گفته میشود پوتین در تماس تلفنی با ترامپ تاکید کرده که موشکهای تاماهاک -که برد آنها برای هدف قرار دادن شهرهای بزرگ روسیه مانند مسکو و سن پترزبورگ کافی است- هیچ تاثیر قابلتوجهی در میدان نبرد نخواهند داشت. او افزود که این موشکها فقط به روابط ایالات متحده و روسیه آسیب میزنند. «زاخاری کوهن» در گزارش دیگری برای سیانان نوشت، ترامپ در جریان تماس پوتین، احتمال ارسال موشکهای دوربرد تاماهاک به اوکراین را از روی میز کنار نگذاشت.
این گزارشگر به نقل از «دو منبع» نوشت، انتظار نمیرود ترامپ در دیدار خود با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در کاخ سفید، متعهد به ارائه سلاحهای ساخت آمریکا شود که بهطور بالقوه میتوانند بازی را تغییر میدهند؛ اگرچه این منابع هشدار دادند که وقتی رئیسجمهور در اتاقی با اوکراینیها تنها باشد، اوضاع همیشه میتواند تغییر کند. با این حال، کوهن به نقل از «برخی مقامات آمریکایی» افزود که رئیسجمهور ایالات متحده، چه در ملأعام و چه در خلوت، در هفتههای اخیر تمایل بیشتری به اجازه دادن به اوکراین برای دستیابی به موشکهای دوربرد نشان داده است. مقامات آمریکایی گفتند که دولت برنامههایی را برای ارائه سلاح به اوکراین تدوین کرده است. در صورتی که ترامپ دستور دهد، این کار انجام خواهد شد. زلنسکی پس از ورود به آمریکا در یک پیام توییتری نوشت که با شرکتهای بزرگ نفتی آمریکایی در راستای تامین انرژی برای اوکراین دیدار کرد.
در تماس تلفنی پوتین با ترامپ چه گذشت؟
دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز پنجشنبه (۲۴ مهر) پس از یک گفتوگوی تلفنی دوونیم ساعته با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، از توافق برای برگزاری یک نشست در بوداپست (مجارستان) خبر داد. هدف از این دیدار، که به گفته ترامپ ظرف دو هفته آینده برگزار میشود، یافتن راهی برای پایان دادن به «جنگ ننگین» اوکراین است. به گزارش سیانان، این تماس که به درخواست مسکو انجام شد، به گفته دستیار کرملین «بسیار پرمحتوا و صریح» بوده و پوتین بلافاصله از ایده نشست بوداپست حمایت کرده است. ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان که روابط نزدیکی با هر دو رهبر دارد، نیز آمادگی کشورش را برای میزبانی این «اجلاس صلح» تایید کرد. ترامپ این گفتوگو را «بسیار سازنده» خواند و اعلام کرد که پیشرفت بزرگی حاصل شده است. او همچنین از برنامهریزی برای دیدار هیاتی به سرپرستی مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، با مقامات روسی در هفته آینده خبر داد.
اما دلیل این تقلاهای دیپلماتیک از سوی روسیه و اوکراین چیست؟ از وقتی ترامپ چراغ سبز برای ارسال موشکهای تاماهاک به اوکراین نشان داده، هر دو طرف به تقلا افتادهاند. زلنسکی امیدوار است که دیدارش از کاخ سفید به تقویت دفاع هوایی کشورش کمک کند. زلنسکی گفت: «مسکو به محض شنیدن نام تاماهاک، برای ازسرگیری گفتوگو عجله میکند.» در همین رابطه، نیویورکتایمز در تحلیلی نوشت، استراتژی زلنسکی متفاوت است: او به جای مذاکرات بیشتر، خواستار تسلیحات پیشرفتهتر مانند تاماهاک است تا با حمله به اهداف اقتصادی در عمق خاک روسیه، هزینه جنگ را برای مسکو بالا برده و این کشور را وادار به مذاکره جدی کند. او این حملات را «توانمندی تحریمی دوربرد» اوکراین مینامد.
در همین حال، ترامپ با اشاره به این گفتوگوی سازنده، تصویب تحریمهای جدید علیه روسیه در سنا را دارای «زمانبندی نه چندان مناسب» دانست و بر اولویت دیپلماسی برای «توقف کشتار» تاکید کرد. این رویکرد جدید، تغییر لحن محسوسی در تلاشهای دولت ترامپ برای پایان دادن به جنگ اوکراین به شمار میرود. به گزارش نیویورکتایمز، این الگوی رفتاری ترامپ –نزدیک شدن به اعمال فشار بر روسیه و سپس عقبنشینی پس از گفتوگو با پوتین– پیش از این نیز سابقه داشته و تاکنون نتیجه ملموسی در پی نداشته است. منتقدان، از جمله سناتور جین شاهین، معتقدند ترامپ با برگزاری این نشست بدون دریافت تضمین، دوباره به پوتین «پاداش» میدهد. با وجود این، ترامپ که از موفقیت خود در توافق آتشبس غزه جسارت یافته، امیدوار است بهدلیل «رابطهاش با پوتین» بتواند به جنگ اوکراین نیز پایان دهد.
قرار است ابتدا مشاوران ارشد دو طرف زمینهسازیهای لازم را انجام دهند. اما کارشناسان هشدار میدهند که این نشست به راحتی میتواند با ورود به مسائل واقعی، شکست بخورد و این یک چرخه تکراری در برابر پوتین است که هیچ نشانهای از تمایل به پایان جنگ بروز نداده است. نیویورک تایمز بر این باور است که ترامپ پس از صحبت با پوتین، تاماهاک را «سلاحی تهاجمی و مخرب» خواند و نگرانی خود را از ارائه آن ابراز کرد. کرملین نیز درباره فروش این موشکها هشدار داده و آن را تشدید خطرناک جنگ خوانده است.