توافق بزرگ نزدیک است؟

اکو ايران

بروزرسانی 1404/09/06 - 00:11

اکو ایران/متن پیش رو در اکو ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

طرح ترامپ برای پایان جنگ اوکراین، نگرانی‌های تازه‌ای ایجاد کرده مبنی بر این‌که کاخ سفید، کی‌یف را تحت فشار بگذارد تا توافقی را امضا کند که تماما به نفع مسکو باشد.

در شرایطی که تنها یک روز به ضرب‌الاجل رئیس‌جمهور ایالات متحده به اوکراین برای طرح پیشنهادی او برای پایان جنگ باقی مانده، به نظر می‌رسد او به منظور جلب نظر کی‌یف، از این موضوع عقب‌نشینی کرده است.

عقب‌نشینی از ضرب‌الاجل
به نوشته خبرگزاری رویترز،دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به خبرنگاران گفت که مذاکره‌کنندگان آمریکایی در گفت‌وگو با روسیه و اوکراین در حال پیشرفت هستند و مسکو با برخی امتیازدهی‌ها موافقت کرده است.

طرح ترامپ برای پایان جنگ که هفته گذشته برای نخستین بار افشا شد، نگرانی‌های تازه‌ای ایجاد کرده مبنی بر این‌که دولت ترامپ اوکراین را تحت فشار بگذارد تا توافقی را امضا کند که تماما به نفع مسکو باشد. به گفته ترامپ، نماینده‌اش استیو ویتکاف، هفته آینده برای دیدار با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به مسکو سفر خواهد کرد و دامادش جرد کوشنر که در توافق صلح غزه نقش داشت هم درگیر این روند است.

ترامپ طی روزهای اخیر، تعطیلات شکرگزاری (روز پنج شنبه) را به عنوان زمانی تعیین کرده بود که می‌خواهد اوکراین با یک توافق صلح موافقت کند تا جنگ پایان یابد. اما اکنون او و دستیارانش از تعیین ضرب‌الاجل مشخص عقب‌نشینی کرده‌اند و می‌گویند ترجیح می‌دهند «هرچه زودتر» توافق حاصل شود. او در هواپیما گفت: «ضرب‌الاجل برای من وقتی است که این جنگ تمام شود».

دیدار به وقت صلح
به نوشته آکسیوس، ترامپ هم‌چنین اظهار داشت تنها زمانی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار خواهد کرد که طرفین به توافقی برای پایان دادن به جنگ نزدیک‌تر شوند. رئیس جمهور آمریکا در شبکه اجتماعی تروث نوشت:«بی‌صبرانه منتظرم به‌زودی با رئیس‌جمهور زلنسکی و رئیس‌جمهور پوتین دیدار کنم، اما فقط زمانی که توافق برای پایان این جنگ نهایی شده باشد یا در مراحل پایانی خود باشد، این دیدار رخ خواهد داد». پیش از این، زلنسکی پس از مذاکرات موفقیت‌آمیز اوکراینی‌ها با مقامات آمریکا در ژنو در روز یک‌شنبه، تلاش داشت تا این هفته -احتمالاً در روز شکرگزاری- با ترامپ در مارالاگو دیدار کند.

پیش از این بلومبرگ گزارش داده بود که ویتکاف در تماس تلفنی ۱۴ اکتبر با یوری اوشاکوف، مشاور ارشد سیاست خارجی پوتین، گفته باید با هم روی طرح آتش‌بس در اوکراین کار کنند و پوتین باید موضوع را با ترامپ مطرح کند. راهنمایی‌های ویتکاف شامل پیشنهادهایی درباره تنظیم تماس ترامپ-پوتین پیش از سفر زلنسکی به کاخ سفید و استفاده از توافق اخیر غزه به عنوان «نقطه شروع» بود.

بر اساس گزارش بلومبرگ، ویتکاف به اوشاکوف در مورد نحوه صحبت پوتین با ترامپ مشاوره داده است. طبق متن تماس‌های تلفنی که توسط این خبرگزاری به دست آمده، اوشاکوف و ویتکاف در اوایل ۱۴ اکتبر به یک «طرح ۲۰ ماده‌ای» احتمالی اشاره کردند. این خبرگزاری افزود که ظاهراً دامنه این طرح در گفتگوهای بعدی با دمیتریف گسترش یافته است.

ترامپ در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره این گزارش گفت که فایل صوتی تماس را نشنیده، اما تعجب هم نمی‌کند، چون «کار یک معامله‌گر همین است». او گفت: «می‌دانید، این یک روش کاملاً استاندارد در مذاکره است. او احتمالاً همان حرف‌ها را به اوکراین هم می‌زند». به گفته ترامپ، ظاهراً روسیه دست بالا را در جنگ دارد و برای اوکراین بهتر است که به توافق برسد. او گفت بخشی از خاک اوکراین «شاید در هر صورت طی یکی دو ماه آینده به دست روسیه بیفتد» و افزود که برای تضمین‌های امنیتی برای اوکراین با اروپایی‌ها در حال مذاکره است.

چراغ سبز به طرح ترامپ؟
در همین حال ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، اعلام کرد گفت‌وگو با آمریکا درباره طرح صلح همچنان ادامه دارد. به نوشته بلومبرگ، این سخنان پس از انتشار گزارشی مطرح شد که ادعا می‌کرد کی‌یف با شرایط یک توافق احتمالی برای پایان جنگ موافقت کرده است.

زلنسکی پس از تماس تلفنی با فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، در پستی در ایکس نوشت: «ارتباط با طرف آمریکایی ادامه دارد. از تمام تلاش‌های آمریکا و شخص رئیس‌جمهور ترامپ قدردانم». بر اساس گزارش‌ها توافق فعلی شامل چارچوب کلی است، اما نکات کلیدی، از جمله موضوعات بسیار حساس مثل مرزها و تضمین‌های امنیتی، هنوز باید بین رؤسای‌جمهور اوکراین و آمریکا حل‌وفصل شود.

ای‌بی‌سی روز سه‌شنبه به نقل از یک مقام آمریکایی ادعا کرده بود که اوکراین با یک توافق صلح موافقت کرده، اما برخی جزئیات جزئی باید مشخص شود. بعد از آن‌که ترامپ روز دوشنبه در یک پست شبکه اجتماعی گفت «پیشرفت بزرگی» در حال انجام است گمانه‌زنی‌ها درباره نزدیک بودن توافق شدت گرفته است.

طرح روس‌محور
قرار است هیأت‌های آمریکایی و روسی هم در ابوظبی دیدار ‌کنند. این دیدار پس از مذاکرات آخر هفته در ژنو انجام می‌شود؛ مذاکراتی که پیشرفت‌هایی در کاهش مخالفت شدید کی‌یف و متحدان اروپایی‌اش با طرح صلح ۲۸‌بندی کاخ سفید داشت. رئیس اطلاعات نظامی اوکراین، کریلو بودانوف نیز برای برگزاری نشست‌هایی در ابوظبی حضور دارد.

این طرح صلح روز یک‌شنبه در ژنو به فهرستی جدید شامل ۱۹ پیشنهاد محدود شد. با این حال، هرگونه گفت‌وگو درباره مسائل مربوط به سرزمین -که در مرکز هر توافق احتمالی قرار دارد- باید در دیداری میان رؤسای‌جمهور اوکراین و ایالات متحده مطرح شود. نسخه اولیه طرح کی‌یف و متحدان اوکراین را غافلگیر کرد؛ چرا که از این کشور می‌خواست خواسته خود برای پیوستن به ناتو را کنار بگذارد و بخشی از قلمرو در منطقه دونباس شرقی از جمله مناطقی که روسیه هنوز کنترل نکرده را واگذار کند.

سه منبع آگاه به خبرگزاری رویترز گفته‌اند طرح صلح ۲۸ ماده‌ای اولیه مورد حمایت آمریکا از سندی که توسط روسیه در ماه اکتبر به دولت ترامپ ارائه شده بود، الهام گرفته شده است. این منابع گفتند که روس‌ها این سند را که شرایط مسکو برای پایان دادن به جنگ را مشخص می‌کرد، در اواسط ماه اکتبر، پس از دیدار دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، در واشنگتن، با مقامات ارشد آمریکایی به اشتراک گذاشتند.

از زمانی که این طرح صلح در هفته گذشته افشا شد، تردید در میان مقامات و قانونگذاران آمریکایی افزایش یافته است. بسیاری از آنها این طرح را به عنوان فهرستی از مواضع روسیه و نه یک پیشنهاد جدی می‌بینند. با این وجود، ایالات متحده اوکراین را برای پذیرش آن تحت فشار قرار داده و هشدار داده که در صورت عدم امضای این طرح توسط اوکراین، ممکن است کمک‌های نظامی خود را محدود کند.