راه پیش روی اقتصاد ایران در پساترامپ

همشهري/متن پيش رو در همشهري منتشر شده و انتشار آن در اخرين خبر به معناي تاييد تمام يا بخشي از آن نيست
علي مروي/ گرچه خطر ترامپ دفع شده اما دمکراتها ماهرانه و با پنبه سر ميبرند. شرط توفيق ما پرهيز از جوگيري (چه مثبت و چه منفي) در تعامل با آمريکا و رفع اشتباهات خصوصا اقتصادي گذشته است. بدترين سناريوي ممکن هم اين است که دوقطبي افراط و تفريط در تعامل با آمريکا را به انتخابات 1400بکشانيم. جالب است که اکثر ايرانيها اعتقاد داشتند حتما ترامپ رأي ميآورد و اثر رأيآوري ترامپ در بازارهاي مختلف پيشخور شده است و انتخاب بايدن باعث سقوط قيمت در بازارهاي مختلف خواهد شد و نگراني جدي اين است که مسئولان اين ريزش را به درستي تصميمات خودشان نسبت بدهند و دوباره چرخه اشتباهات تکرار شود.
تجربه برجام نشان داد که نبايد صرف وصول توافق با آمريکا به حيثيت رئيسجمهور آينده گره زده شود و در تعامل با آمريکا علاوه بر اينکه بايد نقش بقيه کشورها خصوصا چين را درست تعريف کنيم، از تيمي حرفهاي و مسلط مشتمل بر افرادي خبره در اقتصاد و حقوق بينالملل براي مذاکره بهره ببريم. يادمان باشد که برجام مشکل مبادلات بينالمللي ما را حل نميکرد، چون براي رفع تحريمهايي که به نظام پرداخت و نظام تحويل کالاي فرامرزي ما اصابت ميکند، چندان پاسخي نداشت و صرفا تحريم پيامرسان (سوئيفت) را برطرف ميکرد که فقط به لو رفتن شبکه دورزني تحريمها کمک ميکرد. يا اينکه در مقابله با رويکرد حقوقي اوباما براي زمينگير کردن و مشروعيتبخشي به تحريمهاي ايران، مسئولان کشور رويکردي امنيتي را اتخاذ کردند که بعضا دچار سياستزدگي نيز ميشد. اگر بايدن همان مسير اوباما را برود که دور از انتظار نيست، رويکرد ما بايد بعد حقوق بينالملل هم پيدا کند و دوران انتقال قدرت در آمريکا بهترين زمان براي اقداماتي است که موضع کشور در مذاکرات را تقويت ميکند:
الف- تقويت ذخاير ارز و طلاي کشور: نبايد حکومت ريزش شديد ولي مقطعي ارز و طلا را به تقويت ذخاير ترجيح دهد. آزادسازي ذخاير ارزي کشور، نبايد باعث عرضه فراوان آنها در بازار شود.
ب-بازسازي شبکه دور زدن تحريمها: در سالهاي اخير بهدليل پيگيري شديد تيم ترامپ و تصميمات اشتباه مسئولان، آسيب شديدي به شبکه دورزني تحريمها وارد شده و تا رسيدن به توافقي مناسب و پايدار بايد اين شبکه ترميم و تقويت شود.
ج- تسريع در اخذ تصميمات اقتصادي کليدي: حذف ارز 4200 توماني، انحصارزدايي و حذف قيمتگذاري، حمايت از محرومان از طريق عادلانهسازي يارانه انرژي و استقرار ماليات بر مجموع درآمد، مهمترين تصميمات کليدي حکومت و دولت در ماهها و سال آتي هستند و عمده مشکلات اقتصادي را با همينها ميتوان حل کرد.
د-مقابله حقوقي با تحريمها: عمده تحريمها ناقض اصول بديهي و پذيرفته شده حقوق بينالملل است و به همين دليل پيگيري هوشمندانه اوباما در کنار غافل بودن مسئولان ما باعث شد که اجراي تحريمها با وجود نقض اين اصول، در سطح بينالملل تبديل به رويه شود پس بايد جرياني براي پيگيري حقوقي شکست اين رويه ايجاد کرد.