سه محور دیپلماسی شیخ قطری

دنياي اقتصاد/ وزير خارجه قطر روز يکشنبه و چند روز پس از بازگشت از آمريکا به صورت ناگهاني وارد تهران شد و با مقامات ارشد ايران ديدار و گفت‌وگو کرد.همزماني اين دو رويداد باعث اهميت ابعاد اين سفر و همزمان گمانه زني درباره اهداف و محورهاي سفر شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني مقام ارشد قطري شده است.جنگ يمن، مذاکرات ايران و عربستان و روابط ايران و آمريکا به ويژه مذاکرات احياي برجام سه گمانه‌اي است که مي‌تواند در سفر وزير خارجه قطر به تهران مطرح باشد.سابقه سفرهاي ناگهاني وزير خارجه قطر به تهران کم نيست و او اوايل اسفند ۱۳۹۹ نيز وارد تهران شده بود.

  ميانجي‌گري ميان ايران و همسايگان
سفر وزير خارجه قطر به ايران، کوششي در راستاي ميانجي‌گري احتمالي در مناسبات ايران با ساير همسايگان است.وزير خارجه قطر ۶ ماه پيش در مصاحبه با بلومبرگ گفته بود کشورش آماده پادرمياني براي خاتمه دادن به بحران عميق بين شماري از کشورهاي منطقه با ايران است.قطر، کويت و عمان در طول سال‌هايي که از تنش شديد در روابط عربستان، امارات متحده عربي و بحرين با ايران سپري شده است، تلاش کرده‌اند تا مناسبات دو جانبه را حفظ کرده و به دام تنش با جمهوري اسلامي ايران نيفتند. شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني در سفر چند روز پيش به واشنگتن و ديدار با وزير خارجه آمريکا بر لزوم نياز فوري منطقه براي گفت‌وگوي آزاد و شفاف بين کشورهاي شوراي همکاري خليج فارس و ايران به جهت رسيدن ثبات در منطقه تاکيد کرده بود. مقامات ايران به ويژه رئيس‌جمهور منتخب نيز بر اولويت همسايگان در سياست خارجي دولت سيزدهم تاکيد ويژه‌اي کرده است.پيشتر يک منبع آگاه گفته بود که يک مقام عربستاني قرار است در مراسم تحليف رياست‌جمهوري سيد ابراهيم رئيسي در ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ شرکت کند.اتفاق مهمي که در صورت وقوع، مي‌تواند مذاکرات ايران و عربستان سعودي را که به گفته محمد جواد ظريف تاکنون سه دور آن به ميزباني بغداد برگزار شده است، را تقويت کند. نخستين بار روزنامه «فايننشال‌تايمز» گزارش داد که مقامات ارشد جمهوري اسلامي و عربستان‌سعودي، ۹آوريل ۲۰۲۱- ۲۰ فروردين‌۱۴۰۰، ۶ سال پس از قطع روابط ديپلماتيک بين دو کشور در دي ماه ۱۳۹۴، در بغداد مذاکرات «مستقيم» انجام داده‌اند.«فايننشال‌تايمز» در گزارشي به نقل از «سه مقام» از مذاکره مقام‌هاي ارشد عربستان سعودي و ايران در راستاي تلاش براي بهبود روابط بين اين دو کشور رقيب در منطقه، خبر داد که مقامات سعودي، عراقي و ايراني در واکنش به اين گزارش آن را تاييد کردند. خبرگزاري فرانسه نيز ۱۹‌آوريل- ۳۰فروردين ضمن تاييد اين خبر، به نقل از يک مقام عراقي و يک ديپلمات غربي نوشت که هيات‌هاي دو کشور به رياست سعيد ايرواني نماينده علي شمخاني دبير شوراي عالي امنيت ملي ايران و خالد بن‌علي الحميدان، رئيس وزارت اطلاعات عربستان، در بغداد با يکديگر ديدار کرده‌اند و قرار است دور دوم اين گفت‌وگوها که عمدتا بر سر بحران يمن است از سر گرفته شود.

  برجام
دومين محور سفر وزير امور خارجه قطر به تهران را مي‌توان در ارتباط با برجام و روابط ايران و آمريکا ارزيابي کرد.سفر شيخ محمد بن عبدالرحمن آل ثاني به تهران در حالي انجام شد که او روز پنج‌شنبه گذشته با «آنتوني بلينکن»، همتاي آمريکايي خود ديدار کرد و درباره مسائل منطقه‌اي به ويژه افغانستان، ايران، سوريه و فلسطين گفت‌وگو کردند.از آخرين دور مذاکرات احياي برجام در گرند هتل وين بيش از يک ماه مي‌گذرد و طرفين منتظر دور هفتم اين گفت‌وگوها ظرف روزها و هفته‌هاي آينده هستند. عمده تحليلگران متوقف شدن مذاکرات ميان ايران و طرف‌هاي برجامي و آمريکا را در ارتباط با تغيير دولت در ايران و جابه‌جايي دولت مي‌دانند.اگرچه برخي از رسانه‌ها نيز اختلاف نظرها ميان طرفين به ويژه طرح درخواست‌هاي حداکثري را دليل متوقف شدن اين مذاکرات مطرح مي‌کنند.

در اين چارچوب به نظر مي‌رسد که همزماني سفر وزير خارجه قطر به واشنگتن و تهران در ارتباط با از سرگيري دور جديد مذاکرات برجامي بين ايران و طرف‌هاي غربي باشد.خبرگزاري فرانسه نيز در اين خصوص نوشت: سفر نماينده قطر به آمريکا و بعد به ايران در حالي صورت گرفت که تهران و واشنگتن براي احياي توافق‌نامه هسته‌اي درگير گفت‌وگوهاي غيرمستقيم هستند.اگرچه برخي تحليلگران ايراني پا را فراتر نهاده و معتقدند محور اصلي ديدار وزير خارجه قطر از تهران انتقال پيام بايدن به  تهران درباره روابط دوجانبه و نه برجام است.

  يمن
و سومين محور سفر شيخ قطري به تهران در ارتباط با پرونده يمن است که پس از آشتي دوحه و رياض در ژانويه ۲۰۲۱ در شهر العلاي عربستان، نقش و جايگاه قطر در ميانجي‌گري ميان طرف‌هاي بحران يمن افزايش پيدا کرده است.با توجه به مذاکرات ايران و عربستان، نقش تهران در حمايت از شيعيان حوثي و روابط نزديک قطر با جمهوري اسلامي ايران، رياض ميانجي‌گري قطر براي رسيدن به آتش بس و شکل‌گيري مذاکرات صلح يمني را مورد نظر قرار داده و در تلاش است تا با وساطت طرف‌هاي مختلف از جمله قطر، عمان، نماينده ويژه سازمان ملل در امور يمن و فرستاده آمريکا در يمن، زمينه را براي خروج آبرومندانه پس از ۶ سال جنگ فرسايشي و ميلياردها دلار هزينه جنگي فراهم کند.قطر تاکنون چند دور ميزبان هيات‌هايي از يمن به‌ويژه انصارالله بوده است. به نظر مي‌رسد دولت بايدن در تلاش است تا با افزايش نقش و بازيگري به قطر زمينه‌هاي به سرانجام رساندن مذاکرات احياي برجام همزمان با گفت‌وگوهاي ايران و عربستان و پايان بحران يمن را فراهم کند.

---

بازار

---

به پيج اينستاگرامي «آخرين خبر» بپيونديد
instagram.com/akharinkhabar