سرمقاله شرق/ تیغ تکفیری‌ها و بازار نفت

شرق/ «تيغ تکفيري‌ها و بازار نفت» عنوان يادداشت روز روزنامه شرق به قلم غلامحسين حسن‌تاش (کارشناس انرژي) است که مي‌توانيد آن را در ادامه بخوانيد: وسعت‌گيري اخير تحرکات سلفي‌هاي افراطي موسوم به گروه تکفيري‌هاي «داعش» در کشور عراق، از جهات مختلف و از جمله از جهت آثار و تبعات آن بر بازار نفت قابل‌تامل است. شکست اين گروه در کشور سوريه و رانده‌شدن ايشان از اين کشور در اردوزدنشان در عراق بي‌تاثير نبوده است. اما اينکه چرا تحرکات اين گروه دقيقا همزمان با مذاکرات مستقيم نمايندگان ايران و آمريکا (در چارچوب مذاکرات ايران با 1+5) تشديد مي‌شود نيز قابل‌توجه است. اينک ايالات‌متحده و نيز کشورهاي اثرگذار اروپايي به اين باور رسيده‌اند که تندروي و تروريسم و سلفي‌گري، بزرگ‌ترين مشکلي است که امنيت جهاني را تهديد مي‌کند و رييس‌جمهور ايران نيز عزم و اراده قاطع دولت ايران بر مقابله با تندروي و تروريسم را اعلام کرده است. چرخش اخير دولت ترکيه از مواضع گذشته خود که خصوصا به دنبال تحليل‌هاي غيردقيق از تحولات منطقه و سوريه تا حدودي اين کشور را به جريانات افراطي نزديک کرده بود نيز در اين ميان مهم است، به‌نظر مي‌رسد دولت ترکيه نيز به تبع تهديدات امنيتي خود و خصوصا به‌دنبال سفر اخير رياست‌جمهوري ايران به اين کشور، به جنبش ضدخشونت و ضد افراطي‌گرايي پيوسته باشد. حل مشکلات ايران و غرب و تعيين تکليف پرونده هسته‌اي ايران مي‌تواند زمينه‌ساز شکل‌گيري يک اتحاد راهبردي در سطح بين‌المللي عليه تندروي و تروريسم و سلفي‌گري شود و چنين چيزي طبيعتا همه گروه‌هاي تندرو که حيات و هويتشان در گرو خشونت و تندروي‌ است را نگران مي‌کند؛ خصوصا کشورهايي که خاستگاه سلفي‌گري و تامين‌کننده مالي آن بوده‌اند خود را در خطر مي‌بينند. از منظر مساله نفت؛ امنيت عراق با وجود برنامه‌هاي ظرفيت‌سازي توليد نفت اين کشور در کنار حل مسايل ايران که زمينه‌ساز افزايش سرمايه‌گذاري و افزايش توليد نفت و گاز خواهد شد نيز موقعيت بي‌بديل بعضي از کشورها در بازار نفت را دچار چالش خواهد کرد. کشورهاي داراي رژيم‌هاي منسوخه و ترويج‌کننده تفکر سلفي که امنيتشان به موقعيت بي‌بديلشان در بازار نفت گره‌خورده است، طبعا از چنين امري خشنود نيستند. در ادامه روند اتفاق جهاني عليه تندروي و سلفي‌گري، چنين کشورهايي هم در مسير از دست‌دادن پايگاه سياسي و هم در شرايط ازدست‌دادن موقعيت نفتي خود قرار خواهند گرفت و بنابراين يا بايد تفکر خود را عوض کنند يا چاره‌اي از تامين مالي تروريست‌ها و تحريک آنها به جلوگيري از چنين تحولي نخواهند داشت. البته تحرکات تکفيري‌هاي «داعش» يک تيغ دولبه هم خواهد بود اين تحرکات و به خطرانداختن امنيت کشور عراق؛ ممکن است شکل‌گيري اتحاد استراتژيک در زمينه مقابله با سلفي‌گري را تسريع کند. همه مي‌دانند که موفقيت تکفيري‌هاي «داعش» در عراق پايگاه سلفي‌گري را تقويت و سلفي‌ها را تهييج خواهد کرد و آثار و تبعات آن به عراق محدود نخواهد شد. به‌نظر مي‌رسد پيوندهاي نانوشته و حتي بعضا رسمي ميان تمام افراطيون در سطح جهان وجود دارد؛ افراطيوني که جايگاه و هويت و موقعيتشان با تندروي گره خورده است و در شرايط آرامش و ثبات، محلي از اعراب نخواهند داشت. از منظر قيمت‌هاي جهاني نفت نيز اگر توسعه ناامني در عراق موجب کاهش يا توقف صادرات نفت اين کشور شود، اين امر در شرايط فعلي بازار جهاني نفت، مي‌تواند موجب افزايش قابل‌توجه قيمت‌ها شود که شرايط کنوني اقتصاد جهان؛ تاب تحمل آن را ندارد. متوسط توليد نفت عراق در ماه‌هاي اخير حدود2/3ميليون‌بشکه در روز بوده که با توجه به محدودبودن مصرف داخلي اين کشور بيش از 5/2ميليون‌بشکه آن به بازارهاي جهاني صادر شده است.