جلوه‌های اربعین در شعر امروز

دوازدهمین نشست سه‌شنبه‌های ماه که به هم‌نشینی ماهانه شاعران استان اصفهان اختصاص دارد شب گذشته (۶ شهریورماه) با موضوع «دریافت‌های شخصی از سفر اربعین و جلوه‌های آن در شعر امروز» در عمارت تاریخی سعدی اصفهان برگزار شد.

با ورود به عمارت سعدی و دیدنِ معماری‌اش، در نگاه اول، زیبایی این هنر در مقابل دیدگان ما جلوه‌نمایی کرد. مکانی برای حضور هنرمندان و هنر دوستان که با معماری ایرانی و اروپایی شکوهی چشم‌گیر و چشم‌نواز دارد. نمای بیرونی ساختمان این عمارت به گونه‌ای طراحی شده که بیشترین تناسب را با مجموعه‌ نفیس تاریخی اطرافش داشته باشد و عضو جدایی از بافت این منطقه نباشد. شیوۀ معماری این مدرسه تلفیقی از چهار شیوه‌ سنتی، ایران باستانی، کلاسیک غربی و مدرن است و در بالای ورودی دو طبقه‌ عمارت سعدی، دو کتیبه‌ کاشی‌کاری‌شده به چشم می‌خورد که در کتیبه‌ طبقه‌ اول، عبارت زیبای «دانایی و توانایی» نقش بسته و در کتیبه‌ طبقه‌ دوم، بخشی از آیه ۲۶۹ سوره بقره به معنای «به هرکس حکمت داده شود، همانا خیری فراوان به او داده شده» آمده است. در قسمت‌های گوناگون بنا نیز اشعاری به خط خوش نستعلیق روی کاشی‌های لاجوردی با خطی سفید نقش بسته است. این اشعار از سعدی، نظامی گنجوی و فردوسی و مضمون همه‌ آنها ضرورت دانش‌اندوزی و توصیه به این کار است.

حالا این عمارت با کتیبه‌های زیبایش که مضمون شعر نیز بسیار دارند، میزبان شاعران اصفهان است...

محمد خادم، مدیر خانۀ ادبیات حوزه هنری استان اصفهان که نامش برای شاعران اصفهان نیز آشناست، دربارۀ حضور شاعران و پرداختن به موضوع اربعین در شعر به ایسنا گفت: شاعران زمانی که کنار یکدیگر قرار می‌گیرند برای یکدیگر شعر می‌خوانند و از هر دری صحبت می‌کنند. همان گفته‌ها دوباره به شعر تبدیل می‌شود. یعنی هم‌زیستی شاعران بایکدیگر تبدیل به شعرهای قوی‌تر و بهتر می‌شود.

او به مشکلات ایجاد شده بعد از گسترش بیماری کرونا اشاره کرد و سپس افزود: بعد از این بیماری جلسات شعر اصفهان تعطیل شدند و ارتباط شاعران با یکدیگر کمتر شد. این مسئله سبب شد تا به فکر ایجاد این جلسات بیفتیم چراکه این هم‌گرایی برای شاعران نیاز است. با نیت دورهمی شاعرانه جلسه را برگزار کردیم تا شاعران استرس نقد و بحث‌های علمی را در جلسه نداشته باشند. دوستان زیر نظر یک استاد اشعار خود را می‌خوانند. هر جلسه استاد متفاوتی دارد و از تجربیات و زندگی شاعرانه خود آن استاد نیز بهره می‌ببریم.

این شاعر اصفهانی، انتقال تجربیات برای دیگران را فرصتی برای تبدیل شدن تجربه، به شعر دانست و بیان کرد: زمانی که در مورد اتفاقاتی که تجربه کردیم برای دیگران صحبت نکرده‌ایم و آن‌را انتقال نداده‌ایم قابلیت کمتری برای تبدیل شدن به شعر دارند. به اتفاق خانم فروغی مقدم که استاد این جلسه هستند تصمیم گرفتیم تا این جلسه را در مورد گپ‌وگفت سفر اربعین قرار بدهیم. صحبت در مورد تجربیات سفر اربعین سبب تثبیت آن تجربه برای ما و تصویر سازی آن اتفاق برای شاعران می‌شود.

خادم در رابطه با دسته‌های مختلف اشعار اربعین نیز توضیح داد: شعر اربعین از چند بخش تشکیل می‎‌شود. ابتدا از یک دلهره، خوف و رجایی برای رفتن شروع می‌شود. یک بخش از شعرها در این دسته قرار می‌گیرند. از جایی به بعد به بخش خوف نرفتن اختصاص دارد و شعر درمورد ناراحتی برای نرفتن است. دسته بعدی حضور در اربعین و تجربیات خود سفر را بیان می‌کنند.

این شاعر اضافه کرد: اگر شاعر به صورت حسی وارد شعر شده باشد در نهایت یک شعر احساسی حاصل می‌شود. اما اگر شاعر واقف بر سلوکی باشد که در اربعین اتفاق افتاده است شعری متفاوت حاصل می‌شود و این دسته از اشعار هستند که ماندگار خواهند شد.

اما بعد از این گفت‌وگو، شعرخوانیِ شاعران اصفهان آغاز می‌شود و هریک اشعاری را قرائت می‌کنند که با موضوع دریافت‌های شخصی از سفر اربعین و جلوه‌های آن در شعر امروز نگاشته‌اند.