نگهداری از چرم صندلی خودرو ؛ رمز ماندگاری لوکس‌ ترین بخش کابین

آخرین خودرو/ چرم صندلی خودروها یکی از لوکس و ترین مهم ترین اجزای تشکیل دهنده کابین خودروها است که به نگهداری و مراقبت های بسیاری نیاز دارد.

در دنیایی که رقابت میان خودروسازان برای جلب حس لوکس بودن به اوج رسیده، چرم صندلی یکی از شاخص‌ترین نمادهای کیفیت و اصالت در کابین خودرو به شمار می‌رود. فرقی ندارد سوار یک مرسدس‌بنز کلاس S باشید یا یک سدان میان‌رده چینی با تریم شبه‌چرم؛ آنچه نگاه و حس لمس را تسخیر می‌کند، بافت خاص و درخشش ملایم چرم است. اما چرم، برخلاف مواد پلیمری یا پارچه‌ای، ماده‌ای «زنده» است که خواص آن در طول زمان و تحت تأثیر شرایط محیطی تغییر می‌کند. گرما، اشعه فرابنفش، رطوبت و فشار مکانیکی، همگی می‌توانند ساختار چرم را دگرگون کنند. در واقع همین متریال دوست‌داشتنی اگر درست نگهداری نشود می‌تواند به یکی از آسیب‌پذیرترین اجزای کابین تبدیل شود؛ ترک‌خوردگی، خشکی، تغییر رنگ و از بین رفتن نرمی طبیعی، همه از نشانه‌های غفلت در مراقبت از چرم هستند. بنابراین، نگهداری صحیح از چرم خودرو صرفاً یک اقدام زیبایی‌شناسانه نیست، بلکه فرآیندی علمیوپیشگیرانه برای حفظ خواص فیزیکی و شیمیایی آن محسوب می‌شود.

برای درک درست نگهداری از چرم صندلی، ابتدا باید بدانیم این متریال دقیقاً چیست، چه انواعی دارد، چطور می‌توان چرم مرغوب را از نوع بی‌کیفیت یا مصنوعی تشخیص داد و سپس یاد بگیریم چگونه می‌توان عمر، درخشندگی و لطافت آن را برای سال‌ها حفظ کرد
 
شناخت چرم؛ از طبیعت تا صنعت خودروسازی

---

بازار

---

چرم در ساده‌ترین تعریف، پوستی طبیعی یا مصنوعی است که برای مقاومت در برابر سایش، کشش و زمان پردازش شده است. اما در دنیای خودروها، چرم چیزی فراتر از یک متریال ساده است. این ماده هم‌زمان باید زیبا، بادوام و راحت باشد.

چرم طبیعی (Genuine Leather)
چرم طبیعی از پوست حیوانات (عمدتاً گاو) تهیه می‌شود. این نوع چرم در خودروهای لوکس، اسپرت یا نسخه‌های فول آپشن خودروهای میان‌رده استفاده می‌شود.

ویژگی بارز چرم طبیعی در حس لمس و بوی خاص آن است. سطح آن منافذ بسیار ریزی دارد که بافت طبیعی پوست را تداعی می‌کند و همین منافذ باعث «تنفس» چرم می‌شود؛ یعنی هوا می‌تواند از آن عبور کند. این ویژگی باعث می‌شود در هوای گرم، گرمای بدن کمتر محبوس شود و صندلی احساس خفگی نداشته باشد.

اما نقطه ضعف چرم طبیعی، حساسیت بالا به نور خورشید و خشکی است. بدون مراقبت مناسب، روغن طبیعی آن تبخیر شده و به‌مرور سطح چرم ترک می‌خورد و ظاهر مات و کهنه‌ای پیدا می‌کند.

چرم طبیعی در خودروها معمولاً به چند نوع تقسیم می‌شود:

چرم ناپا (Nappa Leather): نرم‌ترین و گران‌ترین نوع چرم که در خودروهای لوکس مثل BMW سری ۷ یا مرسدس‌بنز S-Class استفاده می‌شود. لمس آن حس لطافت ابریشم‌مانندی دارد.

چرم آنیلین (Aniline): بافت طبیعی و تنفسی بالا دارد ولی به لکه و آفتاب حساس‌تر است.

چرم نیمه‌آنیلین (Semi-Aniline): توازنی میان دوام و لطافت؛ در خودروهای پریمیوم بیشتر استفاده می‌شود.

چرم مصنوعی (Synthetic Leather)
چرم مصنوعی، که گاهی با نام‌های تجاری چون PU Leather، PVC Leather یا Leatherette شناخته می‌شود از لایه‌های پلاستیکی با طرح چرم طبیعی ساخته شده است.

این نوع چرم بسیار ارزان‌تر، بادوام‌تر در برابر نور و رطوبت و آسان‌تر در نظافت است اما به همان اندازه غیرتنفسی، سفت‌تر و گرم‌تر از چرم طبیعی است. در تابستان به‌شدت حرارت می‌گیرد و در زمستان سرد و خشک می‌شود.

در بسیاری از خودروهای اقتصادی یا چینی امروزی، تریم‌های چرمی در واقع از همین نوع هستند. حتی اگر در تبلیغات از عبارت “Leather Seats” استفاده شود

تفاوت چرم مرغوب و بی‌کیفیت و روش‌های تشخیص

تشخیص چرم خوب از بد برای بسیاری از مالکان خودرو چالشی است. برخی تصور می‌کنند هر سطحی با طرح دانه‌دانه یعنی چرم، اما واقعیت متفاوت است.

حس لمس: چرم طبیعی لمس گرم و لطیفی دارد، در حالی‌که چرم مصنوعی سرد و پلاستیکی به نظر می‌رسد.

بو: بوی خاص چرم طبیعی را تقریباً هیچ ماده مصنوعی نمی‌تواند تقلید کند؛ بویی ملایم، شبیه بوی چوب تازه یا پوست حیوان، نه تند و شیمیایی.

ظاهر: چرم طبیعی منافذ نامنظم و بافتی زنده دارد در حالی‌که چرم مصنوعی معمولاً دارای الگوی تکرارشونده و یکنواخت است.

رفتار در فشار: اگر انگشت خود را روی چرم طبیعی فشار دهید چروک‌های ریزی ایجاد می‌شود که به‌محض رها کردن به حالت اولیه بازمی‌گردد. اما چرم مصنوعی یا بی‌کیفیت معمولاً سفت است و چروک را به شکل مصنوعی حفظ می‌کند.

در خودروهای سطح بالا معمولاً فقط بخش میانی صندلی از چرم طبیعی است و کناره‌ها از چرم مصنوعی ساخته می‌شوند تا هزینه تولید پایین بماند. بنابراین برای تشخیص واقعی بودن چرم باید چند نقطه مختلف صندلی را بررسی کرد.

دشمنان چرم؛ چه چیزهایی باعث تخریب زودهنگام می‌شوند؟

چرم مانند پوست انسان است؛ اگر رطوبت، چربی و مراقبت نگیرد، خشک و پیر می‌شود. مهم‌ترین عوامل تخریب چرم صندلی عبارت‌اند از:

تابش مستقیم آفتاب
اشعه فرابنفش رنگ چرم را می‌سوزاند و روغن‌های طبیعی آن را تبخیر می‌کند. نتیجه، سطحی خشک، شکننده و رنگ‌پریده است.

گرمای شدید و تغییرات دما
پارک خودرو زیر آفتاب تابستان می‌تواند دمای چرم را تا بیش از ۷۰ درجه سانتی‌گراد برساند. این گرما نه‌تنها نشستن را غیرممکن می‌کند، بلکه ساختار مولکولی چرم را تضعیف می‌کند.

تعریق و چربی بدن
به‌ویژه در تابستان یا رانندگی‌های طولانی، عرق بدن در چرم نفوذ کرده و به مرور باعث تغییر رنگ و لکه‌های تیره می‌شود.

مواد شوینده نامناسب
استفاده از شامپو فرش، مایع ظرف‌شویی یا اسپری‌های چندمنظوره، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات است. این مواد خاصیت قلیایی دارند و چربی طبیعی چرم را از بین می‌برند.

بی‌توجهی طولانی‌مدت
چرم برخلاف پارچه، اگر مدتی تمیز و نرم‌کاری نشود، نمی‌تواند خودش را ترمیم کند. خشکی به‌تدریج عمیق‌تر شده و در نهایت به ترک دائمی منجر می‌شود.

فرآیند اصولی نگهداری چرم از دیدگاه فنی

نگهداری صحیح از چرم خودرو به معنی حفظ تعادل میان رطوبت، چربی و pH سطح است. این فرآیند باید با مواد شیمیایی سازگار انجام شود.

تمیزکاری منظم با مواد مخصوص چرم
هر دو تا سه هفته یک بار (و در مناطق گرم هر دو هفته) سطح صندلی‌ها را با دستمال میکروفایبر خشک پاک کنید تا گردوغبار و ذرات ریز پاک شوند.
هر دو تا سه ماه یک بار، از محلول مخصوص تمیزکننده چرم (Leather Cleaner) استفاده کنید. این مواد، PH خنثی دارند و بدون تخریب روغن‌های طبیعی، سطح را پاک می‌کنند.

هرگز از مایع ظرف‌شویی، صابون‌های قوی یا الکل استفاده نکنید. این مواد باعث خشکی و ترک در طول زمان می‌شوند.

نرم‌کننده یا Conditioner
چرم برای زنده ماندن به رطوبت و چربی نیاز دارد. استفاده از کاندیشنر چرم (Leather Conditioner) هر سه تا چهار ماه یک‌بار، ضروری است. این مواد با جذب در لایه‌های زیرین، لطافت و انعطاف چرم را حفظ می‌کنند.

بهترین زمان استفاده، بعد از تمیزکاری و در هوای معتدل (نه داغ یا سرد) است. مقدار کمی از ماده را با دستمال نرم روی سطح ماساژ دهید و پس از ۲۰ دقیقه با پارچه خشک اضافه را پاک کنید.

محافظت UV و کنترل دما
چرم در برابر نور فرابنفش آسیب‌پذیر است. مواد محافظ UV حاوی بنزوتری‌آزول‌ها یا آووبنزون‌ها هستند که به‌عنوان جاذب UV عمل می‌کنند و انرژی نور را به گرما تبدیل می‌نمایند. این پوشش باید پس از نرم‌کننده روی سطح اعمال شود تا لایه‌ای محافظ ایجاد کند. پارک کردن خودرو در سایه، استفاده از شیشه‌های دودی با فیلتر UV و سایه‌بان داخلی نیز تأثیر مستقیم در افزایش عمر چرم دارند.

کنترل رطوبت و تهویه
در خودروهای فاقد تهویه صندلی، انباشت رطوبت ناشی از تعریق باعث رشد میکروارگانیسم‌ها در منافذ چرم می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع باید به‌طور منظم تهویه کابین انجام شود. همچنین استفاده از خشک‌کن‌های سیلیکاژل در خودروهایی که مدت طولانی پارک می‌شوند از تغییرات ناگهانی رطوبت جلوگیری می‌کند.

جلوگیری از اصطکاک و سایش
در خودروهایی با صندلی چرم، سایش دائمی کمربند ایمنی، جیب شلوار جین یا اشیای فلزی باعث خراش و ساییدگی می‌شود. هنگام ورود و خروج از خودرو، سعی کنید تماس شدید لباس‌های زبر با کناره صندلی را کاهش دهید.

اشتباهات رایج در نگهداری و اثرات فنی آن‌ها
بسیاری از مالکان خودرو ناخواسته با رفتارهای اشتباه باعث تخریب سریع چرم می‌شوند. از دیدگاه علمی، این اشتباهات مکانیزم‌های خاصی دارند:

استفاده از مواد قلیایی مانند صابون یا مایع ظرف‌شویی: این مواد با افزایش pH، کراتین چرم را تجزیه می‌کنند و باعث خشک‌شدن سطح می‌شوند.

به‌کارگیری واکس کفش یا روغن‌های خانگی: این مواد معمولاً دارای حلال‌های نفتی هستند که چسبندگی سطح و تخریب پوشش پلی‌یورتانی را در پی دارند.

بخارشوی و حرارت مستقیم: دمای بالای بخار (بیش از ۶۰ درجه) پیوندهای هیدروژنی را می‌شکند و باعث جمع‌شدگی لایه‌ی سطحی می‌شود.

عدم نظافت دوره‌ای: ذرات گردوغبار مانند ساینده‌های میکروسکوپی عمل می‌کنند و با حرکات بدن، سطح چرم را خراش می‌دهند.

 جمع‌بندی: چرم، موجود زنده‌ی خاموش کابین
چرم صندلی خودرو، صرفاً یک روکش زیبا نیست؛ متریالی زنده است که با هر لمس و هر تغییر دما واکنش نشان می‌دهد. در خودروهای مدرن، چرم نشان‌دهنده‌ی احترام به سرنشین و نشانه‌ای از اصالت طراحی است. اما این اصالت تنها زمانی ماندگار می‌ماند که صاحب خودرو نیز به آن احترام بگذارد.

با چند دقیقه مراقبت در ماه، می‌توان از ترک‌های زودرس، تغییر رنگ و کهنگی جلوگیری کرد و همان حس لوکس، بوی خاص و لطافت اولیه را تا سال‌ها حفظ نمود. در واقع، نگهداری درست از چرم صندلی، نه فقط مراقبت از ظاهر خودرو، بلکه حفظ شخصیت و وقار کابین است.

به پیج اینستاگرامی «آخرین خودرو» بپیوندید
instagram.com/akharinkhodro.ir