بالاخره روزی می رسد که هیدروژن به عنوان سوخت معنا پیدا می کند

سايپا نيوز/ موج چهارم تب و تاب سوخت هاي هيدروژني هيچ ارتباطي با خودروها ندارد.
مارتين تنگلر تحليل گر مسائل مرتبط با هيدروژن که در شهر توکيو براي بلومبرگ کار مي کند از چهار دوره صحبت مي کند که در آن تب و تاب گرايش به هيدروژن به عنوان سوخت بالا گرفت. اول بار در سال 1974 بود که مجله رود اند ترک Road & Track هيدروژن را به عنوان «سوخت نو و پاک آينده» معرفي کرد و جلد ماه مارس خود را به آن اختصاص داد. احتمالاً آنها انتظار نداشتند که منظور از آينده در اين تيتر 45 سال بعد باشد!
تب و تاب دوم در سال 2005 بالا گرفت وقتي که مدير عامل بالارد پاور سيستم Ballard Power Systems سازنده پيل هاي سوختي اعلام کرد که تا سال 2010 (يعني ظرف 5 سال) 200 تا 500 هزار خودروي هيدروژني توليد خواهد کرد. آنها هم موفق به اجراي اين هدفگذاري نشدند.
موج سوم در سال 2009 شکل گرفت و چند خودروساز مطرح و بزرگ يادداشت تفاهمي را به امضا رساندند که تا سال 2014 صدها هزار خودروي هيدروژني توليد کنند. آن هم اتفاق نيفتاد.
اما موج چهارم به احتمال زياد متفاوت خواهد بود. حداقل باور تنگلر اين است. در حالي که اکثر خودروسازان دنيا خود را مکلف و متعهد کرده اند که تا دو دهه آينده محصولات برقي قابل شارژ با پريز عرضه کنند، خودروسازان بزرگي مثل هوندا محصولات هيدروژني –مجهز به پيل سوختي که مي تواند از هيدروژن به عنوان سوخت استفاده کند- را در برنامه هاي خود گنجانده اند و قرار است که از سال 2040 به بعد ديگر خودروي بنزيني در آمريکا توليد نکنند. دايملر –کمپاني مادر بنز- در بخش کاميون سازي خود با شرکت ولوو شراکت ايجاد کرده و قرار است در اروپا خودروهاي تجاري سنگين هيدروژني بسازند.
اين که چرا حالا تنگلر به آينده خودروهاي هيدروژني خوشبين شده است اين است که ايالات کاليفرنيا در آمريکا در حال ايجاد زيرساخت هاي لازم براي گسترش اين نوع محصولات است. چون تقاضا براي خودروهاي هيدروژني با رشدي خيلي آرام در حال افزايش است و فعلاً توليد هيدروژن هم با روش هاي کثيف يا خاکستري و به کمک سوزاندن سوخت هاي فسيلي انجام مي شود. زماني که توليد هيدروژن به روش پاک و بدون استفاده از ذغال سنگ يا سوخت هاي فسيلي ممکن شود، به احتمال زياد راه براي خودروهاي هيدروژني هم هموار مي شود.
تا سال 2050، توليد هيدروژن پاک 85 درصد ارزان تر از حالا خواهد بود. اين در حالي است که هيچ تحليل گري پيش بيني نمي کند که قيمت بنزين 85 درصد کاهش يابد و هرگز چنين اتفاقي نخواهد افتاد. با توجه به روش هاي جديد توليد هيدروژن امکان توليد هر کيلوگرم هيدروژن با 1 دلار تا سال 2050 فراهم مي شود که در مقايسه در سال 2019، توليد هر کيلوگرم هيدروژن 16.51 دلار هزينه داشته است. براي روشن تر شدن موضوع اين را در نظر بگيريد که خودروي هيدروژني ميراي Mirai تويوتا به ازاي سوزاندن هر کيلوگرم هيدروژن مي تواند 73 مايل (حدود 120 کيلومتر) طي کند [بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط سازمان حافظت محيط زيست آمريکا].
نکته مهم ديگر اين است که موج چهارم تب و تاب سوخت هاي هيدروژني هيچ ارتباطي با خودروها ندارد. در حقيقت تنگلر مي گويد: «به احتمال زياد هيدروژن بهترين سوخت براي خودروها نيست.» مخصوصاً که با الکتريسته مقايسه شود.
تنگلر و تحليل گراني نظير او بيشتر به خاطر «آينده صنعتي هيدروژن» هيجان زده هستند چون هيدروژن براي توليد فولاد، پلاستيک، سيمان و مواردي نظير آن بسيار حائز اهميت است. در آينده، قواي محرکه هواپيما، کشتي، قطار و نظاير آن به کمک فتوولتائيک خورشيدي solar PV ممکن خواهد شد که نور خورشيد را به نيروي الکتريکي و هيدروژن تبديل خواهد کرد. به بيان ديگر، هيدروژن، محصول جانبي توليد برق از خورشيد خواهد بود که در صنايع مختلف از جمله فولاد، پتروشيمي کاربرد دارد.
در حال حاضر بيشترين الکترولايزرها electrolyzers در چين توليد مي شوند و به کمک آنها هيدروژن توليد مي شود. به بيان ديگر چين در حال حاضر بزرگترين توليد کننده تجهيزات انرژي خورشيدي است و در آينده نه چندان دور توليد تجهيزات توليد انرژي با نور خورشيد رشد تصاعدي خواهد داشت.
تنگلر مي گويد: «کاهش شديد هزينه هاي توليد هيدروژن به روش هاي خورشيدي و تجديدپذير، نقشه راه توليد و مصرف انرژي در جهان را به طور کامل دگرگون خواهد کرد. در آينده حداقل 33 درصد از انرژي دنيا، از نوع پاک خواهد بود که حتي يک سنت هم گران تر از سوخت هاي فسيلي نيست. اما گسترش اين فناوري نيازمند تداوم حمايت حکومت ها است. ما اکنون به سرازيري شيب نمودار نزديک شده ايم و با گذار از اين دوره وارد دوره انرژي هاي پاک تر خواهيم شد.»
اين بار تب و تاب يا موج گسترش محصولات هيدروژني اصلاً مربوط به خود هيدروژن نيست، اين بار پتانسيل هاي انرژي خورشيدي است که تأمين هيدروژن را بهبود مي بخشد. در حال حاضر 90 درصد توليد هيدورژن کثيف يا خاکستري است اما به زودي توليد هيدروژن از خورشيد رونق پيدا مي کند.
در آمريکا 30 هزار دستگاه ليتفراک وجود دارد که با سوخت هيدروژن کار مي کنند. در کاليفرنيا تا سال چند سال آينده 500 جايگاه سوخت هيدروژن ايجاد خواهد شد.