نگهداری از موهای بلند از کودکی تا سالمندی

هفته نامه سلامت/ موهاي بلندي دارم و اين بلند نگه داشتن موها باعث شده به روش آزمون و خطا عادت هايي را براي سالم نگه داشتن موهايم داشته باشم. تا حد زيادي هم موفق بوده ام اما وقتي ديگران درباره روش نگهداري موهاي بلند مي پرسند، مي بينم پاسخ آنها را نمي دانم. از آنجا که بيشتر خانم هاي جوان و ميانسال موهاي بلندي دارند، سوال هاي زيادي در اين زمينه از «سلامت» پرسيده اند. به همين دليل پرونده اي را به اين موضوع اختصاص داديم و درباره نگهداري از موهاي بلند از کارشناسان راهنماي خواستيم. در ابتدا دکتر بهروز باريک بين متخصص پوست پاسخگوي سوالات ما شدند. بهترين شامپو براي موي بلند سلامت: براي سلامت موهاي بلند بهتر است برس از چه جنسي باشد؟ در بازار انواع برس ها با دندانه هاي فلزي، چوبي و پلاستيکي وجود دارد و به ترتيب استفاده از برس هاي چوبي، فلزي و سپس پلاستيکي بهتر است. برس هاي پلاستيکي روي تارهاي مو الکتريسيته ساکن ايجاد و مرتب شدن موها را دشوار مي کنند و به ساقه مو آسيب مي زنند. بهترين انتخاب، برس چوبي است. سلامت: درست است موي بلند زودتر موخوره مي گيرد؟ موخوره در اثر خشکي بيش از حد ساقه مو ايجاد مي شود که اين خشکي مي تواند ناشي از مواد رنگ و دکلره مو، استفاده از سشوار يا اتوي داغ (که باعث تبخير ناگهاني آب ساقه مو مي شود) يا مصرف برخي داروها باشد. به هر حال موي بلند بيشتر در معرض اين آسيب هاست. مهم ترين درمان موخوره هم استفاده از شامپوي ملايم، محصولات چرب کننده مو و کوتاه کردن بخش شاخه شاخه شده ساقه آن است. سلامت: موبلندها بايد چه شامپويي بخرند؟ شامپوي ملايمي که چربي مو را زياد از بين نبرد. البته اين نوع شامپوها در برخي افراد که مو و پوستي خيلي چربي دارند، اصلا کثيفي مو را از بين نمي برد. براي اين افراد اخيرا محصولاتي با نام شامپوهاي دوکاره يا 2×1 عرضه شده که مواد موثر قوي تري دارند اما در عين حال عوامل چرب و نرم کننده را هم همزمان دارند و مشکلات ذکرشده را براي فرد ايجاد نمي کنند. سلامت: مي گويند شامپوي ايراني به سر ما بيشتر مي سازد راست مي گويند؟ رقابت تجاري در بازار شامپو خيلي تنگاتنگ و شديد است و توليدکنندگان پيام هاي مشتري پسند زيادي پخش مي کنند. مثلا اينکه محصولشان بسياري از مواد موثر در رشد مو مثل گزنه، کافئين يا ماينوکسيديل دارد در حالي که اين مواد از راه پوست سر جذب آنچناني و موثري ندارند. بنابراين شامپو حتما نبايد گران و مارک معروفي باشد؛ فقط بايد چربي را بزدايد و مناسب پوست و موي سر باشد، مي خواهد ايراني باشد يا خارجي. سلامت: موهاي بلند را چطور بشوييم؟ شامپو را کف سر بزنيد و همان مقدار با کف را به ساقه مو منتقل کنيد. لازم نيست ساقه مو را چنگ بزنيد که چربي اش بيش از حد گرفته شود سپس آبکشي کنيد و نرم کننده و سرم بعد از حمام بزنيد. سلامت: ماسک موهاي موجود در بازار براي موهاي بلند آسيب ديده از 10 تا 200 هزار تومان قيمت دارند. براي انتخاب اين محصولات چه نکته هايي را در نظر بگيريم؟ براي انتخاب اين محصولات نبايد گول قيمت آن را بخوريد. تمام محصولات مراقبت از موهاي خشک و آسيب ديده حاوي مواد نرم کننده اي هستند که پوششي را روي مو ايجاد مي کنند و سيليکون، گليسيرين، دايمتيکون يا روغن آرگان دارند. براي مراقبت از موي بلند فقط بايد آبرساني شود و آن را چرب نگه داريد. حتي استفاده از سس مايونز يا انواع روغن هاي طبيعي گياهي مثل کنجد، زيتون، کرچک، بادام و... هم موثر است. اين چربي باعث ماندگاري طوبت بر ساقه مو مي شود و موسالم مي ماند. نيازي هم به هزينه آنچناني نيست. سلامت: مواد کراتينه و ويتامينه اين محصولات واقعا موثرند؟ اگر اين محصولات حاوي ويتامين هم باشند، ويتامين ها از ناحيه سر جذب نمي شوند و به درد ساقه مو هم نمي خورند. اين بوهاي خوش و عکس هاي جذاب ميوه و ديگر مواد خوراکي در محصول، فقط جنبه تبليغاتي دارد. البته در کادر تخصصي پوست، در روش مروتراپي ويتامين هاي B را با فاکتور رشد به پوست سر تزريق مي کنيم و نتيجه هم مي گيريم اما شامپو مگر چقدر روي سر مي ماند که پوس سر بتواند اين ويتامن ها را جذب کند آن هم بدون هيچ ماده فعال کننده اي! اما اگر روش کراتينه کردن براي موهاي خيلي زمخت و خشک درست استفاده شود، ممنوعيتي ندارد. البته مواد شيميايي متصاعد شونده از اين اروش ضررهاي خاص خود را دارند که بايد در نظر گرفته شود اما محلول هاي کراتينه دو فاز، فرمالدييدهاي مورد استفاده در روش کراتينه را ندارند بلکه فقط مواد نرم کننده اي هستند که موها را لخت مي کنند و فقط اثرشان شبيه مواد کراتينه است. سلامت: ماسک هاي داخل حمام و خارج حمام چطور؟ مفيدند؟ همه اين محصولات فقط يک لايه چربي روي مو ايجاد و آنها را از آسيب محيطي حفظ مي کنند. ماسک هاي مخصوص داخل حمام چرب و سنگين ترند و بايد در مدت کوتاهي آب کشي شوند تا بخشي از آن روي مو بماند و همه آن از بين نرود اما خارج حمامي ها سبک ترند و روي موي خشک هم استفاده مي شوند. سلامت: خانمي که موي بلند دارد چه کند که موهايش گره نخورد؟ شب ها قبل از خواب مو را با بافت يا بستن ساده و بدون کشيدگي ريشه ببنديد. موها را در حالت گره خورده به زور برس و شانه بزنيد؛ اول با مواد نرم کننده و روغن ماساژ دهيد که گره باز شود در غير اين صورت مو يا از وسط قطع يا از ريشه کنده مي شود، در استخر هم براي جلوگيري از پوسيدگي ناشي از کار،کلاه غيرقابل نفوذ آب به سر بگذاريد. در حمام هم بايد با شانه دندانه درشت، آرام از پايين موها را آرام آرام مرتب کرد و ذره ذره بالا آمد نه اينکه از رشه با کشش موها را به زور شانه کرد چون به آن آسيب مي رسد. وقتي به جان موي گره خورده مي افتيد، مويي که در فاز استراحت يا تلوژن است و تا 3 ماه روي سر مي ماند به راحتي از ريشه بيرون مي آوريد. سلامت: آيا کوتاه کردن مکرر موي بلند رشد آن را سريع تر مي کند؟ هيچ ربطي ندارد. اين باور که بلند کردن مو در سالمندان يا کودکان باعث ريزش مي شود، اصلا درست نيست. فقط با کوتاه کردن هر 2 يا 3 ماه نوک موها ظاهر آنها مرتب تر به نظر مي رسد.  نکته درباره نگهداري از موي بلند در دوران کودکي 1- موي کودکان معمولا هر ماه 7 تا 13 ميلي متر رشد مي کند؛ يعني اگر مي خواهيد موهاي فرزندتان بلند شود؛ مي توانيد سالانه روي 12 تا 15 سانتي متر شد مو حساب کنيد. 2- نمي توان رشد مو را سريع تر کرد اما مي توان با رعايت نکته هاي ساده، موهاي بلند را سالم نگه داشت و تقويت کرد؛ موهاي کودکان را با شامپويي مناسب و ملايم بشوييد. اگر موي دختر شما چرب نيست، هفته اي يکي- دو بار شامپوزدن آن کافي است. به اين ترتيب از خشکي بيش از حد مو جلوگير مي شود. به هر حال شامپو مو را خشک مي کند و اگر موي دختربچه بلند است، براي سالم نگه داشتن ساقه ها، بايد از نرم کننده اي با مواد موثر استفاده شود مثلا روغن جوجوبا، الکل هاي چرب، گليسيرين و روغن گندم هيدروليزه شده 3- موهاي بلند فرزندتان را وسواس گونه شانه نزنيد. بهتر است در حمام ساقه هاي مو را در حالي که آغشته به نرم کننده است، آرام شانه کنيد تا به ريشه مو فشار نيايد. خارج از حمام مي توانيد از سرم ها و محلول هاي موجود در بازار که مو را نرم مي کنند، استفاده کنيد، سپس آرام موهاي او را شانه بزنيد. مي توانيد کمي نرم کننده را در آب مخلوط کنيد و در قوطي آبپاش مو بريزيد و قبل از شانه کردن به موهاي فرزندتان بزنيد. 4- ميزان رشد و حالت مو ژنتيکي است و ارتباطي با تراشيدن سر بچه يا کوتاه کردن نوک موها ندارد. با اين کارها انتظار نداشته باشيد موي کودک تغيير حالت پيدا کند يا پرپشت شود. حتي ماسک هاي ميوه اي يا ترکيب هاي گياهي عجيب غريب نمي توانند اين کار را انجام دهند. 5- تنها کاري که مي توانيد براي تقويت موهاي فرزندتان انجام دهيد، اين است که از همان شروغ تغذيه تکميلي بعداز 6 ماه اول رژيم غذايي فرزندتان حاوي پروتئين و ميوه و سبزي کافي باشد تا مواد مغذي مورد نياز براي رويش مو به بدن برسد. 6- براي مرتب کردن موهاي سر بچه بهتر است از برس يا شانه چوبي استفاده کنيد زيرا شانه و برس هاي پلاستيکي با ايجاد الکتريسيته ساکن موها را در هم مي تنند. بهترين برس ها، برس هايي با موي طبيعي هستند که چربي را از کف سر به ساقه موها انتقال مي دهند. 7- موهاي فرزندتان را با کليپس و کش محکم نبنديد زيرا به ريشه آن آسيب مي رسد. موها را به هر روشي مي بنديد، نبايد به ريشه فشار بيش از حد بيايد. کش مو بايد با پوشش نخي يا پارچه اي پوشيده باشد. کش پلاستيکي موها را از ساقه قطع مي کند و مناسب نيست. 8- براي مدل دادن به موي کودک بهتر است از اتو و سشوار داغ استفاده نکنيد. بعد از حمام هم موها را ابتدا با حوله خوب آب گيري و بعد با باد ملايم سشوار با حوصله خشک کنيد. باد مستقيم، نزديک و داغ سشوار يا با کمک برس هاي سشوار که حالت چرخشي دارند و حرارت مي دهند، باعث تبخير رطوبت مو و خشکي آن مي شود. 6 نکته درباره نگهداري از موي بلند در دوران سالمندي 1- خانم هاي مسن که دوست دارند مويشان بلند باشد، بايد توجه کنند که با افزايش سن، پوست و مو قدرت نگهداري و حفظ رطوبت را از دست مي دهند و زودتر خشک مي شوند. براي پيشگيري از شکنندگي ناشي از خشکي مو در اين سن مي توان از شامپوهاي ملايم نرم کننده و ماسک هاي مناسب استفاده کرد. البته در بازار شامپو و موس هاي حجم دهنده هم وجود دارد که با باردار کردن موها به تارهاي مجاور بار همنام مي دهند در نتيجه تارها يکديگر را دفع مي کنند. يعني مثل حالتي که مو را پوش مي دهيم و پرحجم به نظر مي رسد. 2- خانم هاي مسني هم که به هر دليلي مويشان چرب است، بايد بيشتر مويشان را بشويند تا چربي مو باعث به هم چسبيدن موهاي سر و کم پشت به نظر رسيدن آنها نشود. 3- خانم هاي مسن توجه کنند که برخي داروها مثل پروپرانولول، برخي داروهاي ضدانعقاد مثل هپارين، برخي داروهاي اعصاب و ضدتشنج در دراز مدت مي توانند باعث ريزش مو شوند. 4- نازک شدن مو و کم پشت شدن آنها در سن بالاناشي از سوء تغذيه نيست و محصولات تجاري با عنوان هاي ويتامين مخصوص مو عملا در تحقيقات علمي هيچ اثري در بهبود ريزش و کم پشت شدن موي سالمندان ندارند و فقط جنبه تجاري دارند. 5- قبل از اينکه تصميم بگيريد موهايتان را بلند نگه داريد، اين نکته هاي علمي را بدانيد، شايد تصميمتان عضو شود و مدل موي کوتاهي انتخاب کنيد. به طور کلي با افزايش سن، موها به طور منتشر در تمام سر ريزش پيدا مي کنند و کم پشت مي شوند اما کم پشت شدن موهاي خانم هاي مسن ممکن است ناشي از ريزش مو به هر علتي باشد، وقتي مو بلندتر باشد، موقع ريش نمود بيشتري دارد و شايد از نظر رواني اذييتان کند. ديدن 50 تار موي کوتاه روي شانه با همان اندازه موي بلند ظاهر يکسان ندارد و در مورد دوم فرد حس مي کند ريزش مويش بيشتر است. اين نوع ريزش از بعد بلوغ مي تواند در هر سني شروع شود حتي 60-50 سالگي. چنين ريزش مويي با تغييرات هورموني مرتبط است و به خصوصيات ژنتيکي خانم بستگي دارد اما خانم هايي که اين صفت ژنتيکي را ندارند، موهايشان نسبتا پرحجم است. 6- برخي خانم هاي يائسه به دليل کاهش ميزان هورمون هاي زنانه در اين دوره و غالب شدن هورمون هاي مردانه دچار ريزش مو و کاهش حجم مو مي شوند. نشانه ريزش موي هورموني در سن بالا چرب شدن سر، موها زائد ضخيم و ريزش موي جلوي سر است. اگر دچار اين مشکل شديد، 1 سال داروهاي هورموني و ماينوکسيديل مصرف کنيد سپس کم کم داروي هورموني قطع مي شود اما داروي ماينوکسيديل هميشه تا پايان عمر بايد مصرف شود. 6 نکته درباره نگهداري از موي بلند در دوران بارداري و شيردهي 1- نياز به خريد مصحولات آنچناني مراقبت از مو نداريد. بعضي از مدم تصور مي کنند در دوران بارداري مو خشک مي شود و بايد براي مراقبت از آن محصولات گران قيمتي بخرند در حالي که لازم نيست شامپو، نرم کننده يا ماسک مو را در اين دوران عوض کنيد فقط برخي خانم ها که چار مشکل شوره سر هستند، بايد درباره شامپوي تجويزي خود با متخصص زنان و متخصص پوست مشورت کنند. به دنبال بارداري، سطح هورمون استروژن در بدن افزايش مي يابد و موها را در فاز رشد قرار مي دهد، حتي موهايي که قرار بوده در فاز استراحت قرار بگيرند و بعد بريزند بنابراين ريزش مو متوقف مي شود. 2- به دلايلي که گفته شد، موهاي خانم باردار پرحجم تر به نظر مي رسد. درضمن نتايج برخي تحقيقات نشان داده که در دوران بارداري ضخامت تار مو هم بيشتر مي شود. البته اين تغييرات موقتي است. اگر دوست داريد مويتان را نزديک به زايمان کوتاه کنيد يا بلند نگه داريد، تصميم با شماست که علاوه بر رسيدگي به نوزاد بخواهيد به موي بلندتان هم برسيد يا نه. 3- بعد از زايمان با کاهش سطح استروژن، موهايي که در دوران بارداري در فاز رشد بوده اند، وارد فاز استراحت مي شوند و طي 5-4 ماه بعد از زايمان دوره استراحت مو، وارد مرحله ريزش مي شوند. بنابراين مادر شيرده متوجه مي شود هنگام استحمام يا روي ملحفه اش موي قابل توجهي ريخته است. فقط به همين دليل است که شايد بزرگ ترها توصيه مي کنند با انتخاب مدل موي کوتاه ماه هاي آغازين مادرشدن را راحت تر سپري کنيد تا از اثر رواني ريزش موي بلند خود در امان بمانيد. 4- مرحله ريزش بين 6 ماه تا 1 سال ادامه دارد و خود به خود تمام مي شود و به هيچ وجه به سوءتغذيه ارتباطي ندارد. البته خانم شيرده بايد مراقب تغذيه خود باشد و تمام گروه هاي غذايي را به ميزان کافي در برنامه غذايي اش بگنجاند. 5- اگر دوست داريد موي بلند خود را حفظ کنيد، درباره مقابله با ريزش موي سر و کم حجم شدن موي خانم شيرده راه هايي وجود دارد. مثلا استفاده از شامپو يا موس حجم دهنده، رنگ کردن ريشه هاي مو، فرکردن يا حالت دادن به موي صاف، استفاده از شال، هدبند يا دستمال سر، تغييردادن حالت فرق وسط به فرق کج و کوتاه کردن جلوي مو يا چتري زدن. 6- حتما سعي کنيد با بستن موي بلند خود يا بافت ساده و شل موها از باز ماندن آن، گره خوردن و آسيب هاي محيطي بيشتر بکاهيد.