لرستان در آستانه بحران آبی؛ کشاورزی ‌در وضعیت قرمز!

لرستان، سرزمین رودهای خروشان و چشمه‌های همیشه‌جاری، این روزها با چهره‌ای دیگر از خود روبه‌رو شده است. رودهایی که زمانی نماد زندگی بودند، حالا به خطی باریک و کم‌جان در دل دشت‌ها تبدیل شده؛ نشانه‌ای آشکار از عطش زمین و فشار روزافزون خشکسالی بر پیکره این استان کوهستانی.

در دل این چشم‌انداز خشک، صدای هشدارها بلندتر از همیشه به گوش می‌رسد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان از واقعیتی سخن می‌گوید که در پس اعداد و آمار، معنایی روشن دارد: منابع آبی لرستان زیر بار مصرف بی‌رویه در حال فرسودگی‌اند و اگر مدیریت مصرف جدی گرفته نشود، آینده کشاورزی این دیار در هاله‌ای از ابهام فرو خواهد رفت.

داریوش حسن‌نژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان، با ارائه آمار تفصیلی از منابع آبی استان اعلام کرد که لرستان دارای بیش از 130 رودخانه دائمی و فصلی و چهار رودخانه اصلی است که مجموع طول آن‌ها به 9000 کیلومتر می‌رسد. او گفت متوسط تولید آب‌های سطحی استان در درازمدت 7974 میلیون مترمکعب است که شامل دو حوضه آبریز کرخه و کارون بزرگ می‌شود.

بر پایه آماربرداری سراسری دور سوم، در مجموع 724.4 میلیون مترمکعب از منابع آب زیرزمینی استان شامل چاه‌ها و قنوات در بخش‌های شرب، صنعت و کشاورزی مصرف می‌شود. در این میان، مصارف آب کشاورزی با حدود 619 میلیون مترمکعب، بیشترین سهم برداشت را به خود اختصاص داده است.

از سوی دیگر، بنا بر همین گزارش، از 442 میلیون مترمکعب آب استحصالی از منابع آب سطحی، 383 میلیون مترمکعب در بخش کشاورزی استفاده می‌شود؛ آماری که نشان می‌دهد مصرف در این حوزه از مرزهای ایمنی عبور کرده و نیازمند کنترل فوری است.

حسن‌نژاد تصریح کرد که میزان تخصیص آب برای محصولات کشاورزی بر اساس پتانسیل تجدیدپذیر سطحی هر حوضه توسط وزارت نیرو تعیین و به سازمان جهاد کشاورزی ابلاغ می‌شود تا این سازمان الگوی کشت را بر پایه میزان تخصیص آب اعلامی، پیش از شروع کشت جدید، به کشاورزان معرفی کند.

او با تأکید بر لزوم همکاری تمام دستگاه‌های اجرایی، کشاورزان و بهره‌برداران گفت کاهش نزولات جوی، خشکسالی‌های اخیر و افت ذخایر آبی شرایطی را رقم زده که تنها با هم‌افزایی و مدیریت دقیق مصارف می‌توان از پیامدهای جدی کم‌آبی و بحران زیست‌محیطی جلوگیری کرد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در ادامه افزود با توجه به تخلیه کامل سد ایوشان جهت تأمین آب کشت‌های سال جاری و حفظ حقابه زیست‌محیطی رودخانه‌ها، و نیز پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر وضعیت نامناسب بارندگی در پاییز امسال، در سال 1405 امکان تأمین آب کشت‌های بهاره وجود نخواهد داشت.

او از کشاورزان خواست تا نسبت به کشت پاییزه اقدام کرده و از آیش گذاشتن اراضی برای کشت بهاره خودداری کنند. لرستان، که روزی آب را در رگ‌هایش جاری می‌دید، امروز در بزنگاهی حیاتی ایستاده است؛ یا مدیریت عاقلانه منابع، یا پذیرش واقعیتی تلخ که نامش کم‌آبی است.