کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری با سامانه هوشمند مبتنی بر داده‌های ماهواره‌ای

دکتر مهدی قیصری، رئیس هیات مدیره یکی از شرکت‌های دانش‌بنیانبا ییان اینکه این شرکت از پیشروان موضوع آبیاری هوشمند بوده است، گفت: ما طرح این موضوع را در سال ۱۳۹۷ مطرح کردیم و اولین قرارداد هوشمند سازی آبیاری کشاورزی را در سال ۹۸ با معاونت علمی منعقد کردیم و با این همکاری اولین گام برای هوشمند سازی آب کشاورزی برداشته داشت.

وی افزود: ما امروز در کشوری زندگی می کنیم که سیاست‌های بالا دستی به ما می‌گوید که باید در حوزه محصولات کشاورزی استراتژیک به امنیت غذایی برسیم و از سوی دیگر اسناد بالادستی حوزه کشاورزی تاکید دارد که در ۱۰ سال آینده ۳۵ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی کاهش یابد.

قیصری اضافه کرد: از سوی دیگر بر اساس برآوردها در سال ۱۴۳۰ نیاز غذایی کشور ۸۵ میلیون تن است در حالی که آب مصرفی کاهش خواهد یافت و تنها راهکار موجود برای این امر، افزایش بهره‌وری است.

رئیس هیات مدیره این شرکت دانش‌بنیان خاطر نشان کرد: اعتقاد ما این است که بحث مدیریت در مزارع جاهای خالی و اقدامات انجام نشده‌ای وجود دارد که همگی آنها مربوط به مدیریت منابع آب است. برای مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی نیازمند رویکرد فکری و ذهنی است که خوشبختانه با مذاکراتی که با معاونت علمی داشتیم این رویکرد مورد توجه قرار گرفت.

قیصری با بیان اینکه طرح مدیریت آبیاری کشاورزی با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان و حمایت معاونت علمی ریاست جمهوری اجرایی شد، خاطر نشان کرد: در این همکاری پروژه‌ای تعریف شد که بر اساس آن باید رویکرد سازه محور کاهش یابد و نگاه مدیریت محور جایگزین آن شود.

وی اضافه کرد: وقتی ما درباره وب اپلیکیشن، استفاده از فناوری اطلاعات، استفاده از DSSها و هوش مصنوعی صحبت می‌کردیم این سؤال مطرح می‌شد که سازه‌ها در اراضی موجود در کشور ایجاد شده و زیر ساخت‌ها موجود است و اگر قرار است کشاورزان از آن استفاده کنند، با چه الگویی باید از آنها بهره‌برداری کند.

دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان با تاکید بر اینکه بهره‌برداری از این زیر ساخت‌ها از سوی کشاورزان نیازمند برنامه‌ریزی مدیریتی است، یادآور شد: در این راستا ما سامانه‌ای را پیاده‌سازی کردیم که در قالب برنامه مدیریتی، خدماتی را به کاربران ارائه می‌دهد، بدون آنکه نیاز باشد در اراضی کشاورزی قطعه‌ای نصب شود.

به گفته وی، رصد اراضی و مزارع کشاورزی از سوی این سامانه همگی از طریق DSSها، تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های ماهواره‌ای و هوش مصنوعی صورت می‌گیرد.

قیصری با اشاره به اهمیت این سامانه، تاکید کرد:  این سامانه به کشاورزان اعلام می‌کند که به چه میزان آبیاری نیاز دارند، در کدام بخش از اراضی نیاز به آبیاری است و چند ساعت باید آبیاری صورت گیرد. بهره‌گیری از این روش هوشمند برای کشاورزان دستاوردهایی چون افزایش تولید، افزایش بهره وری و کاهش مصرف آب مصرفی را در پی دارد.

وی با بیان اینکه کاربرد این سامانه موجب افزایش سود کشاورزان می‌شود، دلیل آن را عدم نیاز به زیر ساخت برای کاربردی کردن این سامانه در اراضی دانست و گفت: زمانی که سامانه‌ای نیاز به زیر ساخت نداشته باشد، هر چه تولید صورت گیرد، برای کاربر، سود به همراه دارد از این رو قیمت تمام شده محصول نیز کاهش می‌یابد. این سبب اشتیاق کشاورزان برای کاربردی کردن این سامانه خواهد شد.

رئیس هیات مدیره این شرکت دانش‌بنیان، دسترسی به داده را از مهمترین پارامترهای کاربردی شدن کامل این سامانه در بخش کشاورزی عنوان کرد و یادآاور شد: در صورتی که کشاورزان این داده‌ها را داشته باشند، ما تنها در افزایش بهره‌وری با آنها سهیم می‌شویم و بابت سایر خدمات از آنها پولی دریافت نمی‌شود.

قیصری با اشاره به بخش هوش مصنوعی این سامانه، توضیح داد: در گرفتن داده‌های آب و هوا، بانک‌های مختلفی وجود دارد، ولی مساله اصلی این است که داده‌های موجود برای آن منطقه و موقعیت دقیق است یا خیر و ما با بهره‌گیری از AI این مشکل را هموار کردیم. از سوی دیگر برای بهره‌گیری از DSSها، نیاز دارند تا درباره شرایط رشد گیاهان، اطلاعات داشته باشند و برای دسترسی به این داده‌ها نیاز به بیگ دیتا است تا در لحظه بتواند به کشاورز داده‌های لازم را ارائه دهد، از این رو هوش مصنوعی به کمک ما می‌آید تا پردازش‌ها در سیستم به طور دقیق صورت گیرد.

این دانشیار دانشگاه صنعتی اصفهان با بیان اینکه این سامانه در استان‌های اصفهان و چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی، استان فارس و مرکزی پیاده‌سازی شده است،‌ گفت: مساله اصلی در این حوزه این است که وقتی فناوری جدیدی وارد می‌شود، جامعه کشاورزی به سرعت به آن اعتماد نمی‌کنند.