کشف ۱۳ دندان باستانی در اتیوپی؛ آیا گونهای جدید از انسانهای اولیه شناسایی شده است؟

زومیت/دندانهای کشفشده با قدمت ۲٫۶ میلیون سال در اتیوپی، از همزیستی گونهای ناشناخته از سرده آسترالوپیتکوس با یکی از انسانتباران اولیه حکایت میکنند.
در دل خاکسترهای چندین میلیون ساله در اتیوپی، دندانهایی باستانی کشف شدهاند که دروازهای به دنیای انسانتباران اولیه باز میکنند و رازهای گونهای ناشناخته را پیش روی پژوهشگران میگذارند. یافتههای تازه، تصویر تکامل انسان را پیچیدهتر از آن چیزی میکند که تاکنون تصور میشد.
بهگزارش نیوساینتیست، باستانشناسان ۱۳ دندان انسانی اولیه را در محوطهی باستانی لدی گراورو در اتیوپی کشف کردهاند که در لایههایی از خاکستر آتشفشانی با قدمت ۲٫۶ تا ۲٫۸ میلیون سال قرار گرفته بودند. برخی از دندانها احتمالاً به یکی از نخستین اعضای سردهی انسان تعلق دارند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به گونهای جدید از هومینینهای اولیه تعلق داشته باشند که نشان میدهد هر دو گونه در کنار یکدیگر زندگی میکردهاند.
کای رید، دیرینهشناس از دانشگاه ایالتی آریزونا و یکی از اعضای تیم پژوهش، دربارهی کشف تازه میگوید: «دو گونهی کشفشده یا منابع را با هم به اشتراک میگذاشتند و همه چیز آرام بود، یا شاید یکی از گونهها در حاشیه قرار داشت. در این مرحله، هنوز نمیدانیم.»
شواهد پیشین نشان میدهند که در زمانی حدود ۳ میلیون سال پیش، چندین گونه از هومینینهای اولیه از سردهی آسترالوپیتکوس (Australopithecus) در منطقهی لدی گراورو زندگی میکردند، از جمله گونهی آسترالوپیتکوس آفارنسیس (Australopithecus afarensis) که فسیل مشهور لوسی به آن تعلق دارد.
از حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش، انسانهای اولیه از سردهی انسان (Homo) نیز در منطقه ظاهر میشوند که ویژگیهای آنها به انسانهای مدرن (Homo sapiens) شباهت بیشتری دارد. پژوهشگران برای بررسی تحولات بین این دو دوره، محوطهی باستانی لدی گراورو را حفاری کردند؛ جایی که رسوبات آتشفشانی مربوط به این بازهی زمانی حیاتی همچنان وجود دارد.
در سال ۲۰۱۳، تیم پژوهشی یک فسیل فک با قدمت ۲٫۸ میلیون سال را در لدی گراورو کشف کرد که به نظر میرسد متعلق به گونهای از انسانها باشد و منشأ این سرده را به عقبتر میبرد. اکنون، پژوهشگران ۱۳ دندان در سه لایهی مختلف از خاکستر پیدا کردهاند.
پژوهشگران در حال حفاری در لدی گراورو.
تحلیلهای تیم پژوهش نشان میدهد که دندانهای کشفشده از قدیمیترین و جدیدترین لایهها، با قدمت ۲٫۷۹ و ۲٫۵۹ میلیون سال، به اعضای سردهی انسان تعلق دارند، اما دندانهای لایهی میانی با قدمت ۲٫۶۳ میلیون سال، احتمالاً متعلق به یک آسترالوپیتکوس هستند. تمامی محوطههای باستانی حفاریشده در فاصلهای کمتر از یک کیلومتر از یکدیگر قرار دارند.
رید اشاره میکند که پژوهشگران انتظار داشتند دندانهای بیشتری از سردهی انسان پیدا کنند، اما ناگهان به دندانهای شگفتانگیز آسترالوپیتکوس دست یافتند. این کشف نشان میدهد که دستکم دو شاخهی انسانسان اولیه، شامل انسانها و نزدیکترین خویشاوندانشان، حدود ۲٫۶ میلیون سال پیش در همان منطقه با هم زندگی میکردهاند.
دندانهای آسترالوپیتکوس کشفشده، تفاوتهای چشمگیری با دندانهای گونهی آسترالوپیتکوس آفارنسیس (لوسی) و سایر اعضای این گونه دارند؛ به طوری که پژوهشگران احتمال میدهند مربوط به گونهای جدید و ناشناخته باشند. اگر این فرض صحیح باشد، حاکی از آن است که حیات انسانها در درخت تکامل، پرشاخوبرگتر و پیچیدهتر از آن چیزی است که تاکنون تصور میشد.
برای نخستین بار: دانشمندان جنسیت یک خویشاوند ۳٫۵ میلیونساله انسان را فاش کردند
بااینحال، دانشمندان میگویند فعلاً شواهدی از تعامل رفتاری مستقیم بین سردهی آسترالوپیتکوس و سردهی انسان وجود ندارد، هرچند این دو گاهی در زمان و مکان همپوشانی داشتهاند. جان هاوکس از دانشگاه ویسکانسین مدیسون، کشف تازه را شگفتانگیز توصیف میکند، اما هشدار میدهد که نتیجهگیری قطعی تنها بر اساس چند دندان دشوار است. او میگوید وقتی شواهدی از بازهی زمانی ۲۰۰ هزار ساله کشف میکنید، مانند این دندانها، نمیتوان مطمئن بود که دو گونه همزمان زندگی میکردهاند. این مدت زمان بسیار طولانی است.
شناسایی دندانهای کشفشده به عنوان گونهای جداگانه نیز همچنان مورد بحث است. هاوکس توضیح میدهد بسیاری از فسیلها ویژگیهایی ترکیبی دارند که گاهی در گونههای مختلف دیده میشوند. همیشه میتوان نمونهی کوچکی در دست داشت و آن را با بیشترین میزان شباهت، به انسان و آسترالوپیتکوس نسبت داد. او میافزاید:
پرسش اصلی این است که از نظر آماری چه میتوان گفت و در این مورد، اندازهگیریهای آماری تفاوت زیادی بین دندانهای کشفشده نشان نمیدهند. دندانها در محدودهی همپوشانی گونههای اولیهی آسترالوپیتکوس و انسان قرار دارند.
یافتههای پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده است.