۹۰ موسسه ایرانی در سیاهۀ مؤسسه‌های تأثیرگذار جهان

ايسنا

بروزرسانی 1404/07/22 - 20:00

۹۰ موسسه ایرانی در سیاهۀ مؤسسه‌های تأثیرگذار جهان

ایسنا/ «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» در ویرایش ۲۰۲۶ خود که در سال ۲۰۲۵ میلادی منتشر شده، نام ۹۰ مؤسسۀ ایرانی را در سیاهۀ مؤسسه‌های برتر جهان منتشر کرده است.
به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، بر پایۀ این گزارش، دانشگاه‌های صنعتی امیرکبیر، علوم پزشکی کرمانشاه، و صنعتی شریف در جایگاه نخست ملی و ۳۰۱ تا ۳۵۰ جهان جای گرفته‌اند. جایگاه ۱۱ مؤسسۀ ایرانی نیز با عنوان «reporter» گزارش شده است. مؤسسه‌هایی که رتبة جهانی آنها «reporter» است، آنهایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسة آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینة لازم برای به دست آوردن رتبة جهانی را نداشته‌اند.
در ویرایش ۲۰۲۶ نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز»، روی هم، نام بیش از دو هزار مؤسسه از ۱۱۵ کشور جهان در فهرست پایانی آمده است. در ویرایش پیشین این نظام رتبه‌بندی ۸۱ مؤسسه از ایران در میان مؤسسه‌های برتر جهان (بیش از ۲۰۰۰ مؤسسه) جای گرفته بودند. در نمودار یک، روند سالانۀ شمار مؤسسه‌های ایرانی دارای جایگاه در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است.

نمودار ۱. روند سالانۀ شمار مؤسسه‌های ایرانی در نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز

رتبه‌بندی جهانی آموزش عالی «تایمز»، مؤسسه‌های پیشرو جهان را در پنج زمینۀ آموزش، چشم‌انداز جهانی، فضای پژوهشی، کیفیت پژوهش، و صنعت؛ بر پایۀ ۱۷ سنجۀ کمی ارزیابی می‌کند. این روش‌شناسی جدید که در سال ۲۰۲۳ بروز شد، تضمین می‌کند که رتبه‌بندی همچنان بازتاب‌دهنده خروجی‌های طیف متنوعی از دانشگاه‌های پژوهش‌محور در سراسر جهان باشد. جمع‌آوری داده‌ها برای این رتبه‌بندی شامل داده‌های سازمانی است که توسط خود دانشگاه‌ها از طریق پورتال این نظام رتبه‌بندی برای سال منتهی به ۲۰۲۳ ارسال می‌شود. همچنین داده‌های کتابسنجی از شرکت «الزویر» دریافت می‌شود، که شامل بیش از ۱۷۴ میلیون استناد به نزدیک به ۱۹ میلیون مقالة نشریه، مقالة همایش، و کتاب است که بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ منتشر شده‌اند.
علاوه بر این، پیمایش آوازه دانشگاهی به نمونه‌ای از دانشگاهیان فرستاده می‌شود تا بهترین دانشگاه‌ها را برای آموزش و/ یا پژوهش در حوزه خود معرفی کنند. جدیدترین پیمایش «تایمز» بین نوامبر ۲۰۲۴ و ژانویه ۲۰۲۵ انجام شد و نتایج آن با پیمایش سال ۲۰۲۴ ترکیب شده و بیش از ۱۰۸ هزار پاسخ را در بر می‌گیرد. برای ورود به رتبه‌بندی فراگیر «تایمز»، دانشگاه‌ها باید در پنج سال گذشته بیش از ۱۰۰۰ مقاله مرتبط منتشر کرده (و در هر سال بیش از ۱۰۰ مقاله) و در دوره‌های کارشناسی داشته باشند. پس از آماده‌سازی نهایی داده‌ها و شاخص‌ها، امتیاز دانشگاه‌ها با وزن‌دهی شاخص‌ها محاسبه شده و رتبه‌بندی‌های نهایی تعیین می‌شوند. امتیاز دقیق کلی برای ۲۰۰ دانشگاه برتر و امتیاز بازه‌ای برای همه دانشگاه‌های رتبه‌بندی شده نمایش داده می‌شود. در نمودار دو شاخص‌ها و سنجه‌های ارزیابی این نظام رتبه‌بندی به همراه وزن آنها آمده است.

نمودار ۲. شاخص‌ها و سنجه‌های ارزیابی نظام رتبه‌بندی جهانی دانشگاه‌های «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز»

آنگونه که گفته شد، در ویرایش ۲۰۲۶ میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسۀ آموزش عالی تایمز» نام ۹۰ مؤسسۀ ایرانی در سیاهۀ مؤسسه‌های برتر جهان آمده است. در جدول یک، رتبه‌های ملی و جهانی مؤسسه‌های ایرانی و در جدول دو، امتیاز آنها در سنجه‌های گوناگون آمده‌اند.
مؤسسه‌هایی که رتبه جهانی آنها «reporter» است، آنهایی هستند که داده‌های خود را به «مؤسسه آموزش عالی تایمز» داده‌اند، ولی کمینه لازم برای به دست آوردن رتبه جهانی را نداشته‌اند.

بر پایۀ ویرایش ۲۰۲۶ میلادی نظام رتبه‌بندی «مؤسسة آموزش عالی تایمز»، «University of Oxford» پیشگام در جهان است و «Massachusetts Institute of Technology»، «Princeton University»، «University of Cambridge»، «Harvard University»، «Stanford University»، «California Institute of Technology»، «Imperial College London»، «University of California, Berkeley»، و «Yale University» در جایگاه دوم تا دهم هستند.
از دیدگاه فراوانی مؤسسه‌های کشورهای گوناگون در این نظام رتبه‌بندی، ایران در جایگاه هفتم جهان جای گرفته است. در سال گذشته نیز ایران در جایگاه هفتم جهان بود. در جدول سه، فراوانی مؤسسه‌های بیست کشور برتر جهان با بیشترین شمار مؤسسه در این نظام رتبه‌بندی گزارش شده است. در این جدول، شمار مؤسسه‌های این بیست کشور نیز در میان ۵۰۰ و ۱۰۰۰ مؤسسة برتر نیز گزارش شده است. در ویرایش ۲۰۲۶ میلادی پنج مؤسسة ایرانی در میان ۵۰۰ مؤسسة برتر و ۴۲ مؤسسة ایرانی در میان ۱۰۰۰ مؤسسة برتر تایمز قرار گرفته‌اند. در سال گذشته نیز ایران پنج مؤسسه در میان ۵۰۰ مؤسسة برتر و ۴۱ مؤسسه در میان ۱۰۰۰ مؤسسة برتر داشت.