سفر به ماه؛ آغاز یک شَک

مجله ايلياد/ پروژه‌ي بزرگ آپولو، نه فقط به ماموريت‌هاي پيچيده‌ي موفقيت‌آميز آن، بلکه به پيشينه‌اي عظيم وابسته است. برنامه‌ريزي‌هاي علمي، آماده‌سازي جامعه، تامين هزينه‌ها، کارهاي تحقيقاتي، انجام آزمايش‌هاي زميني و انجام پروژه‌هاي آزمايشي بخش‌هاي مهم از اين تاريخچه هستند. پروژه‌هاي «جمناي» در دهه‌ي ۶۰ ميلادي، پيش‌زمينه‌اي براي ارتقاء دانش فضايي و روش‌هاي انجام ماموريت‌هاي فضايي بود. همچنين برنامه‌ي فضايي «مرکوري»، پروژه‌اي بود که طي آن ناسا موفق شد، اولين فضانوردان آمريکايي را به مدار زمين ارسال کند. اين‌ها تنها بخشي از تلاش‌هاي انجام شده براي رسيدن به يک هدف بلندپروازانه است که قصد داشت انسان را به ماه بفرستد. در ژوئيه‌ي سال ۱۹۶۹ ميلادي و طي ماموريت آپولو ۱۱، اين هدف با قدم گذاشتن «نيل آرمسترانگ» بر روي ماه به حقيقت پيوست و توانست رويايي دست‌نيافتني را محقق کند. در دسامبر سال ۱۹۷۲، با انجام ماموريت آپولو ۱۷، پرونده‌ي اين ماموريت بسته شد. در کل و طي انجام ۶ ماموريت موفق، ۱۲ فضانورد پا بر روي ماه گذاشتند و توانستند گام‌هايي اساسي در پيشرفت صنعت فضانوردي و شناخت ماه بردارند. اما چند سال پس از اتمام پروژه‌هاي آپولو، شک‌هايي درباره‌ي حقيقي بودن سفر به ماه ايجاد شد. در آن زمان، اقتصاد آمريکا وارد بحران شده بود و چيزي که بيش از هر چيزي به چشم مردم عادي مي‌آمد، هزينه‌هاي هنگفت اين پروژه بود. هزينه‌اي بيش از ۲۵ ميليارد دلار! در آن زمان، شوروي در برنامه‌هاي بزرگ فضايي خود شکست‌هاي پياپي خورده بود و تنها افتخار بزرگش، ارسال اولين انسان به مدار زمين بود. با اين وجود، شايد جالب باشد که بدانيد، مقامات شوروي از همان ابتداي انجام پروژه‌ي آپولو ۱۱، موفقيت اين ماموريت را تاييد و به رقيب خود تبريک گفته بودند. اما چه کسي اين شک را ايجاد کرد؟ اولين شکاک به سفرهاي انسان به ماه، نه از بلوک شرق، بلکه از دل کشور آمريکا بلند شد. کارمند يکي از بنگاه‌هاي انتشاراتي وابسته به يکي از شرکت‌هاي سازنده‌ي موتورهاي موشک ساترن۵، در سال ۱۹۷۴ کتابي با عنوان «ما هرگز به ماه نرفته‌ايم، زيان ۳۰ ميليارد دلاري آمريکا» را منتشر کرد که در آن موضوعاتي را مبني بر دروغ بودن اين سفرها ارائه مي‌کرد. اين کتاب، موجي از ترديد را درباره‌ي حقيقت سفر به ماه در جهان به پا کرد. پس از آن، ساخت فيلمي به نام «کاپريکون وان» با موضوع دروغ سياست‌مداران درباره‌ي ماموريت سفر به سياره‌ي مريخ با کمک دست‌نشانده‌هايي در هاليوود، داستان شک به ماموريت آپولو را چند برابر کرد. اين فيلم، اشارات غيرمستقيمي به پروژه‌ي آپولو و ماموريت آپولو ۱۱ داشت. تمام اين اتفاقات، با چند رسوايي انتخاباتي و سياسي در آمريکا و کناره‌گيري رئيس‌‌جمهور «ريچارد نيکسون» همراه شد که همه‌ي اين رخدادهاي همزمان، بيش از پيش بر طبل توخالي دروغ بودن سفر به ماه کوبيد. اما از همان زمان تا امروز، دانشمندان و اخترشناسان دانشگاهي و آماتور، نظر ديگري داشته‌اند و دارند. آن‌ها که از تاريخچه و جزئيات فني و علمي اين پروژه بيش از مردم عادي آگاهي داشته و دارند، در برابر اين شايعه‌پراکني‌ها ايستاده‌اند و با دلايل علمي، به شبهات ايجاد شده در اين زمينه پاسخ‌هاي علمي و منطقي مي‌دهند. شبهاتي که ساخته‌ي ذهن افرادي است که دائماً به تئوري‌هاي توطئه فکر مي‌کنند و اعتقاد دارند دست‌هايي پشت پرده است که حقايقي را از مردم جهان پنهان مي‌کنند. پاسخ گفتن به اين شبهات آن‌چنان براي افراد آگاه دشوار نيست؛ چرا که شبهات شکاکان سفر انسان به ماه، آن‌قدر پيش‌پا افتاده است که به راحتي مي‌توان به بسياري از آن‌ها پاسخ‌هايي با مستندات علمي گفت. شبهاتي همچون وزش باد به پرچم در ماه، سد کمربند ون‌آلن، آسمان تاريک و بي‌ستاره، عدم وجود حفره در محل فرود، عدم پراکندگي غبار در اثر فرود، سايه‌ها، پس‌زمينه‌هاي مناظر ماه، کيفيت تصاوير، عدم وجود شعله در زمان ترک ماه، تعادل ماه‌نورد‌ و فضانوردان و عدم بازگشت انسان به ماه پس از ماموريت آپولو ۱۷، نمونه‌هايي از آن‌ها است. خيلي از افراد عادي مشکوک به حقيقي بودن سفر انسان به ماه، حتي ابتدايي‌ترين اطلاعات درباره‌ي ماموريت‌هاي آپولو را ندارند. براي مثال يک نظرسنجي انجام شد که طي آن يک سوال ساده درباره‌ي ماموريت‌هاي آپولو از مردم پرسيده شد و آن اينکه «تا کنون چند نفر پا بر روي ماه گذاشته‌اند؟» جالب است که بيش از ۹۰ درصد مردم، پاسخ‌هايي اشتباه به اسنت سوال داده‌اند که نشان مي‌دهد اطلاعات جامعه درباره‌ي سفر به ماه چقدر کم است. اما آيا انجام ماموريتي دروغين با اين تاريخچه و تعداد ماموريت امکان‌پذير بوده است؟ آن‌ هم در حالي که تمام ماموريت‌ها به‌صورت زنده از شبکه‌هاي تلويزيوني سراسر جهان پخش مي‌شد! اگر اين ماموريت‌ها ساختگي بودند، چرا هيچ‌وقت، فردي با مستندات محکم، ضبط تصاوير در استديو را فاش نکرد؟ جالب است بدانيد که در خلال انجام تمام فرآيند سفر انسان به ماه، بيش از ۲۰ هزار شرکت تجاري به‌عنوان پيمان‌کاران بخش‌هاي کوچک و بزرگ با ناسا همکاري کردند و جمعاً چيزي حدود ۴۰۰ هزار نفر از قبيل کارگر، طراح، دانشمند، مهندس و فضانورد در اين پروژه حضور داشته‌اند. آيا نگه‌داشتن رازي به اين بزرگي، در بين اين تعداد انسان شدني است؟ پاسخ واضح است؛ سفر انسان به ماه، کاري حقيقتاً بزرگ بود که ناسا توانست انجام دهد و زمينه را براي انجام کارهاي بزرگتري پس از آن، مثل ساخت شاتل‌ها براي فرستادن انسان به مدار زمين، همکاري در توسعه‌ي ايستگاه فضايي بين‌المللي، ساخت و پرتاب کاوشگرهاي گوناگون به نقاط مختلف منظومه‌ي شمسي و ارسال انسان به سياره‌ي مريخ در آينده، آماده کرد. در آينده و طي مقالاتي ديگر، درباره‌ي سوالات موجود پيرامون سفر به ماه و ماموريت‌هاي آپولو صحبت خواهيم کرد و به شبهات شکاکان پاسخ خواهيم داد. #باهم_شکستش_مي‌دهيم ما را در کانال «آخرين خبر» دنبال کنيد