۱۰ راز حلنشده در مورد انسانهای اولیه

زوميت/ انسان گونهاي منحصربهفرد در ميان هزاران نوع از موجودات زنده در اين سياره است که راه پر رمز و رازي را در مسير تکامل پيموده است. رازهاي زيادي از شکلگيري گونهي کنوني انسانها حل نشده مانده است، همراه زوميت باشيد تا با بعضي از اين اسرار آشنا شويد.
۱- انسان مدرن از کجا آمده است؟
در مورد منشاء انسان مدرن دو نظريه وجود دارد، طرفداران نظريهي اول که «خروج از آفريقا» نام دارد، باور دارند که اجداد انسانهاي کنوني ابتدا در آفريقا پا به زمين گذاشتهاند و سپس در سراسر جهان پخش شده و جايگزين گونههاي ديگر از انسانها شدهاند. اما نظريهي دومي نيز با نام چند ناحيهاي وجود دارد که طبق آن اجداد انسانهاي کنوني نه در يک مکان جغرافيايي خاص بلکه در سراسر زمين بر اثر تکامل گونههاي باستاني به وجود آمدهاند و با گذشت زمان با همسايگان خود آميختهاند که نتيجهي آن به وجود آمدن انسانهاي مدرن امروزي است. اگرچه نظريهي خروج از آفريقا قابل قبولتر بهنظر ميرسد اما طرفداران نظريهي چندناحيهاي نيز بر عقيدهي خود پابرجا هستند.
۲- اولين انسان چه کسي بوده است؟
دانشمندان، تعداد زيادي از اجساد انسانهاي باستاني را يافتهاند که با بررسي آنها به مسير تکامل ما بيشازپيش پي ميبرند. آنها بهدنبال يافتن قديميترين اجداد مستقيم و نزديکترين خويشاوندان به انسان هستند. يافتن قديميترين اجداد انسانهاي کنوني در رسيدن به جواب سؤالهاي اساسي مانند آنکه چه پيشرفتي باعث انسانشدن ما شده است و چرا انسانهاي هوشمند کنوني پا به عرصهي حيات گذاشتهاند، به دانشمندان کمک خواهد کرد.
۳- آيا اجداد ما با انسانهاي نئاندرتال رابطه داشتهاند؟
آيا نژاد انسانهاي کنوني، اصيل باقيمانده است و جاي پسرعموهاي منقرض شدهاش يعني انسانهاي نئاندرتال را گرفته است؟ دانشمندان شواهدي يافتهاند که نشان ميدهد انسانهاي نئاندرتال منقرض نشدهاند؛ بلکه ژنهاي آنها با نسل کنوني انسان درهم آميخته شده است.
۴- چرا اجداد انسانهاي کنوني در حدود ۵۰ هزار سال پيش، از آفريقا به ديگر نقاط جهان مهاجرت کردهاند؟
نسل کنوني انسانها حدود ۵۰,۰۰۰ سال پيش از آفريقا به سراسر جهان گسترش يافت و به سرعت تمام قارهها بجز قطب جنوب را مستعمرهي خويش کرد، حتي انسان توانست به جزاير دورافتادهي اقيانوس آرام نيز راه يابد. تعدادي از دانشمندان عقيده دارند اين مهاجرت پس از به وجود آمدن تحولي در مغز انسان به وجود آمده است که به آن امکان استفادهي گستره از زبان و ابزار آلات را داده است" اما نظريهي مقبولتري نيز وجود داد که ميگويد انسان قبل از مهاجرت از آفريقا مغز تکامل يافته پيدا کرد و پس از آنکه به آستانهاي از نظر ميزان جمعيت رسيد، تصميم به ترک زادگاه خود گرفت.
۵- هابيت چه بوده است؟کلمهي هابيت نام مستعاري است که به اسکلت انسان کوچک يافتهشده در سال ۲۰۰۳ ميلادي در جزاير اندونزيايي فلور گفته ميشود. شايد اين اسکلت، گونهاي تغييرشکليافته از نسل کنوني انسانهاي هوشمند بودهاست و شايد يک تيرهي منقرضشده از شامپانزهها. يافتن منبع به وجود آمدن اين گونه ميتواند به روشنشدن رمز و راز مسير پر فراز و نشيب تکامل انسان کمک کند.
۶- آيا تکامل انسان تسريع شده است؟
شواهد جديد نشان ميدهد که بشر هنوز نيز در حال تکامل است و سرعت اين تکامل بيشتر از ۱۰۰ برابر سطح تاريخي آن در زمان رويآوردن انسان به کشاورزي است. بعضي از دانشمندان، قدرت اين شواهد را زير سؤال ميبرند. بهنظر آنها مشخص نيست آيا ژن خاصي مسئول سرعت بخشيدن به اين تکامل است و ثمرات آن براي انسان چه بوده است، بااينحال اگر سرعت تکامل تسريع شده باشد، سؤالي که مطرح ميشود اين است که چرا اين اتفاق افتاده است؟ ممکن است رژيم غذايي يا بعضي از بيماريها عامل به وجود آمدن اين فشار و تسريع تکامل نسل بشر شده باشند.
۷- چرا نزديکترين خويشاوندان انسان منقرض شدهاند؟
حدود ۲۴ هزار سال پيش گونهي کنوني انسانهاي هوشمند تنها انسانهاي موجود در جهان نبودهاند و خويشاوندان نزديک ما يعني انسانهاي نئاندرتال هنوز زنده بودند. هابيت يافت شده در اندونزي نيز ممکن است گونهاي از انسان هوشمند بوده باشد که تا ۱۲ هزار سال پيش توانسته زنده بماند. اما چرا اين گونهها مردهاند و ما زنده ماندهايم؟ آيا عفونت يا تغييرات آبوهوايي باعث ازبينرفتن آنها شده است يا اجداد ما آنها را از بين بردهاند؟ براي هر کدام از اين سناريوها شواهدي وجود دارد، اما هيچکدام به قطعيت نميرسند.
۸- چه اتفاقي براي موها افتاده است؟
بدن انسان نسبت به گونههاي نزديک مانند ميمونها برهنه بهنظر ميرسد؛ ولي پيشينيان کهن انسان، پرموتر از نسل کنوني بودند. چرا اين بيمويي در بدن انسان تکامل يافته است؟ يک نظريه ميگويد اجداد انسان براي آنکه در دشتهاي گرم آفريقا خنک بمانند، موهاي خود را از دست دادهاند و نظريهي ديگر ميگويد ازدستدادن مو به انسان کمک کرد از هجوم انگلها و انتقال بيماريها در امان بماند. نظريهي ديگري نيز ميگويد از دستدادن مو پس از تصميم اجداد ما براي زندگي درکنار آبها به وجود آمد، اگرچه بسياري از پستانداران آبزي در اندازهي نزديک به انسان درواقع به خزهايي متراکم مجهز شدهاند.
۹- چرا انسان شروع به راه رفتن روي دو پا کرد؟
اجداد ما حتي زمانيکه مغزشان کوچ بود و عصر حجر نيز شروع نشده بود، شروع به ايستادن کردند. چرا انسان شروع به راهرفتن روي دو پا کرد، هنگامي که شامپانزهها هنوز از دستهاي خود براي راه رفتن کمک ميگرفتند؟ راهرفتن روي دو پا انرژي کمتري نسبت به حرکت چهار دست و پا نياز دارد و احتمالا آزادشدن دستها به اجداد ما کمک کرده است که بتوانند غذاي بيشتري را با خود حمل کنند. ايستادن ممکن است باعث شده باشد که انسان بهتر بتواند دماي بدن خود را با کاهش سطح مورد تابش مستقيم نور خورشيد کنترل کند و همچنين بتواند از دستها براي حمل سلاح استفاده کند.
۱۰- چرا مغز ما به اين اندازه رشد کرده است؟
شکي در اين نيست که مغز انسان باعث تفاوت او از ديگر گونههاي موجودات زنده شده است. مغز انسان عضوي بسيار ارزشمند است که با اينکه تنها دو درصد از بدن انسان را شامل ميشود اما حدود يکپنجم از کل انرژي بدن را مصرف ميکند. اين درحالي است که در حدود دو ميليون سال پيش هيچ کدام از اجداد ما از مغزي بزرگتر از مغز يک ميمون در مقايسه با اندازهي بدن برخوردار نبودهاند. پس چه عاملي باعث رشد مغز انسان تا به اين مقدار شده است؟ يک احتمال اين است که افزايش مغز بهعلت استفادهي بهتر اجداد ما از ابزارآلات بوده است. احتمال ديگر آن است که مغز بزرگتر باعث تعامل بهتر ميان انسانها شده است و شايد تغييرات اساسي در محيطزيست باعث رشد مغز و توانايي زنده ماندن در ميان اين سختيها شده باشد.