برگزیده

چرا ترامپ به دنبال خرید زمان است؟

دنياي اقتصاد

بروزرسانی 1404/04/01 - 00:45

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

اعلام ناگهانی ترامپ مبنی بر اینکه می‌تواند تا دو هفته دیگر تصمیم بگیرد که آیا ایالات‌متحده را وارد درگیری اسرائیل و ایران کند یا خیر، توسط کاخ سفید به عنوان فرصتی دیگر برای دیپلماسی تبلیغ می‌شود.

اما این اقدام اما و اگرهایی را به دنبال دارد. «دیوید سنگر» و «تایلر پیجر» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشتند؛ با فرض اینکه ترامپ از این فرصت به‌طور کامل برای دیپلماسی استفاده کند، اما برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که رئیس‌جمهور آشکارا در حال بررسی انداختن بزرگ‌ترین سلاح متعارف جهان به یکی از تاسیسات هسته‌ای ایران است. برخی از کارشناسان خاطرنشان کردند که اعلامیه ترامپ در روز پنجشنبه تلاشی برای فریب و واداشتن ایران به رها کردن موضع دفاعی‌اش باشد.

«جیمز جی. استاوریدیس»، دریاسالار بازنشسته نیروی دریایی و فرمانده عالی سابق ایالات‌متحده در اروپا، به سی‌ان‌ان گفت: «این می‌تواند پوششی برای تصمیم به حمله فوری باشد. شاید این یک ترفند بسیار هوشمندانه برای آرام‌کردن ایرانیان به حس رضایت باشد.» حتی اگر هیچ فریبی در کار نباشد، ترامپ با ارائه یک راه دیگر به ایرانیان، گزینه‌های نظامی خود را نیز تقویت خواهد کرد. دو هفته، زمان لازم برای استقرار دومین ناو هواپیمابر آمریکایی را فراهم می‌کند و به نیروهای آمریکایی فرصت بهتری برای مقابله با انتقام اجتناب‌ناپذیر ایران می‌دهد. این امر به اسرائیل زمان بیشتری می‌دهد تا پدافند هوایی اطراف فردو و سایر اهداف هسته‌ای را هدف قرار داده و خطرات را برای نیروهای آمریکایی در صورت تصمیم نهایی ترامپ برای حمله کاهش دهد. این امر ترامپ را از اجرای برنامه جنگی که توسط نتانیاهو هدایت می‌شود، آزاد می‌کند؛ کسی که ترامپ را برای ورود به این نبرد، با سلاح‌هایی که اسرائیل در اختیار ندارد، تحت‌فشار قرار داده است.

در واقع، ظرف یک ساعت پس از انتشار بیانیه ترامپ از کاخ سفید مبنی بر اینکه «من تصمیم خود را در مورد رفتن یا نرفتن در عرض دو هفته آینده خواهم گرفت»، نتانیاهو اعلام کرد که احتمالا از این زمان برای آزمایش حملات خود به نیروگاه هسته‌ای فردو که در اعماق زمین مدفون است، استفاده خواهد کرد. کارشناسان آمریکایی و خارجی می‌گویند؛ اسرائیلی‌ها سال‌هاست که گزینه‌های نظامی و مخفی را آماده و بررسی می‌کنند که چگونه می‌توانند سیستم‌های عظیم تامین برق را که سانتریفیوژها را در یک سالن غنی‌سازی زیر کوه نگه می‌دارند، مختل کنند. حتا ایجاد یک موج یا پالس در آن جریان الکتریکی می‌تواند این ماشین‌های ظریف را بی‌ثبات و از بین ببرد، زیرا آنها با سرعت مافوق صوت می‌چرخند، مانند یک فرفره که از کنترل خارج می‌شود.

به نوشته «سنگر- پیجر»، گزارشگران نیویورک تایمز، اما پرسش اول این است که آیا ایرانی‌ها انعطاف‌پذیری سیاسی برای بهره‌برداری از فرصت ایجاد شده توسط ترامپ را دارند یا خیر. مقامات دولتی می‌گویند استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور، در روزهای اخیر با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران که از اوایل آوریل با او در حال مذاکره بوده است، در تماس بوده است. (موضوعی که عراقچی هرگونه تماس را به صراحت رد کرد، اما گفت که آمریکایی‌ها از طرق مختلف پیام ارسال کرده‌اند).

«لورا هولگیت» که در دوران دولت بایدن به عنوان سفیر آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خدمت می‌کرد، می‌گوید: «فکر می‌کنم پرسش این است که آیا ایرانی‌ها می‌توانند این را فرصتی برای جلوگیری از چالش‌های مهمی که از تخریب احتمالی فردو ناشی می‌شود، ببینند؟» وی افزود؛ «تسلیم مستقیم احتمالا برای آنها روی میز نیست» یا «حتی در حال حاضر هم کنار گذاشتن کامل ظرفیت غنی‌سازی روی میز نیست».

«رابرت لیتواک»، استاد دانشگاه جورج واشنگتن که مطالب زیادی در مورد دیپلماسی با ایران نوشته است، گفت: «این سوزن دیپلماتیکی است که هر دو طرف باید نخ کنند: ایالات‌متحده می‌پذیرد که ایران حق غنی‌سازی اورانیوم را دارد و ایران می‌پذیرد که باید برنامه هسته‌ای خود را به‌طور کامل برچیند.» گفتنی است که ترامپ زودتر از موعد از نشست گروه۷ در کانادا به واشنگتن بازگشت. او اوایل هفته را صرف انتشار مجموعه‌ای از تهدیدهای جنگ‌طلبانه در رسانه‌های اجتماعی کرد که به نظر می‌رسد زمینه را برای پیوستن ایالات‌متحده به اسرائیل برای حمله به ایران فراهم می‌کند. بسیاری از متحدان ترامپ معتقدند؛ ورود ایالات‌متحده به جنگ قریب‌الوقوع است. با این حال، ترامپ روز چهارشنبه گفت هنوز تصمیم نهایی را در مورد حمله به ایران نگرفته است. او تهدید کرد؛ برای یک راه‌حل دیپلماتیک خیلی دیر نشده است. او گفت: «هیچ چیز خیلی دیر نیست.»

بی‌تدبیری ترامپ برای ورود احتمالی به جنگ، پایگاه او را به‌شدت دچار اختلاف کرده است آنقدر که «جی‌دی ونس»، معاون رئیس‌جمهور، روز سه‌شنبه یک پست طولانی در رسانه‌های اجتماعی نوشت تا نگرانی‌ها مبنی بر اینکه رئیس‌جمهور تعهد خود را برای دور نگه داشتن آمریکا از درگیری‌های خارج از کشور کنار می‌گذارد، کم‌اهمیت جلوه دهد. ونس نوشت: «می‌توانم به شما اطمینان دهم که او فقط به استفاده از ارتش آمریکا برای دستیابی به اهداف مردم آمریکا علاقه‌مند است.»

اما برخی از برجسته‌ترین متحدان رئیس‌جمهور، از جمله «مارجوری تیلورگرین»، جمهوری‌خواه از جورجیا، «تاکر کارلسون» و «استیون کی. بنن»، از احتمال دخالت ایالات‌متحده در جنگ علیه یک کشور دیگر انتقاد کرده‌اند. گرین در رسانه‌های اجتماعی نوشت: «هرکس که از دخالت کامل ایالات‌متحده در جنگ اسرائیل و ایران دم می‌زند، طرفدار شعار «اول آمریکا» نیست». در سوی دیگر طیف، بسیاری از متحدان جنگ‌طلب ترامپ در سنا، از جمله «لیندسی گراهام» از کارولینای جنوبی و «تام کاتن» از آرکانزاس، از رئیس‌جمهور می‌خواهند که موضع تهاجمی‌تری نسبت به ایران اتخاذ کند.