«زواره»؛ زمینلرزه یا آزمایش هستهای؟

دنیای اقتصاد/متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
۵ دقیقه و سه ثانیه بامداد، زلزلهای به مرکزیت کانونی در عرض جغرافیایی ۳۳.۸۸ و طول جغرافیایی ۵۲.۹۵ – در فاصله ۶۳کیلومتری زواره، ۷۷ کیلومتری اردستان و ۷۷کیلومتری مهاباد از توابع استان اصفهان- و در عمق ۱۰کیلومتری زمین رخ داد.
استانداری اصفهان اعلام کرده است که «گسل زفره علت اصلی این زلزله بوده است.» بعد از این اتفاق و در طول ۱۲۷دقیقه، ۶پسلرزه بین ۲.۸ تا ۳.۳ ریشتر در عمقهای ۶ تا ۱۰کیلومتری رخ داد و باعث شد تا برای ساعاتی شهروندان خارج از خانهها بمانند. این زلزله اگرچه در عمق نسبتا کمی رخ داده، ولی تلفات جانی و مالی نداشته است، با اینحال احساس آن در استانهای یزد، کرمان، قم، تهران، البرز و شهر اصفهان باعث شد تا حائز اهمیت باشد.
۲۵زلزله بالای ۵ریشتر در روزهای آخر هفته
علی بیتاللهی، رئیس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی درباره این زلزله، گفته است که «بامداد جمعه در تهران زلزلهای رخ نداد، بلکه احساس زلزله اصفهان بود. این احساس بیشتر در ساختمانهای بلند ایجاد شد. البته روز گذشته ساعت ۱۷:۳۰زلزلهای در مشکیندشت کرج رخ داد که آن زمینلرزه ٣ریشتری در تهران احساس نشد. ٢۵زلزله با بزرگی بالای ۵ریشتر در سه روز اخیر در کشورمان رخ داده که بزرگترین آن زلزله زواره اصفهان بودهاست.»
او همچنین درباره انتشار شایعاتی مبنی بر اینکه لرزش پنجشنبهشب حاصل از انفجار و فعالیتهای غیر طبیعی بوده و زلزله نبوده است، گفته است که «رکورد زلزلهها و آن موجی که در ایستگاهها ثبت میشود، کاملا با رکورد انفجارها متمایز است و از سوی دیگر مرکز لرزهنگاری آمریکا و مدیترانه-اروپا این زلزله زواره را ثبت و گزارش کرده است. بنابراین اگر مورد شبههناکی وجود داشت این کشورها به سرعت واکنش نشان میدادند. علاوه بر این زلزله اصفهان ۶پسلرزه داشت درحالیکه این لرزشها پس از یک یا دو انفجار ایجاد نمیشود و تمام سایتهای لرزهنگاری این پسلرزهها را ثبت کرده و تعیین محل شدهاند.»به گفته بیتاللهی، «شبکه لرزهنگاری جهانی تمام رویدادهای لرزهای را ثبت میکند و این لرزش هم در سایتهای جهانی ثبت شده است و این لرزش نمیتواند حاصل از انفجار باشد.»
حضور بهنگام نیروهای امداد و نجات
همچنین منصور شیشهفروش، مدیرکل بحران استانداری اصفهان درباره ابعاد این زلزله و کانون آن، گفته است که «بخش ریگستان زواره دارای ۶۵روستا و آبادی با جمعیت ۱۳هزارو ۵۰۰ نفر است که ۱۵روستا دهیاری دارد و نزدیکترین روستاها به محل وقوع زلزله شامل جعفرآباد، معین آباد، دهنو، باقرآباد، نیرآباد و علیآباد است که بلافاصله تیمهای امدادی با هماهنگی مدیریت بحران شهرستان به منطقه اعزام شدند و عملیات امداد و نجات صبح جمعه پایان یافت.»
او با بیان اینکه «این زلزله تخریب کامل بنا را نداشته ولی ترک برداریهایی داشته که مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت»، توضیح داد که « مردم اخبار را از طریق مدیریت بحران، صدا وسیما و خبرگزاریهای رسمی پیگیری کنند و بنا به ضرورت از امامان جمعه اردستان و زواره درخواست شد اقامه نماز جمعه از مساجد جامع به مسجد موسی بن جعفر(ع) اردستان و امامزاده یحیی(ع) زواره منتقل شود.»
ابعاد علمی زلزله زواره
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزله در بررسی علمی زلزله زواره، گفته است که «زلزلهای که اخیرا رخ داده، معادل انرژی آزاد شده از انفجار ۶۷۵تن تیانتی است. این مقدار انرژی بسیار قابلتوجه است و اگر چنین انرژی در قالب یک انفجار انسانساخت آزاد میشد، به سرعت توسط ایستگاههای لرزهنگاری در خارج از ایران ثبت و گزارش میشد. این بررسیها معمولا ظرف کمتر از نیمساعت با استفاده از روشهای مختلفی مانند تصاویر ماهوارهای و دادههای برخط ماهوارهای تکمیل میشوند.»
به گزارش خبرآنلاین، او توضیح داد که «با توجه به اینکه عمق تخمینی این زلزله حدود ۱۰کیلومتر است و در تمام ایستگاههای لرزهنگاری اطراف ایران همین اطلاعات با کیفیت بالا ثبت شده، نشان میدهد که این لرزه یک زلزله بوده است؛ چراکه انفجار انسانساخت معمولا یک پدیده سطحی یا نزدیک به سطح خواهد بود. اگر چنین انفجاری توسط انسان اتفاق میافتاد و مراکز بینالمللی آن را تشخیص میدادند در شرایط حساس کنونی منطقه، این موضوع بلافاصله توسط رسانههای بینالمللی گزارش میشد.»
با وجود این به کمک هوش مصنوعی زلزله زواره اصفهان را یکبار دیگر بررسی کردیم، نتایج بررسیها به این شرح است: «با اطمینان علمی بالا میتوان گفت که زلزله بامداد ۱۱مهر۱۴۰۳ در زواره، یک رویداد کاملا طبیعی و تکتونیکی بوده و هیچ ارتباطی با انفجار یا تست هستهای ندارد. تمام شواهد علمی ثبتشده توسط شبکههای لرزهنگاری ملی و بینالمللی، این رویداد را بهعنوان یک زلزله طبیعی طبقهبندی میکنند.»