کپسول «استارلاینر» بدون فضانوردانش به خانه رسید

کپسول بوئینگ که کالیپسو(Calypso) نام دارد، اوایل صبح روز هفتم سپتامبر(شنبه ۱۷ شهریور) به زمین بازگشت و در ساعت ۱۲:۰۱ بامداد به وقت منطقه زمانی شرقی(۰۷:۳۱  صبح به وقت ایران) در صحرای نیومکزیکو فرود آمد.

به نقل از اسپیس، این فرود با تأخیر زیادی همراه بود و بیش از سه ماه پس از یک مأموریت مداری که در ابتدا پیش‌بینی می‌شد حدود ۱۰ روز باشد، به طول انجامید و در حالی که استارلاینر با دو فضانورد ناسا ویلیامز و بوچ ویلمور به فضا پرتاب شده بود، هیچکس را به خانه بازنگرداند.

یک پرواز آزمایشی مهم

ریشه‌های ماموریتی که به تازگی انجام شده است، معروف به تست پرواز خدمه(CFT) به یک دهه قبل بازمی‌گردد. در سال ۲۰۱۴، ناسا قراردادهای چند میلیارد دلاری اسپیس‌ایکس و بوئینگ را برای پایان کار بر روی کپسول‌هایی که به ترتیب به عنوان کرو دراگون و استارلاینر شناخته می‌شوند و فضانوردان را به ایستگاه فضایی می‌برند و بازمی‌گردانند، منعقد کرد.

این آژانس فضایی می‌خواست یک یا هر دوی این وسایل نقلیه تا سال ۲۰۱۷ پرواز فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی(ISS) را آغاز کنند و قابلیت پرواز فضایی مداری انسان را مجددا ایجاد کنند. این چیزی بود که ایالات متحده از زمان بازنشستگی شاتل فضایی در سال ۲۰۱۱ از آن محروم بود.

هیچ یک از این کپسول‌ها به آن هدف بلندپروازانه دست نیافتند. اولین ماموریت فضانوردی اسپیس‌ایکس که یک پرواز آزمایشی به ایستگاه فضایی بین‌المللی به نام دمو-۲(Demo-۲) بود، در ماه مه سال ۲۰۲۰ انجام شد و اولین پرتاب سرنشین‌دار استارلاینر که در روز پنجم ژوئن بر فراز موشک اطلس ۵ پرتاب شد، ویلیامز و ویلمور را برای اقامتی هشت روزه به ایستگاه فضایی فرستاد.

این پرتاب قرار بود سال گذشته انجام شود اما برای رسیدگی به مشکلات چتر نجات و حذف مقادیر زیادی نوار عایق از سیستم سیم کشی کپسول به تاخیر افتاد.

این ماموریت به تازگی نیز با مشکلاتی روبرو شده است. برای مثال، پس از اینکه اعضای گروه متوجه نشت کوچک هلیوم در ماژول سرویس ‌دهی استارلاینر شدند، یک تلاش برنامه‌ریزی شده برای پرتاب آن در روز ۲۵ مه لغو شد. هنگامی که استارلاینر ایستگاه فضایی بین‌المللی را در مدار دنبال می‌کرد، نشت هلیوم بیشتری پس از پرتاب آن ظاهر شد. و مهمتر از آن، کپسول مشکلاتی در پیشرانه را تجربه کرد. پنج مورد از ۲۸ رانشگر سیستم کنترل واکنش(RCS) آن مدت کوتاهی پس از بلند شدن از کار افتادند.

مشکلات پیشرانه اولین تلاش استارلاینر برای اتصال به ایستگاه فضایی بین‌المللی را در روز ۶ ژوئن با مشکل مواجه کرد. این کپسول در دومین تلاش خود در آن روز موفق شد و اعضای تیم در نهایت چهار رانشگر معیوب را دوباره فعال کردند.

یک تصمیم سخت

ناسا اقامت مداری  این کپسول را به طور مکرر تمدید کرد و به اعضای گروه ماموریت زمان بیشتری برای تجزیه و تحلیل و عیب یابی مشکلات رانشگر داد. چنین کارهایی شامل مطالعات مدل‌سازی و آزمایش در فضا و روی زمین می‌شود.

در نهایت، ناسا به این نتیجه رسید که بازگرداندن ویلیامز و ویلمور به خانه توسط استارلاینر خطر ایمنی غیرقابل قبولی دارد. ویلیامز و ویلمور تا ماه فوریه در ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهند ماند، تا زمانی که با یک کرو دراگون اسپیس ایکس به خانه برسند.

در همین حال، استارلاینر برای بازگشت بدون سرنشین به زمین آماده شد و محموله‌هایی را به زمین آورد. از جمله وسایلی که به خانه حمل کرد، لباس فضایی بود که ویلیامز و ویلمور در کپسول پوشیده بودند. فضانوردان اکنون نیازی به آن ندارند.

استارلاینر روز جمعه(۶ سپتامبر) از ایستگاه فضایی بین‌المللی خارج شد.

آینده‌ای نامشخص

بوئینگ و ناسا امیدوار بودند که این پرتاب راه را برای صدور گواهینامه استارلاینر هموار کند و به این کپسول اجازه دهد تا ماموریت‌های شش ماهه فضانوردان به ایستگاه فضایی بین‌المللی را آغاز کند.

اولین پرواز عملیاتی از این دست، استارلاینر-۱، برای ماه فوریه سال ۲۰۲۵ در نظر گرفته شده بود. این پرتاب پیش از این تا ماه اوت به تعویق افتاده بود و در حال حاضر مشخص نیست که آیا استارلاینر تا آن زمان گواهینامه دریافت خواهد کرد یا خیر.

در همین حال، کرو دراگون مدت کوتاهی پس از پایان موفقیت آمیز دمو-۲ در سال ۲۰۲۰ گواهینامه دریافت کرد. وسیله نقلیه اسپیس‌ایکس اکنون برای نهمین پرواز فضانورد عملیاتی خود به ایستگاه فضایی بین المللی برای ناسا آماده می‌شود.