چرا هنگام غروب خورشید آسمان قرمز می‌شود؟

زمين با رقص در فضا مي‌رود

سياره ما (کره زمين) با هفت سياره ديگر در فضا در حرکت است. همه آن‌ها به صورت دايره وار درجا مي‌چرخند اما در محافل بسيار بزرگتري به دور خورشيد نيز حرکت مي‌کنند. هنگامي که مثلا خورشيد در استراليا در حال غروب است، اين بدان معناست که سمت کره زمين از خورشيد دور مي‌شود، در هنگام طلوع آفتاب هم ما به سمت آن مي‌چرخيم و شب زماني اتفاق مي‌افتد که ديگر اصلا رو به خورشيد نيستيم. روز وقتي اتفاق مي‌افتد که ما مستقيما با خورشيد روبه‌رو شويم، بنابراين پرتو‌هاي خورشيد مستقيما به ما منتقل مي‌شوند.

اگرچه با ديدن آن‌ها نمي‌توانيد تشخيص دهيد، پرتو‌هاي نور خورشيد در اندازه‌هاي مختلف وجود دارد. دانشمندان اين اندازه‌ها را با استفاده از چيزي به نام طول موج اندازه گيري مي‌کنند. هر طول موج مختلف نور رنگ منحصر به فرد خود را دارد.

بنابراين ما مي‌دانيم که چرا آسمان در روز روشن و در شب تاريک است و مي‌دانيم که پرتو‌هاي خورشيد در اندازه‌هاي مختلف يا طول موج هستند اما چگونه اين رنگ‌ها به رنگ‌هاي زيبايي تبديل مي‌شوند که هنگام غروب و طلوع آفتاب مي‌بينيم؟.

اين اتفاق به دليل پرتو مهمي از هوا که به دور زمين پيچيده شده و جو ناميده مي‌شود، رخ مي‌دهد. جو زمين از بسياري از اجرام بسيار کوچک به نام مولکول تشکيل شده است. در واقع همه چيز از مولکول ساخته شده است اما هر مولکول بسيار کوچکتر از يک دانه شِن است. اين اجرام آنقدر کوچک هستند که نمي‌توانيد آن‌ها را بدون ميکروسکوپ ببينيد، فقط مي‌توانيد کار‌هاي بزرگتري را که ايجاد مي‌کنند، مشاهده کنيد.

چگونه جو با نور بازي مي‌کند

وقتي پرتو‌هاي خورشيد به زمين مي‌رسند، با مولکول‌هاي جو زمين روبه‌رو مي‌شوند. سپس مولکول‌ها شروع به بازي با نور مي‌کنند، آن را به عقب و جلو بين خود منتقل مي‌کنند، اين فرايند «پراکندگي» ناميده مي‌شود. هرچه طول موج نور بيشتر باشد، طولاني‌تر مي‌تواند قبل از خسته شدن و بازگشت به فضا، بين مولکول‌هاي جو زمين پراکنده شود. نور آبي داراي طول موج کوتاه تري نسبت به نور قرمز يا صورتي است. اين بدان معناست که فقط مي‌تواند بين فاصله مولکول‌ها و در فاصله کمتري از بين برود. وقتي استراليا مستقيماً رو به خورشيد است (روز)، فضاي کمتري براي عبور نور وجود دارد. نور آبي مي‌تواند به راحتي از آن طرف خارج شده و آسمان آبي به ما دهد.

رنگ‌هاي طلوع و غروب خورشيد

ما از قبل مي‌دانيم که زمين در جاي خود در حال چرخش است. به ياد داشته باشيد که هنگام غروب خورشيد در استراليا، ما دور خورشيد هستيم و ديگر مستقيما رو به آن نيستيم، اين بدان معناست که نور خورشيد بايد از طريق قطعه ضخيم‌تري از جو عبور کند تا به ما برسد. اين اتفاق در هنگام طلوع خورشيد نيز رخ مي‌دهد، زماني که استراليا به سمت خورشيد در حرکت است. با پوشاندن اين فاصله اتمسفر، نور آبي خسته مي‌شود و ديگر نمي‌تواند ادامه داشته باشد، بنابراين بيشتر به فضا برمي‌گردد. اما نور قرمز، نارنجي و زرد طول موج بيشتري دارند يعني آن‌ها مي‌توانند براي مدت طولاني‌تري پراکنده شده و در جو سفر کنند تا به ما برسند؛ به همين دليل است که ما غروب و طلوع آفتاب زيبايي داريم.