برگزیده

طرح تندروها برگشت خورد

شرق

بروزرسانی 1404/07/07 - 09:05

شرق/متن پیش رو در شرق منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست

در حالی که دیروز مشخص شد 15 طرح مختلف برای خروج ایران از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT)، تدوین شده، صحن مجلس غیرعلنی شد تا رسیدگی به این طرح‌ها در دستور کار قرار نگیرد. البته وجود این حجم از طرح برای یک موضوع، نشانه‌ای واضح از عزم جدی به‌ویژه نمایندگان جریان تندرو برای خروج از این معاهده و تغییر دکترین هسته‌ای کشور است، اما تلاش‌های آنها در جلسه دیروز صحن مجلس برای پیشبرد این موضوع ناکام ماند و طرح خروج از NPT به تصویب نرسید.

جلسه غیرعلنی مجلس و مخالفت با طرح خروج از NPT
بر اساس گزارش رسانه‌ها، با وجود درخواست‌های متعدد نمایندگان جریان پایداری و تندرو برای مطرح‌کردن موضوع خروج از NPT، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، اجازه مطرح‌شدن این موضوع را نداد. کوچک‌زاده، نماینده شناخته‌شده جریان پایداری، در کانال تلگرامی خود نسبت به این موضوع گلایه کرد و نوشت که با وجود اصرار نمایندگان، موضوع خروج از NPT توسط قالیباف امکان طرح نیافت. به گفته او، یکی از اهداف اصلی تشکیل جلسه غیرعلنی، بحث درباره بدعهدی‌ها و تخلفات مراجع بین‌المللی وابسته به آمریکا و اروپا در زمینه اجرای تعهدات برجام و معاهده NPT بوده است.

برای خروج از NPT تصمیمی گرفته نشده
ابراهیم رضایی، نماینده مجلس و عضو جریان اصولگرا، در گفت‌وگویی ضمن تأیید وجود درخواست‌های متعدد برای خروج از NPT گفت که در مجلس حدود ۱۵ طرح مختلف در این باره مطرح شده اما تاکنون تصمیم نهایی گرفته نشده است. او خاطرنشان کرد برای اتخاذ چنین تصمیم مهمی به اجماع ملی نیاز است، اما شخصا معتقد است که ایران باید از این معاهده خارج شود. رضایی دلیل این نظر خود را عملکرد نامطلوب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نقض تعهدات توسط کشورهای غربی بیان کرد. به گفته او، ایران همواره به تعهدات خود در چارچوب NPT و همکاری با آژانس عمل کرده اما آژانس در مقابل به وظایف خود عمل نکرده و حتی شرایطی را فراهم کرده که بهانه‌ای برای حمله به کشور شده است. این نماینده مجلس در نهایت نتیجه گرفت که ادامه همکاری با آژانس و عضویت در NPT دیگر به نفع ایران نیست.

جلسه غیر‌علنی دو ساعت طول کشید
عباس گودرزی، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس، در حاشیه جلسه غیرعلنی صحن مجلس به خبرنگاران گفت‌ این جلسه به درخواست جمعی از نمایندگان و با رأی اکثریت برگزار شده و حدود دو ساعت طول کشیده است. او تأکید کرد‌ موضوع اصلی مورد بحث در این جلسه، مسئله «اسنپ‌بک» (فعال‌شدن مکانیسم ماشه) بوده است. گودرزی توضیح داد که اسنپ‌بک در واقع یک ظرفیت قانونی یا حقوقی نیست و از زمانی که برجام عملا متوقف شده و طرف‌های مقابل تعهدات خود را نقض کرده‌اند، این ظرفیت از اعتبار ساقط شده است. سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس افزود که جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده‌ با حفظ مصالح ملی و چارچوب قانونی به نقطه مشترکی با طرف‌های غربی برسد، اما طرف‌های مقابل از هیچ تلاشی برای ضربه‌زدن به منافع ایران دریغ نکرده‌اند. او همچنین به زیاده‌خواهی‌های دشمنان اشاره کرد و گفت‌ آنان خواهان تعطیلی برنامه‌های هسته‌ای، توان موشکی و کنش‌های منطقه‌ای ایران هستند، اما جمهوری اسلامی هرگز تسلیم این فشارها نخواهد شد و همواره در برابر زیاده‌خواهی‌ها ایستادگی کرده است.

بررسی پیشنهادات مجلس در واکنش به مکانیسم ماشه
گودرزی درباره طرح‌های پیشنهادی مجلس برای مقابله با اجرای مکانیسم ماشه گفت‌ موضوعات متعددی مطرح شده و جلسات دیگری هم برای بررسی آنها با محوریت کمیسیون امنیت ملی و هماهنگی سایر ارکان نظام در دستور کار قرار دارد. همچنین درباره ادامه همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار کرد که چارچوب همکاری مشخص است اما توافق قبلی میان ایران و آژانس به دلیل فعال‌شدن مکانیسم ماشه عملا لغو شده است.

سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس درباره بحث خروج از NPT نیز گفت‌ این موضوع یکی از مطالبات نمایندگان است و حتما در چارچوب قانونی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. او در پاسخ به سؤالی درباره اینکه آیا طرح خروج از NPT می‌تواند بهانه‌ای برای حمله نظامی به ایران شود، تأکید کرد که آمریکا برای حمله به ایران نیازی به بهانه ندارد و در واقع حتی در شرایط مذاکره و تلاش برای توافق نیز به دنبال بهانه‌ای برای مقابله نظامی بوده است.

نگاه نماینده مجلس به اسنپ‌بک و شرایط روانی جامعه
وحید احمدی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در نطق خود ضمن تأکید بر اینکه امروز «جنگ اراده‌ها» در جریان است، از شکست هژمونی آمریکا و استیصال قدرت‌های بزرگ سخن گفت. او قدرت مقاومت ملت ایران را عامل اصلی این شکست دانست و افزود تحولات بین‌المللی نشان می‌دهد که ابرقدرت‌ها در مقابل اراده ملت ایران ناتوان شده‌اند. احمدی درباره موضوع اسنپ‌بک نیز توضیح داد که در مقایسه با تحریم‌های ثانویه آمریکا، فعال‌شدن مکانیسم ماشه بیشتر یک مسئله روانی است و تأثیر عملی چندانی ندارد. او خواستار برنامه‌ریزی عملی و حساب‌شده دولت برای حفظ معیشت مردم و نظارت دقیق بر بازار و جلوگیری از سقوط ارزش پول ملی شد.

بحث خروج ایران از معاهده NPT که در واکنش به فعال‌شدن مکانیسم ماشه و بدعهدی‌های طرف‌های غربی مطرح شده، یکی از موضوعات جنجالی و مهم سیاسی-امنیتی کشور در هفته‌های اخیر بوده است. از یک سو نمایندگان جریان اصولگرا و تندرو مجلس، به‌ویژه نمایندگان پایداری، خواستار خروج ایران از این معاهده و بازنگری دکترین هسته‌ای کشور هستند و خروج از NPT را یکی از راه‌های مقابله با فشارهای بین‌المللی و جلب حمایت ملی برای پیشبرد برنامه هسته‌ای می‌دانند. این گروه معتقد است ادامه عضویت در NPT و همکاری با آژانس، با وجود پذیرش بازرسی‌های گسترده، هیچ نتیجه‌ای برای ایران نداشته و باعث سوءاستفاده دشمنان شده است. از سوی دیگر، هیئت‌رئیسه مجلس و بخشی از نمایندگان ضمن اعتقاد به ضرورت مقاومت در برابر فشارهای خارجی و زیاده‌خواهی‌های آمریکا و اروپا، خروج از NPT را موضوعی حساس و نیازمند بررسی دقیق‌تر و اجماع ملی می‌دانند. رئیس مجلس شورای اسلامی با ‌اجازه‌ندادن طرح این موضوع در صحن علنی نشان داده که فعلا تصمیم به تغییر در سیاست رسمی هسته‌ای کشور نگرفته است.

همچنین، سخنگوی هیئت‌رئیسه مجلس به نکات مهمی مانند ضرورت حفظ آرامش در جامعه، جلوگیری از اختلال در انسجام اجتماعی و اهمیت اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی اشاره کرده است. او تأکید کرد که دشمنان ایران به دنبال کاهش توان دفاعی، مهار برنامه هسته‌ای و انزوای منطقه‌ای کشور هستند اما جمهوری اسلامی در برابر این زیاده‌خواهی‌ها تسلیم نمی‌شود. موضوع مکانیسم ماشه نیز از منظر مجلس فاقد اعتبار عملی است، زیرا برجام عملا به حال تعلیق درآمده و طرف‌های مقابل به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند. بنابراین، فعال‌شدن مکانیسم ماشه بیشتر جنبه روانی و تبلیغاتی دارد تا تهدید واقعی. در نهایت، باید گفت‌ موضوع خروج از NPT و واکنش‌های ایران به اقدامات بین‌المللی در حوزه هسته‌ای همچنان در مراحل بررسی و مذاکره قرار دارد و قطعا با توجه به حساسیت‌های داخلی و خارجی، تصمیم نهایی نیازمند اجماع ملی، هماهنگی میان قوا و بررسی پیامدهای مختلف امنیتی، سیاسی و اقتصادی است.